Molar um málfar og miðla 1970

GRÁTVEGGURINN

Í fréttum Ríkisútvarpsins kl. 16 00 á mánudag (27.006.2016) var talað um helgistað Gyðinga í Jerúsalem, grátvegginn. Nú hefur það verið föst málvenja í íslensku í áratugi, ef ekki aldir, að tala um grátmúrinn, EKKI grátvegginn. Þetta er álíka og ef allt í einu væri farið að tala um Kínavegginn, ekki Kínamúrinn. Mikilvægt er að einhver fullorðinn lesi fréttahandritin yfir áður en fréttirnar eru lesnar fyrir okkur.

 

KOSIÐ TIL FORSETA

Í Fréttablaðinu, bls. 50 á kjördag (25.06.2016) stóð: Í dag er kosið til forseta og það ..... Það er ekki kosið til forseta. Þetta orðalag er miður gott. Þarna hefði átt að standa, til dæmis: Í dag kjósum við forseta. Í dag eru forsetakosningar.

.

VELFERÐARMÁL

Ritvillur á auglýsingaskiltum eru hvimleiðar. Árum saman hefur blasað við viðskiptavinum Bónusverslananna, sumra hverra, að minnsta kosti, stórt auglýsingaskilti. Þar sem segir að hagnaði af sölu plastburðarpoka sé varið til velferðamála. Það á að vera til velferðarmála. Skærgulu Bónuspokarnir eru annars skelfileg umhverfismengun. Stinga í augu í guðs grænni náttúrunni ótrúlega víða um landið.

 

HAPPY HOUR

Hversvegna auglýsa veitingastaðir það sem þeir kalla Happy hour, stundarkorn síðdegis, þegar áfengi er selt á lægra verði en venjulega? Hversvegna ekki kalla þetta Gleðistund, eða Vinafund, Vinastund?

 

DROPINN HOLAR STEININN

Sigurður Sigurðarson nefndi í bréfi til Molaskrifara fyrir nokkru að við værum sífellt að minna á sömu hlutina. Það er mikið rétt. Sigurður sagði: ,, Þú og margt gott fólk er stöðugt að benda á það sem miður fer. Vandinn er að þeir sem eiga að taka mark á leiðbeiningum hlusta ekki og þeir sem eiga að stjórna þeim sem gera vitleysur leiðbeina ekki. Smám saman verður til þol og málið breytist hægt og hljótt. Og viðmælendur og álitsgjafar tala um „substance“ í kosningabaráttu, geta ekki komið frá sér óbrenglaðri hugsun án þess að sletta. Af þeim fjórum efstu frambjóðendum til forseta heyrði ég ekkert þeirra sletta, nema gera grein fyrir því um leið. Álitsgjafarnir eru hins vegar fleiri og á þá er hlustað”. Þetta rétt, Sigurður. Þakka þér öll bréfin. Við höldum ótrauðir áfram í þeirri vissu að dropinn holar steininn.

 

 

TAKK!

Takk fyrir Íslendingaþáttinn um dr. Kristján Eldjárn , Andrés Indriðason, sem var á dagskrá Ríkissjónvarpsins í gærkvöldi (29.06.2016). Þetta rifjaði margt upp hjá gömlum fréttamanni, sem varð ánægjulega hissa á því hve mikið er til af gömlum heimildamyndum/fréttum  í Gullkistu Ríkisútvarpsins. Of mörgu var þó fargað á árum áður vegna naumra fjárráða. Það kostaði að geyma efni og myndböndin voru rándýr lengi framan af. Samt á Ríkisútvarpið mikið af ómetanlegu myndefni, - þar er þjóðarsagan. Kappkosta þarf að varðveita þetta efni þannig að tímans tönn vinni ekki á því. Það kostar fé, en þar má ekki spara því þarna eru dýrgripir sem ekki verða metnir til fjár. Það ættu ráðamenn að hafa hugfast.

 Margar minningar kviknuðu, þegar horft var á þetta efni frá upphafsárunum. Molaskrifari þykist viss um að margir áhorfendur hafi notið þessa ferðalags til liðins tíma. Vonandi fáum við að sjá meira af svipuðum toga á næstu mánuðum og misserum. Enn og aftur , - takk fyrir vel unninn og  eftirminnilegan þátt.

 

TIL LESENDA

Þeir lesendur, sem vilja senda mér tölvupóst eru beðnir að nota póstfangið [e-mail] .Eða einkaskilaboð á fasbók.

 

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

Molar um málfar og miðla 1969

FLJÓTASTA VÍTIÐ

Sigurður Sigurðarson skrifaði (26.06.2016) :,, Sæll,

Á mbl.is segir eftirfarandi:

Írland fékk víta­spyrnu eft­ir eina mín­útu og 58 sek­únd­ur, sem er fljót­asta víti í sögu Evr­ópu­móts­ins. 

