Molar um málfar og miðla 400

Í skjóli tjáningarfrelsis  getur útvarpsstjóri Útvarps  Sögu, Arnþrúður Karlsdóttir  farið með lygar, óhróður og dylgjur um Eið Guðnason í athugasemdum við Mola um málfar og  miðla. En hún verður að standa ábyrg orða sinna.  Þegar  Arnþrúður Karlsdóttir hinsvegar  hefur í hótunum við eiginkonu Molaskrifara  eins og  hún gerir  í athugasemdum við Mola  ( Molar 393) er mælirinn fullur , - og skekinn. Hótun  Arnþrúðar Karlsdóttur um að  ryðjast inn á heimili okkar  er alvarlegt mál og líklega  einsdæmi  á blogginu.

  Vinsamleg ábending til umsjónarmanna  Kastljóss Ríkissjónvarpsins: Ekki misbjóða okkur með því að kalla Tómas Guðmundsson textahöfund eins og gert var í kvöld (08.09.2010). Tómas Guðmundsson var eitt  fremsta ljóðskáld liðinnar aldar.  Tómas Guðmundsson samdi ekki  texta  við gullfalleg lög  Sigfúsar  Halldórssonar.  Sigfús samdi gullfalleg  lög  við  mörg  fegurstu  ljóða  Tómasar Guðmundssonar.  Það er reginmunur á þessu.   Ekki kalla  Tómas Guðmundsson textahöfund !

 SKÝRR boðar til ráðstefnu þar sem haldin verður  lykilræða (Auglýsing 07.09.2010). Þarna er greinilega verið að basla  við að  búa til íslenskt heiti á því  sem á  ensku er kallað keynote speech. Hversvegna ekki   aðalræða?  Lykilræða er eiginlega bara  bull.

 Í frétt Ríkissjónvarpsins (07.09.2010) af umræðum á Alþingi um fjárfestingar lífeyrissjóðanna segir  fréttamaður:  og þeir  eigi að gæta hagsmuni hennar.  Rétt væri  að segja: ... gæta hagsmuna hennar.

Enska sögnin to seal þýðir  bæði að innsigla og loka vel eða þétta. Íslenska sögnin að innsigla  þýðir að setja innsigli á, loka með innsigli, lakka,  svo vitnað sé Íslenska orðabók. Í Morgunblaðinu (08.09.2010) er fjallað um sultugerð og þar er talað um að innsigla krukkurnar í lokin. Það ætti nú að vera óþarfi á flestum heimilum. Molaskrifari er nýbúinn að  sjóða dýrindis krækiberjahlaup en honum láðist alveg að innsigla krukkurnar. Lét nægja að loka þeim vel.

Velunnari Mola, Molavin, sendi eftirfarandi:  „Eyjan.is: "Coleen hefur fyrirgefið honum áður en kynni hans af Jenny Tompson mun vera dropinn sem fyllti mælinn." Mér finnst ég sjá það æ oftar að fólk, sem þekkir ekki helstu orðtök notar þau engu að síður, og þá ranglega. Dropinn holar að vísu steininn, en það er kornið, sem fyllir mælinn. --Molavin."

Molar um málfar og miðla 399

  Orðtak sem   fjölmiðlungar  hafa mikið dálæti á  er að segja að eitthvað sé í  pípunum, þegar eitthvað er í undirbúningi, yfirvofandi eða á  döfinni.  Framkvæmdir geta verið í pípunum , skattahækkanir geta verið í pípunum, bensínhækkanir geta verið í pípunum og  svona mætti áfram telja.   Í hádegisfréttum  Ríkisútvarps (06.09.2010) töluðu bæði  fréttamaður og ráðherra um  vegaframkvæmdir  sem væru í pípunum.  Það  væri  annars nógu gaman að sjá  þessar pípur, sem eru ýmsit  fullar af framkvæmmmdum  eða skattahækkunum. Kannski Ríkissjónvarpið sýni okkur þær  við  tækifæri.

Undarleg frétt var í sjónvarpi og útvarpi (06.09.2010) þar sem  sagt var frá  fyrirtæki í kröggum. Rætt  við lögfræðing þess, en bannað var að  nefna nafn fyrirtækisins. Það á ekki að  flytja okkur svona  „leyndó" fréttir svo notað sé  barnamál. Hversvegna mátti ekki nefna  fyrirtækið?