Átt er við að aldrei áður í sögu keppninnar hafi víti verið dæmt jafn snemma í leik. Vítið eitt og sér setti engin met, hljóp hvorki né skoraði mark. Víti er atburður, sem dómarinn ákvað fljótlega eftir að leikurinn byrjaði. Af hverju er verið að reyna að breyta málinu til að koma því að í stað þess að segja rétt frá? Sumir segja jafnvel að mark sem skorað er mjög snemma í upphafi leik sé „fljótasta markið“. Íþróttablaðamenn hafa yfirleitt góðan skilning á íþróttum en margir skrifa lélegan texta. Betra er því að láta einhvern með góðan málskilning lesa yfir frétt áður en hún er birt. Að öðrum kosti er hætt við að málvilla eða stafsetningarvilla verði „fljótasta villan“ … eða þannig.” - Kærar þakkir, Sigurður. Þarfar ábendingar. Þetta hefur séð og heyrst áður, - því miður.

 

GESTGJAFAR FRAKKA

Knattspyrnumótið mikla, sem nú fer fram í Frakklandi, fer fram í boði Frakka. Liðin sem keppa eru gestir Frakka. Frakkar eru gestgjafarnir. Einkennilegt er að heyra suma íþróttafréttamenn tala um gestgjafa Frakka, þegar ætti að tala um frönsku gestgjafana. Málfarsráðunautur ætti að skýra þetta út fyrir þeim, sem hlut eiga að máli. Þetta hefur reyndar heyrst áður og verið nefnt hér í Molum.

 

VERTU NÆS!

Rauði kross Íslands auglýsir í sjónvarpi með flenniletri þar sem sagt er: VERTU NÆS !  Hversvegna þarf Rauði krossinn að nota enskuslettu í auglýsingu? Hversvegna sýnir Rauði krossinn ekki íslenskri tungu þá virðingu, sem hún verðskuldar? Hversvegna er tekið við svona auglýsingum til birtingar?

Það er borin von, að þessum spurningum verði svarað, en Rauði krossinn ætti að sjá sóma sinn í að hætta að birta þessar auglýsingar.

 

 

 

AÐ GYRÐA SIG Í BRÓK

Fyrirsögn úr sunnudagsblaðið Morgunblaðsins (26.06.2016): Ekki of seint að girða sig í brók, og er þar verið að vitna í ummæli formanns Samtaka ferðaþjónustunnar. Fyrirsagnarhöfundi og höfundi textans hefur þarna orðið aðeins á í messunni. Þarna ætti að tala um að gyrða sig í brók.  Sögnin að girða þýðir að gera garð eða girðingu um, girða tún, eða girða kálgarð, svo vitnað sé í orðabókina. Sögnin að gyrða merkir allt annað. Hún þýðir að spenna gjörð, ól eða belti um , umkringja. Að gyrða sig, er að spenna um sig belti, hneppa upp um sig, eða hysja upp um sig buxurnar. Að gyrða sig í brók , er að taka sig á, , taka rögg á sig, búa sig undir átök eða stórvirki. Sjá, Mergur málsins eftir Jón G. Friðjónsson bls. 114-115.

 

TIL LESENDA

Þeir lesendur, sem vilja senda mér tölvupóst eru beðnir að nota póstfangið [e-mail] .Eða einkaskilaboð á fasbók.

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

Molar um málfar og miðla 1968

VERÐI LOKAÐ

Rafn skrifaði eftirfarandi (24.06.2016): ,, Á vefmogga má sjá fyrirsögnina:

 (Inn­lent | mbl | 23.6.2016 | 19:30 | Upp­fært 24.6.2016 0:00)

Verði lokað inn­an þriggja mánaða

 Ekki er ljóst hvernig fyrirsögnin tengist viðkomandi frétt eða hvers vegna er í fyrirsögn hvatt til lokunar einhvers ótilgreinds innan þriggja mánaða. Í fréttinni er þvert á móti fjallað um, að fréttaefnin (eigendur tveggja húsa) hafi fengið þriggja mánaða frest eldvarnaeftirlits til að bæta úr ágöllum á húsnæði sínu, en að loknum fresti verði húsnæðinu væntanlega lokað.” - Þakka bréfið Rafn. http://www.mbl.is/frettir/innlent/2016/06/23/verdi_lokad_innan_thriggja_manada/

 

ÁSKORUN

Geir Magnússon,sem er búsettur erlendis, hafði samband við Molaskrifara. Geir er mikill áhugamaður um íslenska tungu og vandað málfar.  Hann sagði það ekki hljóma vel í sínum eyrum, þegar sífellt væri talað um áskoranir, - þar sem í ensku er notað orðið challenge. Eins og til dæmis í grein blaðamanns í Morgunblaðinu (25.06. 2016): ,, Bretar standa vissulega frammi fyrir miklum áskorunum núna en tækifærin eru sannarlega mörg”. Þetta er mjög algengt orðalag. Geir spurði hvort Molaskrifari hefði tillögu um betra orð í stað orðsins áskorun, þegar við blasa erfið eða krefjandi verkefni. Molaskrifari játar, að hann hefur ekki tillögu um betra orð á takteinum. Þessi notkun orðsins áskorun fór lengi vel heldur illa í máltaugar skrifara, en það hefur vanist. En hafa Molalesendur tillögur um betra eða betri orð? Þær væru vel þegnar.