  Morðvopnin hugsanlega fundin , segir á fréttavef Ríkisútvarpsins (06.09.2010) um hnífinn  sem  ungir piltar  fundu í eða við  smábátahöfnina í Hafnarfirði. Einn hnífur  getur ekki verið morðvopn í fleirtölu. Í kvöldfréttum Ríkisútvarps  sagði fréttamaður:.. hnífurinn passar vel við lýsingar og hugmyndir lögreglunnar að morðvopninu.  Hér  hefði  verið betra að segja: ...  lýsingar og  hugmyndir lögreglunnar um morðvopnið.  Í þessum fréttatíma var okkur   sagt: ... ekki er gert  ráð  fyrir að Herjólfur sigli í Þorlákshöfn.   Betra: ... ekki er gert ráð fyrir að Herjólfur sigli til Þorlákshafnar. Þá  sagði fréttamaður í sama  fréttatíma : ... á hverju áttu von á ?  Nægt hefði að segja á hverju áttu von ? Enn eitt  gullkornið: ... segir meðferðina vel sótta. Hvernig getur  meðferð verið vel eða illa sótt ? Frétt um  kanínur á  höfuðborgarsvæðinu var býsna skrautleg:  Fyrst talaði fréttamaður skýrt og  greinilega um Elliðarárdal og   vitnaði svo í viðmælanda, sem átti að hafa sagt: ... segir óvíst hvort  vandamálið sé orðið áþreifanlegt á höfuðborgarsvæðinu, kanínurnar séu meira  til óþæginda...Þetta finnst  Molaskrifara heldur einkennilegt orðalag og merkingin  ekki ljós. - Fleira mætti  reyndar tína til úr  þessari  kanínufrétt, sem bætti engu við fyrri fréttir af kanínum.  Þegar fréttamaður Ríkisútvarpsins  talar um Elliðarárdal, þá sér þess stað að landafræði hefur verið úthýst úr  skólakerfinu og að fréttamaðurinn  er ekki staðkunnugur í Reykjavík.

   Hagræðingin á fréttastofu Ríkisútvarpsins hefur það í för með sér  að ambögurnar úr  sexfréttum Ríkisútvarpsins eru á stundum  endurteknar í  sjöfréttum Ríkissjónvarpsins. Þannig er hægt að gjörnýta góðar ambögur. Eða þannig !

Molar um málfar og miðla 398

  Ríkissjónvarpið á  að gera ríkar  kröfur til  fréttamanna um vandað málfar.  Sami fréttamaður sagði í  kvöldfréttum  (05.09.2010) að  Gunnar Rúnar  hefði játað morð og að Reykjanesbær  hefði afhjúpað  styttu.  Hvort tveggja er rangt, að mati Molaskrifara. dv.is  sagði hinsvegar réttilega sama dag: Gunnar Rúnar Sigurþórsson hefur játað á sig morðið á Hannesi Þór Helgasyni.  Í sama fréttatíma  sagði íþróttafréttamaður: ... átti í engum vandræðum með. Betra hefði verið: ... átti  ekki í vandræðum með , eða átti ekki í neinum vandræðum með.

 Hildur segir allt, er  enskuleg  stríðsletursfyrirsögn á forsíðu DV  (05.09.2010) Í íslenskum málheimi er þetta ófullburða setning.

Bjarni Sigtryggsson sendi eftirfarandi:  „Á Bylgjunni hljómar nú auglýsing um nýja kvikmynd - í "þrídí" eins og sagt er. Er íslenzka orðið *þrívídd* ekki boðlegt lengur?"  Molaskrifari bætir  við, að í  DV eða Fréttablaðinu var smáauglýsing   þar sem  hvolpar voru  boðnir til  sölu ,liturinn var sagður  black og tan. Móðurmálið á  í vök að verjast.

Tvennt  hnaut Molaskrifari um við lestur DV  á mánudagsmorgni (06.09.2010): Það hefur ekkert annað væntanlega vakið  fyrir honum....  Hér á  að  standa : ... vakað fyrir honum.  Hitt  var:  Bréf  sem þeir sendu Guðmundi  nýlega  var einnig komið í hendur annarra þingmanna Framsóknarflokksins.  Hér  ætti að standa: Bréfi, sem þeir sendu Guðmundi nýlega var einnig komið í hendur .... 

Svo er tekið  til orða á visir.is (05.09.2010): Hreppsnefnd Grímsnes- og Grafningshrepps íhugar að láta að framkvæma sýnatöku á stöðum þar sem bílar frá Holræsa- og stífluþjónustunni hafa vanið komur sínar. Vafasamt   er , að ekki sé meira  sagt , að taka  svo til orða  að bílar venji komur sínar á tiltekna  staði. Betra væri að tala um staði þar sem  bílar fyrirtækisins hafi oft haft viðkomu , eða  staði þar sem oft hafi sést til bíla frá  fyrirtækinu.  