 

UTANKJÖRFUNDUR OPNAÐI

Í hádegisfréttum Ríkisútvarps (24.06.2016) var sagt um utankjörstaðarkosningu í Perlunni, að utankjörfundur hefði opnað í Perlunni. Þetta er ekki gott orðalag. Fundur opnar ekkert. Utankjörfundarkosning hófst.

Í fréttum Ríkisútvarps á kjördag heyrðist nokkrum sinnum að kjörstaðir hefðu opnað. Oftast notuðu fréttamenn þó rétt orðalag: Kjörstaðir voru opnaðir. Molaskrifari var að vona að tekist hefði útrýma þessu orðalagi á fréttastofunni, - sem er allt of algengt að heyra, - en það hefur ekki tekist með öllu enn. Málfarsráðunautur þarf að halda góðu verki áfram.

Rétt var farið með þetta á forsíðu á forsíðu mbl.is. á kjördag.

 

MEIRA UM OPNANIR OG FLEIRA

Það tóku fleiri eftir því sem skrifað er um hér að ofan. Molavin skrifaði um þetta og fleira(26.06.2016): ,,Það er gaman að heyra útlendinga takast á við lestur veðurfrétta í útvarpi en að sama skapi leiðinlegt að heyra mislestur þar endurtekinn. *Hægari* lesið sem "hæjari" og *lítillega* lesið sem "lítill-lega" Þarna sem víðar þarf að leiðbeina fólki. 

 

Á kjördag sögðu fréttamenn ríkisútvarps ítrekað að kjörstaðir myndu opna klukkan níu þótt ekkert lát sé á því að þetta sama fréttafólk sé leiðrétt og bent á að kjörstaðir séu opnaðir; þeir opni sjálfir ekki neitt. Við upphaf kosningaútvarps á Rás 1 kl. 22 var meira að segja sagt; "Kjörstöðum lokaði nú klukkan tíu.." Málfarsráðunautur á enn mikið verk fyrir höndum.

 

"Hvernig líst þér á nýjan forseta?" spurði ung fréttakona Stöðvar 2 vegfaranda.

- "Bara ágætlega" svaraði viðmælandinn.

- "Semsagt, ekkert sérstaklega vel?" hélt þá fréttabarnið áfram spurningunni.

Merkingar orða breytast.”  Þakka þetta góða bréf, Molavin.- Ótætis bullið ,,kjörstöðum lokaði” hefur því miður heyrst áður í okkar ágæta Ríkisútvarpi.

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

Molar um málfar og miðla 1967

NÝJUM FORSETA FAGNAÐ

Þjóðin hefur kjörið sér nýjan forseta. Þann sjötta í sögu lýðveldisins, Guðna Th. Jóhannesson, sagnfræðing. Molaskrifari fagnar kjöri hans og færir honum einlægar árnaðaróskir og veit að honum mun vel farnast í vandasömu starfi. Í kosningabaráttunni var stundum sótt að honum með undarlega ómaklegum hætti. Hann varðist vel og lét það ekki eftir andstæðingum að fara inn á þeirra brautir. Hélt sínu striki.

Það er trú þess sem þetta ritar að íslensk tunga hafi eignast öflugan baráttumann á Bessastöðum. Gott er til þess að hugsa.

 

GÓÐ KOSNINGAVAKA

Á heildina litið var kosningavaka Ríkissjónvarpsins vel og vandlega unnin. Þetta er ekki einfalt verk,- það þekkir Molaskrifari frá gamalli tíð, þótt allt sé nú flóknara og tæknin margfalt betra en þegar við vorum að fást við kosningasjónvarp hér á upphafsárum Sjónvarpsins.   Dagskrárfólk og tæknimenn eiga heiður skilinn fyrir að hafa leyst þetta flókna verkefni ákaflega vel.

 

AFKOMANDI OG BREXIT

Heldi Haraldsson, prófessor emerítus í Osló benti á eftirfarandi úr Stundinni (24.06.2016):

,,Í viðtali við Spegilinn á Rás 1 í byrjun júní segist Halla (Tómasdóttir) ekki vera komna af efnafólki en að foreldrar hennar hafi hvatt hana til að ganga menntaveginn.” Þakka ábendinguna, Helgi. Sami frambjóðandi  sagðist líka brenna fyrir .... Hafa mikinn áhuga á .... og talaði um að taka samtal um ákveðið efni, - ræða ákveðið efni.

En Helgi lét tillögu fljóta með línunum, sem hann sendi Molum: ,,Kjörið hvatningarhróp í leiknum við England:

BREXIT! - Hver veit, - en þessari tillögu Helga er hér með komið á framfæri!