Slúðurþáttur morgunútvarps Rásar tvö er er marks um hugsunarhátt þeirra sem  ráða  efni þessa morgunþáttar. Þetta slúður er oftast morandi í málvillum ( skrítin lykt lagði úr bílnum!) og Ríkisútvarpinu til skammar. Leitisgróan vestra hlýtur að eiga valdamikla  vini í Efstaleitinu.

 Á laugardagskvöldið var  (04.09.2010) sýndu fjölmargar sjónvarpsstöðvar , þeirra á meðal NRK 2,  fyrsta þátt Rigoletto Verdis í beinni útsendingu frá Mantova. Sagt var að 148 lönd ættu aðild  að þessari útsendingu. Hljómsveitinni stjórnaði  Zubin Mehta, Placido Domingo var Rigoletto, Julia Novikova, Gilda og  Vittorio Grigola  söng hlutverk hertogans af Mantova. Stórkostleg uppfærsla, Molaskrifari horfði á þetta að nýju í kvöld (06.09.2010) í stað þess að horfa á þátt um vampýrur og drauga í boði Ríkissjónvarpsins. Ekki virðist það hafa hvarflað að ráðamönnum Ríkissjónvarps að bjóða Íslendingum   upp á þetta í beinni útsendingu á laugardagskvöldið, ---   enda er enginn fótbolti í Rigoletto.

Molar um málfar og miðla 397

   Óralöng frétt Stöðvar tvö (05.09.2010) um morðið í Hafnarfirði bætti nákvæmlega engu  við fyrri fréttir af málinu. Svo eru fjölmiðlar hissa á að  hnífur  sem leitað er að í drullunni á botni hafnarinnar í Hafnarfirði skuli ekki finnast samstundis.  Sennilega er auðveldara að finna saumnál í heystakki.

 Jón Baldvin Hannibalsson var  skýrmæltur og skörulegur að vanda í endurteknum  viðtalsþætti í Útvarpi Sögu á sunnudagsmorgni ( (05.09.2010). Þar sópaði hann til hliðar með einni setningu  utanþingsstjórnarbullinu sem veður uppi í þessum fjölmiðli oft  á dag. En áfram munu þau hjúin, Arnþrúður og Pétur ,sem  stjórna þessar  stöð  halda áfram að  fjasa um utanþingsstjórn,sem  sýnir það eitt að þau  þekkja ekki til þingræðis eða lýðræðis.

 Úr mbl.is (05.09.2010)... þar sem stór jarðskjálfti varð aðfararnótt laugardagsins. Molaskrifara finnst eðlilegra að tala um harðan jarðskjálfta, eða  snarpan jarðskjálfta heldur en  stóran  jarðskjálfta.

 Kraftaverk að enginn hafi látið lífið í jarðskjálftunum, sagði visir.is (04.09.2010) um jarðskjálftana á Nýja Sjálandi. Betra hefði verið: Kraftaverk að enginn lét lífið.

Nú (05.09.2010) eru klerkar  komnir í hár saman í  fjölmiðlum vega  biskupsmálsins. Það hlaut að koma að því.

 Lottóið á svo mikla peninga,að það hlýtur að geta ráðið sæmilega talandi fólk til að kynna  útdráttinn á  laugardagskvöldum. Kynningin  sl. laugardagskvöld (04.09.2010) var  ógóð.

...þegar jörð skreið af stað, hreif með sér  hús og bíla og endaði úti í sjó, var sagt í  fréttum Ríkissjónvarpsins (04.09.2010).  Ekki mjög vel að orði komist, - og heldur ekki þegar sagt var  að íþróttafréttamaður væri með smekkfullan pakka. Það er ekki boðlegt orðalag. Ekki  var sjáanlegt að íþróttafréttamaður héldi á pakka og ekki veit Molaskrifari hvernig smekkfullur pakki lítur út. Í sama fréttatíma var  sagt  frá nýrri flugvélategund  frá  Boeing  sem  nú er  á Keflavíkurflugvelli þar sem flugmenn æfa lendingar í hliðarvindi. Fréttamaður sagði um þessar þotur , að ein þeirra æfði nú flugtak og lendingu... Vélin æfir að sjálfsögðu hvorki  eitt  né neitt.

 Í skjátexta í Ríkissjónvarpinu (05.09.2010) kom við sögu  fuglategundin lyngrjúpa. Ekki hefur Molaskrifari heyrt þessarar fuglategundar áður getið  áður, en kunnátta hans í dýrafræði  er  reyndar ekki upp á marga fiska.  Lynghænu hefur hann hinsvegar  heyrt talað um. 