 

SLÆMT ORÐFÆRI

VH sendi eftirfarandi (25.06.2016): ,,Sæll Eiður. Nú eru börn og unglingar er geta lesið um sínar fótboltahetjur á EM. En það mál sem fréttamenn nota er ekki fólki bjóðandi.
Fréttamaður Ríkisútvarpsins segir eftirfarandi:
Hann hafi ekki einungis skorað jöfnunarmark Íslendinga gegn Portúgölum heldur hafi hann skapað sigurmarkið gegn Austurríki þegar hann hreinsaði boltann fram völlinn á 95. mínútu. Sem dæmi um óþreytandi baráttuvilja hafi hann ekki látið þar við sitja heldur þotið upp allan völlinn og tekið þátt í skyndisókninni sem varð naglinn í kistu Austurríkismanna. -
Er þetta ekki hernaður með viðbjóðslegum orðum ?” – Það er nú ef til vill full sterkt til orða tekið. En þetta er vissulega orðlag ,sem er gagnrýni vert. Slæmt orðalag.

 

ENN UM N

Úr frétt á mbl.is. (26.06.2016): ,, Sól­veig Theó­dórs­dótt­ir er einnig ánægð með nýja for­set­ann og ekki síst nýju for­setafrúnna og barna­hóp­inn”. Þarna ætti að sjálfsögðu að standa , nýju forsetafrúna, eitt n ekki tvö. Þessa villu , og skyldar, er því miður orðið býsna algengt hnjóta um í fréttum. http://www.mbl.is/frettir/innlent/2016/06/26/hann_er_miklu_betri_en_gamli_karlinn/

 

GÓÐ UMFJÖLLUN

Umfjöllun Óðins Jónssonar og þeirra sem hann ræddi við í Morgunþætti Rásar eitt á föstudagsmorgni um Brexit (24.06.2016) var vönduð og upplýsandi.

 

TIL LESENDA

Þeir lesendur, sem vilja senda mér tölvupóst eru beðnir að nota póstfangið [e-mail] .Eða einkaskilaboð á fésbók.

 

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

Molar um málfar og miðla 1966

VANDRÆÐALEGUR VIÐTENGINGARHÁTTUR

Sumir eiga sífellt í erfiðleikum með að nota viðtengingarhátt rétt. Dæmi um þetta var í fyrirsögn á mbl.is (23.06.2016): Fóstureyðingum fjölgi um 108% Eins og verið verið að hvetja til þess að fjölga fóstureyðingum um 108%.: http://www.mbl.is/frettir/erlent/2016/06/23/fostureydingum_fjolgi_um_108_prosent/

Svo var þó auðvitað ekki, en þetta var síðar lagfært. Villur af þessu tagi sjást of oft. Það er því miður allt of algengt að óyfirlesnar, óleiðréttar, fréttir séu birtar okkur á netmiðlum. Það er eins og netmiðlana skorti metnað til að sýna íslenskri tungu þann sóma, sem hún verðskuldar.

 

AÐ SKEMMTA SÉR

Nú er eins og allir séu hættir að skemmta sér, - að minnsta kosti heyrist það, orðalag ákaflega sjaldan í fjölmiðlum. Nú heitir það að skemmta sér að hafa gaman. Þetta eru auðvitað bein áhrif úr ensku, - to have fun, - að skemmta sér.

 

ENN OG AFTUR

Aftur og aftur hnjóta lesendur um samkynja villur í netmiðlunum. Af mbl.is (23.06.2016): ,,Fram kem­ur í frétt AFP að upp­taka af sam­tal­inu hafi verið lekið til fjöl­miðla en þar ræði ráðherr­ann við emb­ætt­is­mann í Katalón­íu-héraði ....” Upptaka af samtalinu var ekki til fjölmiðla. Upptöku af samtalinu var lekið til fjölmiðla ... Sjá: http://www.mbl.is/frettir/erlent/2016/06/22/vilja_ad_radherrann_segi_af_ser/

 

 

FRÁ BYKO

 Nú býður byggingavöruverslunin BYKO okkur í auglýsingum að versla byggingavörur í BYKO. Auglýsingastofu,sem semur svona auglýsingu, er ekki við bjargandi. Sumir kaupa byggingavörur í BYKO, en það verslar enginn byggingavörur í BYKO.

BYKO verslar með byggingavörur. Þetta er ekkert flókið.

 

 

AÐ SKIRIFA Á ÍSLENSKU

Eftirfarandi setning er úr laxveiðifrétt á visir.is (23.06.2016): ,,Aðstæður voru hinar bestu í morgun og voru veiðimenn jafnvel að spreyta sig á að hitcha suma staðina með góðum árangri en það er taktík sem ekki er notuð mikið svona á fyrsta degi”. Molaskrifrari er ekki veiðimaður. Hann skilur þetta ekki og er þess fullviss að sama gildir um marga aðra lesendur. Sjá: http://www.visir.is/algjor-mokveidi-vid-opnun-ytri-rangar/article/2016160629453

 

ÍSLENDINGAR

Mjög góður Íslendingaþáttur Ríkissjónvarps um Steingrím Hermannson, var sýndur á miðvikudagskvöld (22.06.2016). Andrési Indriðasyni er einstaklega lagið að setja saman sjónvarpsefni úr gullkistu Ríkisútvarpsins. Þekkir til enda starfað þar í hálfa öld. Molaskrifari hafði vegna starfa erlendis ekki séð nema hluta af því efni,sem sýnt var í þættinum. Á þingmennskuárunum átti hann ævinlega gott samstarf við Steingrím Hermannsson, hvort sem var í stjórn eða stjórnarandstöðu. Steingrímur var hreint ekki óumdeildur frekar en aðrir aðsópsmiklir stjórnmálamenn. Forysta Framsóknarflokksins í dag gæti ýmislegt af verkum Steingríms og stefnu lært.

 

TIL LESENDA

Þeir lesendur, sem vilja senda mér tölvupóst eru beðnir að nota póstfangið [e-mail] .Eða einkaskilaboð á fésbók.

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

 

 

 

 

 

Molar um málfar og miðla 1965

 

LÉST EÐA VAR DREPINN?

Sigurður Sigurðarson skrifaði (20.06.2016): ,, Þessi frétt er varla boðleg á visir.is. Í upphafi fréttar segir Nanna Elísa Jakobsdóttir, blaðamaður: „Anton Yelchin lést í bílslysi fyrr í dag.“ Og svo heldur hún áfram:

 

„Leikarinn Anton Yelchin var drepinn í örlagaríku bílslysi snemma í morgun,“ sagði í yfirlýsingu frá talsmanni hans. „Fjölskylda hans biður um að borin verði virðing fyrir þeirra einkalífi á þessari stundu.“ 

 

Lesandinn spyr sig hvort maðurinn hafi látist í bílslysi eða verið drepinn í bílslysi. Á þessu tvennu er mikill mundur. Í því seinna er einfaldlega um morð að ræða. Líklega er blaðamaðurinn ekki betur að sér heldur þýðir eftirfarandi hrátt úr ensku: „Was killed in an accident.“

 

Látum nú vera að fréttabarnið geri asnalega villu. Hitt er verra að enginn les yfir og verst er að fréttabarnið heldur að hún hafi skrifað bara ansi góða frétt. Væri einhver til í að leiðbeina og kenna henni um leið hvað nástaða er?” Þakka bréfið Sigurður.

 

INNGANGUR AÐ KOSNINGUM

Í fréttum Ríkissjónvarps (21.06.2016) var sagt var talað um inngang að kosningum. Átt var við inngang að kjörstað í Perlunni þar sem utankjörstaðaratkvæðagreiðsla fer fram.

 

LOKSINS, LOKSINS

Loksins, loksins gat þessi þjóð sameinast um eitthvað! Allir fagna sigri Íslands í leiknum í dag (22.06.2016). Stórkostleg frammistaða íslenska liðsins gegn Austurríki. – Þetta var ,eins og einhver fréttamaður sagði, algjör spennutryllir.

 

FRÉTT Á ENSKU

Á vef  Ríkisútvarpsins  (22.06.2016) er frétt á ensku um sigurleik Íslands í gær  gegn Austurríki. Ef verið er að  skrifa fréttir á ensku verða menn að kunna stafsetningu á því ágæta tungumáli.

Það er  ekkert til sem heitir Farytale victory. – Fairytale ætti það að vera.   http://www.ruv.is/frett/farytale-victory-in-paris-iceland-2-austria-1

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

 

 

 

 

Molar um málfar og miðla 1964

ÞJÓÐARATKVÆÐAGREIÐSLA - EKKI KOSNING

Málglöggur lesandi skrifaði Molum (21.06.2016):

,,Hvað segir þú um þetta upphaf á forystugrein í Fréttablaðinu?

 

„Bretar kjósa nú á fimmtudag um áframhaldandi veru sína innan Evrópusambandsins. Kosningarnar eru tvísýnar, skoðanakannanir síðustu mánaða hafa verið meira og minna jafnar upp á hár.“

 

Er þetta ekki þjóðaratkvæðagreiðsla? Enginn talar um þjóðarkosningu – eða hvað? Kannanir „meira og minna jafnar upp á hár“? Klúðurslegt?” Molaskrifari þakkar bréfið. Þetta er óttalegt klúður, rétt er það.- Í fréttum Stöðvar tvö nýlega var fjallað um þjóðaratkvæðagreiðsluna í Bretland og tvívegis sagt að breska þjóðin væri tvíklofin í málinu ! Tvíklofin! Fyrst klofin og svo klofin aftur , - eða hvað?

 

VATN OG SJÓR

 Á laugardagsmorgni (18.07.2016) var í fréttum Ríkisútvarps sagt frá bátnum sem Landhelgisgæslan lyfti af hafsbotni og fór með til Ísafjarðar svo hægt væri að hefja rannsókn því m.a. hversvegna björgunarbátar losnuðu ekki frá bátnum þegar hann sökk. Sagt var að verið væri að dæla vatni úr bátnum. Að sjálfsögðu var ekki verið að dæla  vatni úr bátnum. Það var verið er að dæla sjó úr bátnum. 