Þá rifjaðist upp að fyrir löngu sátu íslenskir þingmenn að  snæðingi í Kaupmannahöfn  og biðu heimferðar að loknu Norðurlandaráðsþingi. Flugu þar margar  vísur um borð.   Meðal  rétta var fugl sem hét  „moseand" á máli innfæddra. Eitthvað vafðist fyrir mönnum hvað  fugl þessi héti á íslensku, en  mest var talað um mosaönd.

Einn úr hópi þessar hagmæltu  þingmanna leiðrétti það á leiðinni heim  daginn eftir með svofelldri vísu: 

„Mosaönd" er ekki  til á okkar máli.

Laumað var með lipru táli

 lynghænu í kjaft á Páli.

 

Molar um málfar og miðla 396

 - Hvaða stofnanir ertu að vísa til ? Svona spurði fréttamaður Bylgjunnar (04.09.2010) nýjan félags- og tryggingaráðherra. Hvað  stofnana ertu  að vísa  til ,hefði  fréttamaður  betur  spurt.  Vísað er  til einhvers , ekki til  eitthvað.

Prýðilegur er  Tungutakspistill Ingibjargar B. Frímannsdóttur um hikorð  í Lesbók Moggans (05.09.2010).  Orð í tíma töluð.

Bjarni Sigtryggsson sendi eftirfarandi: „"Rostungur í Flateyjardal" segir í fyrirsögn Eyjunnar í dag, en í tilvitnaðri frétt Húsavíkursíðunnar Skarps segir réttilega "á Flateyjardal." Vanþekking á einföldustu málvenjum er slæm; verra þegar ekki er einu sinni hægt að hafa rétt eftir öðrum - eða hafa fyrir því að fletta upp í bókum eða á Netinu."  Undir þetta skal tekið.

Svofellda athugasemd sendi Árni Gunnarsson (http://reykur.blog.is/)
„Að lyklar skipti um hendur angrar mig ekki svo mjög. Ekki veit ég hvenær fyrst var rætt um að hin og þessi verðmæti hefðu skipt um eigendur en í dag er þetta nokkuð rík málvenja.

Ekki eru allar málvenjur okkar jafn gamlar landnámsmönnum.

 Brenglaðar orðaskipanir setninga eru óþarflega algengar og sumar fremur hvimleiðar:

"Þrítug kona var handtekin á Húsavík í gær sem grunur liggur á að hafi haft fíkniefni í sinni vörslu." Eitthvað álíka er næstum daglega haft á orði í fréttum og mikil furða væri nú ef Húsavík reyndist hafa fíkniefni í sinni vörslu."" Rétt, Árni. Leyfi mér  að vera ósammála þér um handaskiptin.

    Molaskrifari klófesti nýlega í Sunnlenska bókakaffinu á Selfossi  greinasafn Helga Hálfdanarsonar, bók sem  ber  það ágæta heiti: Skynsamleg orð og skætingur. Þar  segir á bls. 145 í grein ,sem upphaflega  birtist í Morgunblaðinu 3. janúar 1984:

     „Oft heyrist sagt, að mál hljóti að breytast, það sé eðlil þess að taka ýmislegum stakkaskiptum og er það stundum kallað  náttúrleg og jafnvel æskileg þróun lifandi máls. Þetta er að því leyti rétt, að tungumál breytist „sjálfkrafa" og líður reyndar smám saman undir lok, ef ekki ekki er sinnt um að varðveita það. Hitt sýnir öðru fremur menningarstig hverrar þjóðar, hversu annt  hún lætur sér um að varðveita tungu sína. Ég vil því ljúka þessu spjalli á sama hátt og ég er vanur,þegar íslenska málrækt ber á góma, og rifja upp þau tvö boðorð,sem ég tel þar skipta mestu máli: Hið fyrra er íhaldssemi; og hið síðara er gífurleg íhaldssemi."   Amen,segir Molaskrifari. Við þetta er engu að bæta.

Molar um málfar og miðla 395

 Kanasjónvarpið hefur hafið útsendingar að nýju. Ekki frá  Keflavík heldur úr  Efstaleitinu í Reykjavík og kallar sig Ríkissjónvarp. Á dagskrá að loknum fréttum fimmtudagskvöldið 2. september  voru:  Bræður og  systur, bandarísk þáttaröð ,þáttur númer 69 af 85. Þá tók við  Réttur er settur  bandarísk þáttaröð, tíundi þáttur af tíu. Svo kom Nýgræðingur , bandarísk þáttaröð, þáttur númer  160 af 169. Þá komu fréttir og veður. Svo  tók við enn ein bandarísk  þáttaröð, Sporlaust, annar þáttur af tuttugu og fjórum.  Klukkan rúmlega ellefu  var svo endursýndur    norskur þáttur.

  Lungann úr kvöldinu ,  eða   frá klukkan rétt upp úr átta  fram til klukkan  ellefu var hið andlega  fóður ,sem þjóðinni var boðið upp á úr   menningarmiðstöð þjóðarinnar í Efstaleitinu fjórar bandarískar þáttaraðir! Það er  engu líkara en  dagskrárstjórar Ríkissjónvarpsins  hafi   farið í búð í Ameríku og keypt stóran brúsa af sápulegi. Svo sitja þeir við sendana  og  blása þaðan  bandarískum  sápukúlum yfir þjóðina kvöld eftir kvöld eftir  kvöld.  Góður vinur Molaskrifara segir hinsvegar að  dagskrárstjórar  Ríkissjónvarpsins kaupi ameríska kílóvöru fyrir slikk  í gámum, óséða  og helli yfir okkur.  

 Þessi samsetning dagskrár í þjóðarsjónvarpinu okkar réttlætir það að skipt sé  um alla þá  starfsmenn sem koma að því að raða saman dagskrá  og finna  til þeirra starfa hæfara fólk.

 Nú spyr Molaskrifari: Hvenær hefðu þeir Pétur Guðfinnsson,seinna útvarpsstjóri , Jón  Þórarinsson, dagskrárstjóri  og Emil Björnsson og  dagskrárstjóri og fréttastjóri  hér á árum áður  sett saman  slíka dagskrá. Svarið er einfalt. Aldrei. Þeir hefðu aldrei  boðið þjóðinni upp á  þvílík ósköp.

 Molaskrifari heyrði upphafið á síðdegisútvarpi  Útvarps Sögu (02.09.2010) þar sem rætt var við  einn eftirlætis viðmælandann , þingmann Sjálfstæðisflokksins, Tryggva Þór Herbertsson. Hann hefur örugglega verið spurður um skýrsluna ,sem hann og bandarískur  hagfræðiprófessor,vinur hans, sktrifuðu og fengi milljónir fyrir  um það hve íslenska efnahagskerfið væri stálslegið, ef ekki gullslegið, og   stæði frábærlega vel.  Þau skötuhjú Útvarps Sögu gleymdu   því örugglega að Tryggvi Þór hefði  skrifaða þessa dæmalausu  og arfavitlausu  skýrslu.

  Enn  er verið að fjalla um það er  fyrirtæki lét  starfsmenn sína losa seyru í eða við þjóðgarðinn á Þingvöllum.  Visir. is fjallaði um þetta (01.09.2010). Þar var sagt:  Sýslumaðurinn á Selfossi hefur fallist á að Holræsa- og stífluþjónusta Suðurlands greiði 200 þúsund krónur í sekt fyrir að leka seyruvökva úr rotþróm út í umhverfið á vatnsverndarsvæði á Þingvöllum.  Fyrirtækið lak ekki vökva. Slíkt orðalag er bara bull. Þetta orðalag var meira að segja notað í tvígang:  Fram hefur komið í fréttum Stöðvar 2 að þetta var líklega ekki í fyrsta sinn sem fyrirtækið lak seyruvökva út í umhverfið. Starfsmenn fyrirtækisins losuðu seyru úr  tankbíl í námunda við borholur þaðan sem neysluvatn kemur.  Það er glæpsamlegt athæfi. Fyrirtækið lak ekki.

Molar um málfar og miðla 394

  Lyklar skipta um hendur  sagði mbl. is við okkur í fyrirsögn (02.092010). Þetta er  afar óíslenskulegt orðalag.  Vonandi hafa   fyrrverandi ráðherra og nýr ráðherra ekki látið hendur skipta, þegar þeir hittust . Í  fréttinni   segir svo:  Nýbakaðir ráðherrar tóku við lyklum af ráðuneytum sínum síðdegis í dag.  Hér er notuð   röng forsetning, af í stað að. Það er bull að  tala um lykla af ráðuneytum.  Lyklar að ráðuneytum er rétt.

Glæsilegt var fjórmastra seglskipið, sem okkur var sýnt (02.09.2010) í fréttum Ríkissjónvarpsins. Það var  í fréttunum  ævinlega kallað barkskip, en barkskip  eða barkur, er þrímastra seglskip að því er segir í Íslenskri orðabók. Svo vitnað sé í þá sömu bók hefði verið réttara að nota orðið skonnorta , sem þýðir tví-  til fimmmastra seglskip með sérstökum seglabúnaði.

 Í fréttum Ríkissjónvarps (01.09.2010) var talað um hitunarkostnað hundrað fermetra heimilis. Hér  hefði verið  eðlilegra að tala um hundrað  fermetra hús eða íbúð. Heimili eru ekki  reiknuð í fermetrum og  þar að auki, þegar rætt er um hitunarkostnað húsnæðis, er eðlilegra að tala um rúmmetra frekar en fermetra. Það eru rúmmetrarnir sem skipta máli í þessu sambandi, -- meira máli en fermetrarnir.

Fréttamat Morgunblaðsins (02.09.2010) í hnotskurn: Stjórnarflokkarnir bæta við sig. Fyrirsögn á eindálki.  Það er alltaf hægt að reiða sig á Moggann.

   Steypireyðurin  norður á Skaga kemur  við  sögu í næstum hverjum einasta fréttatíma sjónvarpsstöðvanna og alltaf gengur fréttamönnum jafn illa að beygja heitið  steypireyður rétt, - er þó einfalt  að fletta því upp. Í fréttatíma Stöðvar tvö (01.09.2010) var talað um steypireyð, -  sú  orðmynd er ekki til í íslensku.  Beygingin er : - steypireyður, steypireyði, steypireyði, steypireyðar. Þetta er í rauninni heldur   einfalt , þótt sumir fréttamanni valdi því ekki.

   Áfram er okkur misboðið  með slettum í auglýsingum.  Nú auglýsir  Ríkissjónvarpið  stærsta outlet landsins , og í annarri auglýsingu  er  þrástagast á  nafni  fyrirtækis  sem hefur  valið sér enskt  heiti og  kallast Curves.Á ensku þýðir  curve , beygja eða sveigja. Fleirtalan  gæti þýtt  boglínur,  en hér er væntanlega verið að vísa  til  konulíkama. Makalaus er smekkleysi og  hugmyndafátækt margra þeirra sem reka fyrirtæki á Íslandi. Ríkisútvarpið kyndir undir  meðan það ekki hafnar slíkum auglýsingum.  

    Um Íslendinga í Mputo í Mósambik, sagði fréttaþulur Ríkissjónvarpsins (01.09.2010) ... eru heilir á húfi en halda sér innan dyra.  Hér hefði átt að segja: ... halda sig innan dyra. Undirritaður  gleymir því seint er hann afhenti trúnaðarbréf sem sendiherra Íslands í Mósambik í nóvember árið 2000.. Það var margra hluta vegna eftirminnileg athöfn.

 Ágætt væri, ef  einhver velviljaður, benti  þingfréttamanni   Ríkissjónvarpsins á að hætta að baða úr höndunum í hvert einasta skipti,sem hún kemur í mynd.  Þetta handapat er einkar hallærislegt að ekki sé meira sagt.

     Kvöld eftir kvöld  er okkur sýnd gömul mynd þar sem  verið er að  sminka, eða farða Jóhannes, frænda minn,  í Bónus fyrir sjónvarpsviðtal.  Sjónvarpsstöðvar,sem  viðhafa vönduð vinnubrögð  geta þess jafnan, þegar sýndar eru  fréttamyndir úr safni, gamlar myndir. Þessi mynd af Jóhannesi er eldgömul og það vita allir sem vilja vita. Íslenskar sjónvarpsstöðvar geta þess hinsvegar  næstum aldrei, þegar Þær sýna okkur gamlar myndir , myndir úr safni. . Þetta er auðvitað dónaskapur gagnvart áhorfendum.  En kemur ekki á óvart ,því  Ríkisútvarpið lítur viðskiptavini sína alveg sérstökum augum.

  Svo er hér í lokin sérstök ástæða til vekja athygli á grein Elínar Skeggjadóttur, húsfreyju og tryggs útvarpshlustanda í Fréttablaðinu í dag  3. september. Hún spyr: Er RÚV dottið úr sambandi? Hún á kollgátuna.: http://www.visir.is/er-ruv-dottid-ur-sambandi?/article/2010546591137

 

Molar um málfar og miðla 393

   Í bæklingnum Málstefna Ríkisútvarpsins (ódagsett útgáfa) eru taldar upp ýmsar orðabækur  og handbækur,sem útvarps- og sjónvarpsmönnum geta gagnast í daglegum störfum.  Þar er sleppt  ágætri bók Marðar Árnasonar, Orðkrókum, Þáttum um íslensku -ambögur, orðfimi og dagleg  álitamál. (Uglan, Íslenski kiljuklúbburinn 1991) Sú bók ætti  reyndar að vera skyldulesning  á fréttastofunni og  öðrum ritstjórnum fjölmiðla..

  Það er heldur leiðinlegt að vera sífellt að tuða um það sama, en sömu ambögurnar  koma  aftur og  aftur fyrir augu okkar og  eyru. Í fréttum Stöðvar tvö (31.08.2010)  þrástagaðist  ágætur  og  þrautreyndur fréttamaður á því að hann væri staddur við stjórnarráðið. Hann stóð við  stjórnarráðshúsið. Á skjánum,  þegar þessi frétt var flutt var hinsvegar réttilega  sagt ,-stjórnarráðshúsið, hvíta húsið við Lækjartorg,sem einu sinni var tukthús. Stjórnarráðið er samheiti á öllum stjórnardeildum eða ráðuneytum.  

 Innanum ruslið, ósannindavaðalinn og óhróðurinn  í Útvarpi  Sögu leynist, þrátt fyrir allt einn og einn ágætur þáttur. Þannig  heyrði Molaskrifari  nýlega prýðilegt viðtal Önnu Kristine Magnúsdóttur við Sigríði Guðmarsdóttur sóknarprest í Guðríðarkirkju. Um það var ekkert nema gott að segja.  En  firnaslæmur var pistill  Baldurs Ágústssonar fyrrum forsetaframbjóðanda  ( endurfluttur 31.08.2010). Hann talaði gegn  aðildarumsókn Íslands að ESB og   lét í veðri vaka, að ESB  væri að stofna her  og  ýjaði að því  að stórráðið, sem hann svo kallaði kynni að ákveða  að ESB setti upp eldflaugaskotpalla á Íslandi. Hann sagði líka ,að okkur kæmu vandamál umheimsins ekkert við. Við ættum bara að hugsa um okkar og okkur. Pistillinn í heild  var sjálfhverf þjóðremburomsa, sem lauk með því að sungið var lagið Íslandi allt. Sannkallað heimsýnarsjónarmið. Engin heimssýn á ferðinni þar.  Því fleiri talsmenn af þessu tagi,sem láta í sér heyra, því betra fyrir þá, sem vilja að aðildarumsókn að ESB nái fram að ganga.

  Hinn orðvari og kurteisi útvarpsstjóri  Útvarps  Sögu, Arnþrúður  Karlsdóttir  talaði ekki fallega um  fréttamenn Ríkisútvarps og sjónvarps hér á árum áður, einkum á upphafsárum sjónvarpsins. Sagði eitthvað í þá  veru, að allir vissu hvernig menn þetta hefðu verið og  kallaði okkur  flokkshunda. Sjálf  starfaði  hin  Framsóknarflokksbundna Arnþrúður  fyrir  Ríkisútvarpið á sínum tíma,  var dagskrárgerðarmaður á Rás  tvö, muni Molaskrifari rétt. Hún var líka kunn í stéttinni fyrir  að vera í góðu vinfengi við forystu Framsóknarflokksins. Hún hefur  þá  væntanlega  samkvæmt  eigin  orðavali og skilgreiningu  verið  flokks----   eitthvað  , -- ekki satt ?

Molar um málfar og miðla 392

    Formaður Prestafélagsins  boðaði Ríkissjónvarpið til  messu í Hafnarfjarðarkirkju (29.08.2010). Öllu verr  hafði hinsvegar tekist til við  boðun sóknarbarna  til guðsþjónustunnar. Kirkjubekkirnir  voru  flestir  auðir.   Molaskrifara þótt það einkennilega til orða tekið hjá formanninum í útvarpsfréttum, að kirkjan yrði að hlusta gaumgæfilega  á úrsagnir fólks úr þjóðkirkjunni og að kirkjan yrði að hlusta gaumgæfilega á að þetta skuli vera eina úrræðið....  Séra Hjálmar Jónsson gerði biskupsmálin líka að umræðuefni í  prédikun í Dómkirkjunni, þennan sama sunnudag, en hann kallaði  sjónvarpsmenn ekki á vettvang.

 Kappakstursfréttamaður Ríkissjónvarps  sagði að  keppanda hefði verið gert að sæta refsingar.  Rétt hefði verið að segja  , -- sæta refsingu.  Menn  geta hinsvegar verið dæmdir til refsingar.

  Í annað skipti á skömmum tíma hefur Molaskrifari heyrt Ásgerði Jónu Flosadóttur  umsjónarmann   langdreginna auglýsinga ferðaskrifstofunnar Iceland Express segja efnislega  í Útvarpi Sögu: Þátturinn Á ferð og flugi með Iceland Express er nú lokið.  Vandað málfar  er ekki  hin sterka hlið  þeirra í Útvarpi Sögu.

  Í  fréttum af rannsókn morðsins í Hafnarfirði hafa fjölmiðlar tönnlast á orðinu  skófar. Það orð er  Molaskrifara ekki þjált eða þekkilegt. Eðlilegra væri að tala um fótspor  eða  spor. Að vísu   yrkir  Guttormur J. Guttormsson í hinu stórbrotna kvæði sínu Sandy Bar:

Það var seint á sumarkveldi ,

sundrað loft af gný og eldi,

regn í steypistraumum felldi,

stöðuvatn varð hvert mitt far.

Far merkir  hér  spor, fótspor.  Kannski er það  hrein sérviska  Molaskrifara að vera ekki sáttur  við orðið skófar.

  Fengur er að vikulegum pistlum, Tungutaki,  í Sunnudagsmogga um íslenska tungu. Gísli Sigurðsson, rannsóknarprófessor við  Árnastofnun skrifaði Tungutakspistil í Sunnudagsmogga  29. ágúst og ber þar meðal annars  í bætifláka fyrir  málfarsráðunaut  Ríkisútvarps, sem hvatt hefur  til  umburðarlyndis gagnvart því sem við  sumir  viljum kalla málvillur  eða  ambögur. Það  sjónarmið, að  við eigum að láta reka á reiðanum hvað málfar varðar , því málið sé lifandi og verði að fá að þróast, þykir Molaskrifara ekki lofsvert.  Auðvitað  þróast málið og breytist en það  þýðir ekki að  við eigum að sætta okkur við  að sagt sé að  eiga undir vök að verjast eða þegar hér er  komið  við sögu, svo nefndar séu tvær ambögur af handahófi.  Í Noregi hefur umburðarlyndið gengið svo  langt  að norska er hægt og hægt að breytast í hrærigraut þar sem allt er leyfilegt og ekkert  er   rangt. Viljum við að sú verði þróunin hér ?  Meðan jafnmargir þakka mér þessi Molaskrif og raun ber vitni , verður þeim haldið  áfram.

Molar um málfar og miðla 391

   Mikið var gott að heyra fréttamann  Ríkisútvarpsins segja í sexfréttum (28.08.2010) að framkvæmdastjóri Orkubús Vestfjarða væri klumsa yfir  verðhækkunum Orkuveitu Reykjavíkur.  Vel að orði komist. Að verða klumsa er að verða orðlaus, alveg gáttaður, eiga ekki til orð, verða kjaftstopp.

  Þegar hér  er komið við sögu, sagði fréttamaður Stöðvar tvö (29.08.2010). Smáorðinu  við er hér  ofaukið.Þetta er ekki ný ambaga. Þegar hér er komið sögu , hefði  fréttamaður átt að segja.  Að koma við  sögu er að eiga aðild að, eiga  þátt í.

   Sá sem samdi eftirfarandi fyrirsögn á visir.is  hefur vandað  sig fullmikið: Þrenn útköll vegna elda í matarpottum.  Hér ætti að segja:  Þrjú útköll vegna  elds í matarpottum. Raunar er Molaskrifara til efs að  eldur hafi verið í  pottunum.  Þeir hafa gleymst á  eldavél og það sem í þeim var brunnið við og af orðið reykur. Því var slökkvilið kallað til.  

  Hvað segir málfarsráðunautur Ríkisútvarpsins  um slúðurpistlana ,sem morgunþáttur Rásar tvö hellir yfir  hlustendur á hverjum föstudagsmorgni ?  Þessir pistlar eru morandi í málvillum og efnið fyrir neðan það sem boðlegt getur kallast.  

  ... áður en sýningunni líkur.(mbl.is 29.08.2010). Áður en sýningunni lýkur, hefði þetta átt að vera.

     Vakin er athygli á einstaklega illa skrifaðri frétt í dv. is. Eins og áður hefur verið sagt í Molum , þá á  fólk,sem svona skrifar ekki að ganga laust í námunda við nettengdar tölvur.  Hér er fréttin: http://www.dv.is/frettir/2010/8/29/eldgos-skytur-skelki-i-bringu/   Fyrirsögnin er út úr  kú. Eldgos skýtur skelki í bringu íbúa. Orðið skelkur  er karlkynsorð og þýðir ótti, uggur eða hræðsla. Skelkur beygist: skelkur, skelk,skelk,skelks.

   Í hádegisfréttum Ríkisútvarpsins (29.08.2010)  var sagt frá lækkun skulda  Orkuveitu Reykjavíkur, ....vegna styrkingu krónunnar, sagði fréttamaður.   Þessi ambaga hefur heyrst áður. Fréttamaður hefði átt að segja: ... vegna styrkingar krónunnar, -- vegna einhvers..