 

HÁTALARINN Á RÁS EITT

Sérstök ástæða er til að hrósa tónlistarþáttum Péturs Grétarssonar, ,,Hátalaranum” á Rás eitt í Ríkisútvarpinu í kjölfar fjögur frétta. Ekki einasta eru þessir þættir afar fjölbreyttir þegar að tónlistarvali kemur heldur er þar miðlað margvíslegum fróðleik fyrir tónelska. Pétur er fjölfróður og vinnur þessa þætti  einstaklega vel. Þetta er meðal besta efnis Ríkisútvarpsins yfir daginn. Takk fyrir það.

 

SPENNUFALL

Úr frétt á mbl.is (20.06.2016):,, Ég er ennþá í spennu­falli þetta var æðis­legt,“ sagði Karólína Inga Guðlaugs­dótt­ir eft­ir að hafa dregið mynd­ar­leg­an 12-13 punda hæng á land í Elliðaánn­um í morg­un.” Aftur og aftur sjáum við tvö – n – í þágufalli fleirtölu  þar sem aðeins ætti að vera  eitt – n - . Við sjáum þessa villu aftur og aftur, sem gefur okkur til kynna að enginn les yfir það sem fáákunnandi skrifa áður en það er birt.

http://www.mbl.is/frettir/innlent/2016/06/20/eg_er_enntha_i_spennufalli_3/

 

ENN UM SLETTUR

Á laugardagskvöld (18.06.2016) hlustaði Molaskrifari á brot úr sjónvarpsviðtali við ,,fótboltafræðing”. Á sömu mínútunni tókst honum að tala um að bleima, ( e. to blame) , kenna um og að kríeita (e. create, skapa). Velti fyrir mér hvort honum þætti flott að sýna að hann kynni orð og orð í ensku eða hvort hann var bara svona illa að sér í móðurmáli sínu? Hvort sem var, þá var þetta málfar ,,fræðingnum “ ekki til sóma.

 

TIL LESENDA

Þeir lesendur, sem vilja senda mér tölvupóst eru beðnir að nota póstfangið [e-mail] .Eða senda einkaskilaboð á fésbók.

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

 

 

 

Molar um málfar og miðla 1963

SKIPIN SLÖKKVA Á SÉR

Undarlega var að orði komist í fréttum Ríkisútvarps (09.06.2016) þegar var fjallað var um hremmingar skipa í breska flotanum vega mikils hita. Sagt var að breski sjóherinn væri í vandræðum vegna þess að skip hefðu slökkt á sér vegna hita. Skip slökkva ekki sér. Það hefur sennilega drepist á vélunum vegna hita. 

 

SKRIKAÐI FÓTUR

Úr frétt á visir.is (09.06.2016) um banaslys í Bandaríkjunum, í Yellowstone Park þjóðgarðinum.,,lÁ laugardag brenndist þrettán ára drengur þegar faðir hans, sem var með hann á hestbaki, skrikaði fótur þannig að drengurinn steyptist í sjóðandi vatn”. Faðir hans skrikaði ekki fótur. Föður hans skrikaði fótur. Enn eitt dæmi um metnaðarleysi.

 

EITT AF ENDALOKUM FLUGVALLARINS

Úr frétt á fréttavef Ríkisútvarpsins (10.06.2016). Úr viðtali Ríkisvarpsins við forsætisráðherra: ,, Aðspurður um hvort þetta sé eitt af endalokum flugvallarins í Vatnsmýrinni segir hann að það sé umhugsunarefni.” ,,Eitt af endalokum ...”  Það er eitthvað   að hjá fréttastofu Ríkisútvarpsins þegar svona ambaga birtist öllum landsmönnum á fréttavefnum.

 

VIÐ HÖFNINA – ENN EINU SINNI

Úr frétt á mbl.is (14.06.2016): ,, Seg­ir í dag­bók lög­reglu að grun­ur leiki á að menn­irn­ir hafi ætlað sér að ger­ast laumuf­arþegar með einu skemmti­ferðaskip­anna sem þar ligg­ur nú við höfn­ina.”   Enn einu sinni er þetta nefnt. í Molum. Skip liggja ekki við höfn. Skip eru í höfn. Skip liggja við bryggju. Skip liggja við festar. Þetta er ekki flókið.

 

LÁN Í ÓLÁNI

Úr frétt á mbl.is (17.06.2016): ,, Það ólán varð við þjóðhátíðar­hald niðri í miðborg Reykja­vík­ur í dag að for­seta­bif­reiðin, Packard-bif­reið frá ár­inu 1942, fór ekki af stað.” Meira ólánið ! En það var sannarlega lán í óláni, að nærstödd var sveit vaskra lögreglumanna,sem hafði lítið fyrir því að ýta forsetadrossíunni, Packard árgerð 1942 í gang!

http://www.mbl.is/frettir/innlent/2016/06/17/yttu_forsetabilnum_af_stad_3/

 

AÐ BIÐLA TIL

Úr frétt á mbl.is (12.06.2016); ,,Michael Cheatham, skurðlækn­ir á Or­lando Health-spít­al­an­um, hef­ur biðlað til fólk um að gefa blóð vegna árás­inn­ar sem fram­in var á Pul­se-skemmti­staðnum í Or­lando í nótt.”

Biðlað til fólks, hefði þetta átt að vera. Að biðla til e-s er að biðja e-n að gera eitthvað. Þetta var hinsvegar rétt í fyrirsögn fréttarinnar. http://www.mbl.is/frettir/erlent/2016/06/12/bidla_til_folks_ad_gefa_blod/

 

AÐ MEIKA SENSE

,,Mér finnst það meika sense”, sagði kona, sem rætt var við í endurteknum þætti í Ríkisútvarpinu undir miðnætti á fimmtudegi (16.06.2016) . Við eigum ekki að tileinka okkur svona orðalag. Að meika sense, er ekki góð íslenska. Ekki vandað mál.

 

TIL LESENDA

Þeir lesendur, sem vilja senda mér tölvupóst eru beðnir að nota póstfangið [e-mail] . Eða senda einkaskilaboð á fésbók.

 

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

 

 

 

Molar um málfar og miðla1962

 

,,NIÐUR LÆKJARGÖTU”

Molavin skrifaði (15.06.2016): ,, Af fréttavef ruv.is (15.06.20169: "hófst eftirförin við Lækjartorg við Austurstræti. Ökumaður bifreiðarinnar ók á ofsahraða niður Lækjargötu í átt að Reykjavíkurtjörn." Nú hef ég aldrei heyrt talað um að Lækjargata liggi upp eða niður, líkt og t.d. Bankastræti, en þar sem hún er nokkurn veginn lárétt mætti ætla að rökréttara væri þá að tala um áttina "niður" til sjávar? Eðlilegast hefði þó verið að segja "suður" Lækjargötu.”.

 Kærar þakkir Molavin. Kannski hefur sá sem skrifaði ekki komið í miðborg Reykjavíkur.

 

AUKASETNINGAFÁR

Sigurður Sigðurðarson skrifaði (10.06.2016):

,Dagarnir, þegar Roy Hodgson stillti liði sínu upp í formfast 4-4-2 leikkerfi með svo litlu flæði að Gary Lineker spurði hvort England væri að spila fótbolta ,,frá miðöldum,«, heyra fortíðinni til.”

 

Svona byrjar grein í EM-blaði Morgunblaðsins og er frekar hallærisleg málsgrein. Orðaröðin er flækja. Byrjað er á einu orði, svo skotið inn aukasetningum og síðast kemur aðalatriðið eins og skrattinn úr sauðaleggnum. Lesa þarf málsgreinina aftur og aftur til að skilja. 

 

Ég veðja á að þetta sé þýðing úr ensku, unnin í Google-Translate. Ekki nokkur maður kemur nærri. Allt vélrænt. Að öðru kosti hefði þýðingin verið eitthvað á þessa leið: Þeir dagar eru liðnir er Roy Hodgson stillti liði sínu upp í formfast 4-4-2 leikkerfið með afar litlu flæði. Gary Lineker spurði/velti fyrir sér hvort England væri að leika fótbolta „frá miðöldum“.

 

Í góðu íslensku ritmáli skiptir stundum miklu að setja punkt sem oftast, ekki rugla með margar aukasetningar. Þetta ráðleggur til dæmis Jónas Kristjánsson, fyrrum ritstjóri, í afburðagóðum vef sínum. 

 

Íþróttafréttamenn eru oftar en ekki valdir til starfa á fjölmiðlum vegna sérþekkingar sinnar. Þeir eru því miður ekki allir góðir pennar, ekki frekar en fjölmargir blaðamenn. Raunar er það svo að allir sem stunda skrif af einhverju tagi ættu að geta lært eitthvað af Jónasi. Oft má styðjast við Google-Translate en þýðingar úr því apparati verður að taka með fyrirvara og lagfæra - oftast mikið.” - Kærar þakkir, Sigurður. Satt og rétt.

 

FALDI SIG Í RJÓÐRI!

Sigurður sendi Molum annað bréf á fimmtudag (16.06.2016). Þar segir:

,,Birgir Olgeirsson, blaðamaður á visir.is segir í fyrirsögn og frétt:

Faldi sig fyrir lögreglumönnum í rjóðri eftir að hafa tekið u-beygju á Lækjargötu.

Hvað skyldi rjóður vera. Jú, samkvæmt minni máltilfinningu er það staður í skógi þar sem engin tré vaxa. Víða á Goðalandi eru rjóður og þar er oft tjaldað. Varla hefur flóttamaðurinn falið sig í rjóðri. Hafi hann gert það er ekki furða þótt hann fyndist. Líklegra er að hann hann hafi falið sig í kjarri, enginn skógur á þessu svæði. Fortek þó ekki fyrir það að maðurinn hafi staðið í rjóðrinu, lokað augunum og talið sig vel falinn.” Takk, Sigurður. Auðvitað. Það feur sig enginn í rjóðri!

 

TIL LESENDA

Þeir lesendur, sem vilja senda mér tölvupóst eru beðnir að nota póstfangið [e-mail] . Eða senda skilaboð á fésbók.

 

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

 

 

Molar um málfar og miðla 1961

Stundarhlé hefur verið á Molaskrifum vegna fjarveru skrifara, sem brá sér af bæ, eins og þar stendur. Allmargar ábendingar hafa borist og verða þær birtar á næstu dögum, svo og almennar athugasemdir um málfar í fjölmiðlum , sem Molaskrifari hnaut um, þótt fjarri væri fósturjörðinni.   

 

KNATTSPYRNUSKRIF OG LÝSINGAR

 Fyrrverandi starfsbróðir í fréttamennskunni skrifaði (16.06.2016):

„Allir börðust fyrir hvorn annan og gerðu Portúgölunum erfitt fyrir“ skrifar íþrótta-„blaðamaður“ Fréttablaðsins í morgun. Greinilega mikill málfarsmetnaður á þeim bæ. Hélt að það væri ennþá barnaskólalærdómur að „hvor“ ætti við tvo en “hver“ við fleiri en tvo. Greinilega ekki krafist barnaskólaprófs á Fréttablaðinu. Nema það hafi aðeins verið tveir leikmenn í íslenska liðinu í gær. Það kemur ekki heim og saman við útsendingu BBC-One, sem ég horfði á í tölvunni minni, mér til óblandinnar ánægju, laus við metnaðarlaust fúsk íslenskra íþrótta“fréttamanna“. Ég hef fyrir löngu gefist upp við að horfa á íþróttaviðburði í íslensku sjónvarpi vegna fúsks og slakrar fagmennsku íslenskra íþrótta“fréttamanna“. 
Þeir hafa greinilega ekkert lært af BFel og SigSig, en mættu gjarnan kynna sér hvernig þeir stóðu að verki.” -  Þakka bréfið. Það vakti athygli Molaskrifara (sem reyndar er ekki kunnur áhugahugamaður um knattspyrnu),sem fylgdist með nokkrum leikjum þar sem einungis þýskar rásir voru aðgengilegar hvernig þýsku þulirnir kunnu að þegja, blöðruðu ekki út í eitt , - brýndu vissulega raustina, þegar fjör færðist í leikinn. En þeir öskruðu ekki á okkur áhorfendur, meins og væru þeir búnir að glata glórunni.. Starfsbræður þeirra íslenskir eiga margt ólært.

 

ÞARFAR ÁBENDINGAR

Sigurður Sigurðarson skrifaði (16.06.2016)

Sæll,

Á visir.is skrifar blaðamaðurinn Eiríkur Stefán Ásgeirsson algjörlega óboðlegan texta og enginn á ritstjórninni les hann yfir, því miður fyrir blaðamanninn. Fyrirsögnin er þessi:

Heimir: Kom enginn hingað til að taka í höndina á Ronaldo

Á eftir þessari fyrirsögn vantar spurningarmerki vegna þess að þetta er spurning. Þannig er það venjulega þegar sagnorð er í upphafi. Hins vegar var þetta ekki spurning heldur fullyrðing. Hún hefði því átt að vera svona: Enginn kom hingað til að taka í höndina á Ronaldo.

 

Ronaldo tók ekki í hendur leikmanna íslenska liðsins eftir leik og lét svo hafa eftir sér að fögnuður íslensku leikmannanna lýstu lélegu hugarfari og að Ísland myndi ekkert gera á mótinu.

 

Þarna ætti að standa að fögnuðurinn lýsti … ekki lýstu. Vel hefði farið á því að þessi langa málsgrein hefði verið klippt í sundur með punkti.

 

Ofnotkun aukafrumlags í fréttinni bendir ekki til þess að sá sem skrifar hafi skilning á stíl. Fleira má nefna. Læt eftirfarandi nægja sem er að vísu innan gæsalappa, skrifað eftir viðmælanda. Hins vegar er það skylda blaðamanns að lagfæra orðalag sem greinilega er ekki rétt:

Eins og ég segi, ég var bara ekkert að spá í því. Ég ætla heldur ekkert að vera að spá í því. 

Þar að auki er þetta stagl. Vel má vera að hægt sé að segja „spá í því“. Held að svona orðalag sé vitleysa. Blaðamaðurinn hefði átt að láta eftirfarandi nægja: Ég er bara ekkert að velta þessu fyrir mér og ætla ekki að gera það.” – Þakka þér þarfar ábendingar, Sigurður. Gott er að eiga góða að.

 

 

SKÖMM Í HATTINN

Húsasmiðjan fær skömm í hattinn fyrir að senda viðskiptavinum smáskilaboð, þar sem  enskuslettan TAX FREE er tvítekin og íslenskir stafir ekki notaðir nema að hluta. Skilaboðin hefjast svona: TAX FREE dagurinn er i dag. Nánast allar vörur... Óboðlegt og ósatt. Það er ekki verið að afnema neinn skatt heldur veita svolítinn afslátt. Svona auglýsingar eru ekki til að auka hróður fyrirtækisins. Nema síður sé.

 

 GLEÐIILEGA ÞJÓÐHÁTÍÐ, ÁGÆTU MOLALESENDUR !

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG