Molar um málfar og miðla 197

  Ritstjórar og fréttastjórar ættu að taka sér tak og kenna fréttaskrifurum að fallbeygja nöfn  fyrirtækja. Í fréttum Stöðvar tvö (10.11.2009) var sagt: ... send fréttatilkynning frá Nýja Kaupþing. Átti auðvitað að vera : ...frá Nýja Kaupþingi. 

 Sigraði píanókeppnina, sagði umsjónarmaður Kastljóss við okkur í kvöld (11.11.2009) er hún kynnti efni þáttarins. Aftur og aftur sömu villurnar. Menn sigra ekki keppni. Menn geta unnið sigur í keppni eða haft sigur. Er enginn hjá Sjónvarpinu, sem getur lesið yfir kynningartexta þeirra,sem ekki  hafa nægilega gott vald á íslensku? 

Ríkisútvarpið, sjónvarp, færir sig nú upp á skaftið og auglýsir bjór milli frétta og  veðurfrétta um klukkan 19:30 á kvöldin. Þessi menningarstofnun  íslenska ríkisins er hér að fara í kring um gildandi lög í landinu sem banna áfengisauglýsingar. Það er til skammar.  Síðar um kvöldið bætti þessi löghlýðna ríkisstofnun um betur; sýndi  tvær  bjórauglýsingar  fyrir  tíu fréttir, tvær  bjórauglýsingar milli tíufrétta og  veðurfrétta og tvær  bjórauglýsingar eftir  veðurfréttir. Hvernig  er hægt að ætlast til að  borgarar landsins  beri  virðingu fyrir lögum og   fari að lögum þegar  ríkisstofnun hegðar sér á þennan  veg? 

Í fréttum RÚV sjónvarps (11.11.2009) var fjallað um mat á lánshæfi landsins. Á skjánum stóð : Á bláriminni. Þetta orð,   blárimi, er nýtt fyrir Molaskrifara og hefur honum hvergi tekist að finna það í þeim orðabókum,sem honum eru tiltækar. Í fréttayfirliti í lok frétta stóð hinsvegar á skjánum að þetta héngi á bláþræði. Það er gott og gilt orðalag um eitthvað sem brugðið getur til beggja vona með. Líklega hefur orðtakið að hanga á horriminni eitthvað verið að þvælast  fyrir þeim sem þetta skrifaði, en það getur  þýtt að  vera  illa staddur  fjárhagslega.

    Úr Vefdv (10.11.2009)... ásamt því að hafa svipt tveimur drengjum um tólf ára aldur frelsi. Hér hefði átt að standa: ... ásamt því að hafa svipt tvo tólf ára drengi frelsi. Einhver er sviptur einhverju. Svo er ekkert um tólf ára aldur. . Annað hvort hafa drengirnir verið tólf ára eða ekki.  

   Ekki þótti Molaskrifara falleg fyrirsögnin í Vefmogga (11.11.2009): Fór túrinn á aðeins 14 klst Verið var að segja frá því að svanur hefði flogið 800 kílómetra vegalengd  frá Íslandi til vetursetu í Skotlandi á aðeins 14 klukkustundum. Óþarft var að nota orðið túr um þetta snarpa langflug og að auki er venja að setja punkt í lok skammstöfunar , - klst. – klukkustund.  

Í morgunþætti Rásar tvö (11.11.2009) talaði umsjónarmaður um að uppljóstra eitthvað. Sögnin að uppljóstra eða uppljósta tekur með sér þágufall. Að uppljóstra einhverju. 

 

 Ýmislegt áhugavert var í fréttum Skjás eins og Mogga (10.11.2009). Vondur texti skemmdi fréttina um hvernig  þjófaflokkarnir, sem nú vaða hér um allt losa sig við þýfið,  ýmist með því að selja það hér eða senda til útlanda. Ásýnd veðurfregnanna er prýðileg. En hvernig væri að bæta  hita(kulda)stiginu í Winnipeg inn á kortið af Norður Ameríku ? Það er hér með lagt til. Það var hinsvegar óþarfi hjá veðurfréttamanni (11.11.2009)  að segja:  Himininn var víða opinn.  Það minnir eiginlega á   jólasálminn ágæta: Sjá himins opnast hlið....

Molar um málfar og miðla 196

Af hverju þurfa umsjónarmenn Kastljóss RÚV  (10.11.2009) að misbjóða mörgum áhorfendum með því að   tala um að   bjóða  fólki á  fitness námskeið  þar sem  fólki er kennt að pósa rétt ? Molaskrifara fannst  þetta efni  lítið erindi eiga í Kastljós.  Umfjöllunin var um  það sem  ég leyfi mér að kalla sjúklega afskræmingu mannslíkamans  og notkun litarefna  til að  búa til gervibrúnku.

Úr Vefdv (09.11.2009): Foreldrar Helenar höfðu skilið fyrir nokkru en móðir hennar fékk loksins faðir hennar til að grafa hana. Enn er óskrifandi fólk að  skrifa fréttir í Vefdv. Röng beyging , vond þýðing. Og hvað segja menn um eftirfarandi fyrirsögn úr sama miðli sama dag: Blint stefnumót,sem karlmenn myndu deyja fyrir. DV er að gera ýmislegt gott, en málfarið á vefnum þeirra er oftar en ekki fyrir neðan allar hellur eins og tilgreind dæmi sanna.  

Í seinni fréttum RÚV sjónvarps (09.11.2009) var sagt frá bólusetningarhneyksli í Belgíu þar sem knattspyrnumenn höfðu verið flokkaðir sem forgangshópur. Svo sagði Ingólfur Bjarni: .... Þar sem knattspyrna telst ekki vera undirliggjandi sjúkdómur... Þetta fannst Molaskrifara gott. Setning kvöldsins. En þegar allt kemur til alls , þá er  knattspyrna sennilega undirliggjandi  sjúkdómur hjá allmörgum.
 
 Molaskrifari viðurkennir fúslega að hann er íhaldsmaður þegar kemur að málfari. Hann kann ekki að meta þegar Morgunblaðið segir (10.11.2009) í fjögurra dálka forsíðufyrirsögn: Tugmilljarða hækkanir á sköttum eru í pípunum. Hvað pípum ? Nú er þetta ekki ný frétt, hefur verið til umræðu um skeið. Það sem Molaskrifari kann ekki að meta er að talað sé um að eitthvað sé í pípunum, eitthvað sé yfirvofandi, eitthvað sé væntanlegt. Ekki vandað mál.     

 

 

Annar umsjónarmanna  morgunútvarps Rásar tvö (10.11.2009) talaði um að bjóða á jólaborð. Af hverju ekki bjóða að jólaborði eða  til  jólaborðs, samanber að setjast til borðs ? Hinsvegar var gott hjá Gísla Kristjánssyni að tala um að álverksmiðjur og vopnasmiðjur í Noregi ætluðu að skjóta saman.. í merkingunni að leggja  sameiginlega fé til einhvers.
Ríkisútvarpið á annars að sjá sóma sinn í að breyta þessum morgunþætti Rásar tvö. Losa hlustendur  við bullið og aulaflissið.  

   Líklega hefur mörgum þótt skrítið að lesa í fréttum  að  formaður svokallaðrar Hreyfingar sem á eina þrjá fulltrúa á þingi væri búinn að ráða sér aðstoðarmann á kostnað skattborgaranna. Hreyfingin er fylgislaust og áhrifalaust fyrirbæri og óskiljanlegt er við hvað aðstoðarmaðurinn á að aðstoða formann þessa fámenna hóps.

   Fjölmiðlar túlka skoðanakönnun um stöðu forseta Íslands á ýmsan veg, hver eftir sínu höfði. Molaskrifari  er hinsvegar þeirrar skoðunar að staða forsetans sé ótrúlega sterk miðað við:
 

a)     Hann var aðalklappstýran í liði útrásarvíkinganna og notaði hvert tækifæri sem gafst til að mæra þá og vegsama.

b)    Hann hefur klúðrar hverju viðtalinu á fætur öðru við erlenda fjölmiðla, sem flestir hafa misskilið það sem þjóðhöfðingi vor vildi sagt hafa. Fræg varð orðasenna hjónanna í viðurvist erlends blaðamanns.

c)      Hann hefur farið mjög á  svig við sannleikann í sjónvarpi án þess að depla auga.

 Í ljósi alls þessa hlýtur  staða hans að teljast sterk.
  Hitt er svo annað mál að staða hans styrktist ekki við útgáfu lofrollunnar sem  gömlu bankabandittarnir borguðu fúlgur fjár fyrir að skrifuð yrði um hann, - líklega í þakklætisskyni.Ritdómarar gáfu bókinni falleinkunn  og þjóðin felldi sinn dóm með því að kaupa hana ekki.

 

Óskiljanleg linkind

Sá röggsami embættismaður, lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu, Stefán Eiríksson, lét svo ummælt í fjölmiðlum um daginn, að heimilt væri að senda útlendinga, sem brotið hefðu íslensk lög, úr landi. Til síns heima. Auðvitað á að gera þetta.  Sagt var frá því  í fréttum í dag,  þriðjudaginn 10. nóvember, að fimm manna hópur útlendinga hefði látið greipar sópa um hús og heimili á Suðurlandi, stundað landabrugg og líklega fíkniefnasölu.  Hvervegna í ósköpunum á að sýna fólki linkind sem kemur hingað til lands gagngert í þeim tilgangi að brjótast inn á heimili okkar  og ræna og rupla? Auðvitað á að reka  slíkan óþjóðalýð úr landi. Umsvifalaust. Það er einhverskonar aumingjagæska á misskilningi byggð  að sýna þessu  fólki mildi. Þetta er harðsvíraður glæpalýður, sem á enga samúð skilið.  Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hefur í þessu efni lög að mæla.

Molar um málfar og miðla 195

 Vegagerðin varar við hálkumyndun norðanlands í kvöld, sagði Vefmoggi (05.11.2009) Var ekki bara verið að vara við hálku? 

Bjarni Sigtryggsson skrifar: Þegar Stöð 2 og visir.is sögðu skilanefnd hafa eignast meirihluta í skartgripakeðju, datt manni helzt í hug hálsmen. En í ljós kom í fréttum annarra miðla að um var að ræða skartgripaverzlanakeðju. – Molaskrifari hugsaði það sama. Ánaleg orðanotkun. 

 

 Það var ánægjulegt að heyra rétt farið með orðtakið að fara ekki í grafgötur með í sjónvarpsfréttum RÚV (08.11.2009), - að velkjast ekki í vafa um, að efast ekki um. Það er  svo gaman að geta  glaðst yfir litlu.
 

Úr Vefdv (08.11.2009): Þegar maðurinn reyndi að komast úr lyftunni flækti maðurinn sig með þeim afleiðingum að hann féll í gegnum lyftuopið og hrapaði niður fimm hæðir. Flækti sig? Illskiljanleg klúðurskrif.

  Úr Vefvísi (08.11.2009):... og vinnuframlag við bústaðinn leggi hann fram sjálfur. Hinn nýi kansellístíll,sem sumir blaðamenn  hafa tamið sér. Það er verið að segja að maðurinn vinni sjálfur við að byggja bústaðinn. Það er svo lesenda að meta hvort það sé sennilegt.

 Æ algengara er að heyra íþróttafréttamenn kalla íþróttafélög klúbba. Þetta er algjörlega óþarft og andstætt íslenskri málvenju. 

 Stöðugt fer vaxandi að nöfn fyrirtækja séu ekki fallbeygð, - ekki látin lúta lögmálum tungunnar. Í Ríkissjónvarpinu  (09.11.2009) var auglýsing frá verslun, sem kölluð var Janusbúðin. Þetta er ónefni. Janus var guðinn í rómversku goðafræðinni, sem hafði tvö andlit, sá bæði framtíð og fortíð, guð  dyra og hliða, upphafs (janúar) og endaloka. Á íslensku er eignarfallið af Janus, Janusar og þess vegna  ætti þessi verslun að heita Janusarbúðin.

 Molaskrifari hefur oft lýst þeirri skoðun, að  dagskrárkynningar RÚV sjónvarps séu tímaskekkja í þeirri mynd sem þær birtast okkur. Í kvöld (09.11.2009) var dagskrárkynnir að lýsa efni myndar sem var á dagskrá kvöldsins. Þar væri fjallað um það þegar fólk dettur út í 2 mínútur og 17 sekúndur. Dettur út? Út um glugga?  Ef halda á núverandi  fyrirkomulagi, þarf allavega einhver með þokkalega máltilfinningu að lesa textana yfir áður en þeim er bunað yfir okkur.   

 

Molar um útvarp og fleira 194

 Molaskrifari  hefur að undanförnu jöfnum höndum lesið ýmislegt um kínverska sögu og menningu í aldanna rás og íslenskar æviminningar, einkum frá nítjándu og tuttugustu öld. Meðal annars bækur þar sem tveir gagnmerkir blaðamenn birtu viðtöl við samtímamenn.

 Þessir blaðamenn voru Valtýr Stefánsson,ritstjóri og Vilhjálmur S. Vilhjálmsson, blaðamaður og rithöfundur sem mér auðnaðist að verða málkunnugur. Hann notaði lengi skammstöfunina VSV og skrifaði árum saman fasta dálka í Alþýðublaðið undir nafninu Hannes á horninu. Valtý kynntist ég hinsvegar ekki. Báðir þessir menn björguðu miklum fróðleik frá glatkistunni alræmdu og það er þeim og raunar mörgum öðrum að þakka að varðveittar eru merkilegar heimildir og minningar um mannlíf og menningasögu fyrri aldar. 

 Undanfarið hefur Molaskrifari verið að lesa bók Valtýs Stefánssonar , Menn og minningar, útgefandi var Bókfellsútgáfan og útgáfuárið 1959.Bókinni  fylgir nafnaskrá,sem ekki var sjálfgefið á þeim tíma. Birgir Kjaran hefur vandað til útgáfunnar, Í bókinni eru viðtöl og greinar. Hún er afar vel rituð og skemmtileg aflestrar. Eitt viðtalanna í bók Valtýs er við Ragnar Jónsson, Ragnar í Smára , einn merkasta menningarfrömuð síðustu aldar á Íslandi. Ragnar var jarðýtan í menningarmálum tuttugustu aldar Íslandi hvort sem um var að ræða tónlist,myndlist eða bókaútgáfu. Hann lét sér ekkert fyrir brjósti brenna og ekkert verkefni óx honum í augum. 
Af því að fjölmiðlar eru oft til umræðu í þessum Molum þá leyfi ég mér að tilfæra stuttan kafla úr viðtali Valtýs við Ragnar í Smára frá 7. febrúar 1954 þar sem fram koma skoðanir Ragnars á útvarpi. Viðtalið hefur væntanlega  birst í Morgunblaðinu.

 Ragnar segir:  „Fólk ofmettast af útvarpi. Víða á alþýðuheimilum í kaupstöðum og sveitum er nú ekkert annað til skemmtunar en útvarpið. Þar,sem þannig er ástatt, hættir mönnum til að nota útvarpið í óhófi og láta það rymja yfir heimilisfólkinu liðlangan daginn.
 Útvarpið á aðeins að opna, þegar eitthvað er flutt sem flestir eða allir vilja heyra og hafa gagn og gaman að. En að mínu viti getur það nálgast beina líkamsárás að neyða saklaust fólk til að hlusta á verzlunarskýrslur frá félagaverzlunum út um byggðir landsins , eða negramúsík á öllum tímum dagsins.
 Það er nauðsynlegt að læra að nota sér af því að loka fyrir útvarpið. Sé útvarpið látið hvína allan daginn, er hætt við að eins fari fyrir heimilisfólkinu eins og krökkunum er venjast því að úða í sig sælgæti alla daga og fá af því ólæknandi ólyst á hverju sem er.

Að minni hyggju verðum við að leggja áherzlu á að rækta sjálfstætt menningarlíf heimilanna líkingu við fyrri tíma svo þar geti komið upp hljóðfærasláttur, söngur og lestur góðra rita þar sem heimilisfólkið sjálft leggur fram sinn skerf. Hljóðfæri þurfa að komast inn á sem flest heimili.”  

 Valtýr Stefánsson lýkur svo viðtalinu með þessum orðum: „ Á þessa leið komst Ragnar Jónsson að orði, er ég hitti hann glaðan og reifan að vanda, dreifandi um sig hugmyndum og hugdettum um eitt og annað er til umbóta horfir í þjóðlífi voru og kann að gera íslenskt þjóðlíf ríkara og ánægjulegra fyrir núlifandi og komandi kynslóðir. Vonandi er , jafnt fyrir þjóðina og hann sjálfan að hugsjónirnar hans beri ríkulega ávexti í bráð og lengd”

 Ragnar lét ekki sitja við orðin tóm, um að koma hljóðfærum inn á heimilin.
Hann gaf Eygló Helgu, konunni minni, hennar fyrsta hljóðfæri , litla fiðlu,sem enn er til, þegar hún var sjö ára. En faðir Eyglóar, Haraldur Gíslason,framkvæmdastjóri, starfaði fyrir Ragnar nær alla sína starfsævi.


  Ragnar hefur sennilega ekki grunað er hann gaf lítilli telpu þessa fiðlu fyrir næstum sextíu árum að tónlistin yrði hennar ævistarf, þótt hljóðfærið yrði annað.

Molar um málfar og miðla 193

   Úr frétt í Vefdv (03.11.2009): Er þeir ætluðu að ráðast á Patel sparkaði hann í klof eins árásarmannanna og kýldi hinn með leifturhraða í andlitið þannig að báðir árásarmennirnir fóru í jörðina. Einmitt það. Þeir fóru báðir í jörðina! Á íslensku segjum að hann hafi yfirbugað þá báða eða slegið þá báða niður.Þótt hann hafi kannski fremur sparkað annan niður. Þá voru árásarmennirnir tveir og þessvegna sparkaði sá sem var að verja sig, í klof annars þeirrra , ekki eins þeirra.

 Bjarni Sigtrygsson sendi Molum eftirfarandi ábendingu: "Það má búast við lífi og fjöri í lokahófi sláturvertíðarinnar hjá Sláturfélagi Suðurlands sem haldið verður á föstudag," segir Netmoggi í dag. Hún er lífseig plága þessi vertíð, sem hvarvetna skýtur upp kollinum. Fram til þessa hefur jafnan verið talað um "sláturtíð" og það ekkert með ver að gera. Satt og rétt hjá Bjarna. 

 Í útvarpi Sögu (04.11.2009) var talað um að rifta samning. Þetta er ekki óalgengt að heyra. Lögfræðingar ættu þó að vita að sögnin að rifta tekur með sér þágufall, ekki þolfall. Þarna hefði því átt að tala um að rifta samningi. Nema umsjónarmaður hafi ekki kunnað að beygja orðið samningur. Það er líka hugsanlegt. 

Það má oft heyra bitastæða pistla, jafnvel ágæta, í Útvarpi Sögu. Þar hef ég oft sagt og segi enn að þættir Sigurðar G. Tómassonar beri af. Pistlar útvarpsstjórans og aðstoðarmanns hennar mættu hinsvegar missa sín Þar er of mikið um illt umtal og fordóma. Stjórnendur stækka ekki af slíku. Heyrði annars endurtekinn ágætan þátt þar sem Ólafur Ísleifsson lektor fór yfir skýrslu AGS. Þátturinn var svo góður vegna þess að Ólafur sagði svo margt, en útvarpsstjórinn og aðstoðarmaðurinn svo fátt. Í gærkveldi (05.11.2009) heyrði skrifari ákaflega kurteisa konu sem í símtali sagði  við útvarpsstjórann: Þið alið á fordómum. Því var fálega tekið. Sjaldan hefur skrifari heyrt jafn  rætin ummæli og útvarpsstjórinn, aðstoðarmaðurinn tók undir og dró ekki úr, muni ég rétt, viðhafði nýlega um utanríkisráðuneytið og suma starfsmenn þess. Þar fóru saman fáfræði og fordómar, sem eru vondir förunautar en virðast fastir fylgifiskar sumra.. Það er hinsvegar bót í máli að fáir taka mark á stóryrðum stjórans.

 Símgestaþættirnir Útvarps Sögu spara ríkinu  örugglega talsvert fé. Þar fá sumir að blása út (yfirleitt  sömu, tiltölulega fáu, fastagestirnir) við það lækkar örugglega kostnaður við sálfræðiþjónustu á vegum hins opinbera. 

 Oftast, en ekki alltaf, sýnir RÚV sjónvarp hitastig í Færeyjum í veðurfréttum. Það var ekki gert í kvöld (03.11.2009) Færeyska sjónvarpið sýnir alltaf hitastigið í Reykjavík. Í veðurfregnum Stöðvar tvö það sama kvöld, var sýnt hitastigið í Færeyjum sem var 8-9 stigum hærra en hér. Evrópukortið í veðurfréttum Stöðvar tvö er langtum betra en kortið sem RÚV notar. Annars eru veðurfréttir RÚV yfirleitt alveg prýðilega framsettar og það er ekki við veðurfræðinga að sakast þó spáin sé ekki alveg nógu góð fyrir minn landshluta um helgina!

Sigmar Guðmundsson í Kastljósi sendi mér athugasemd vegna  ummæla minna í  Molum nr 192og segir Sigmar meðal annars:

 „Sæll Eiður,Vil leiðrétta hjá þér smá misskilning.  Fréttin sjálf sem til umræðu var í Kastljósi þetta kvöld er ekki óstaðfest.  Þvert á móti er það rækilega staðfest, bæði af banka og eigendum Haga, að rætt er um endurskipulagninu á skuldum fyrirtækisins og að skuldaniðurfelling komi þar til greina þótt ekkert hafi enn verið ákveðið.  Það sem er hinsvegar óstaðfest eru upphæðirnar; það er hversu mikið fjármagn eigendurnir þurfa að koma með inní fyrirtækið til að bankinn afskrifi og hversu há afskriftarfjarhæðin verður.  Þetta var nokkuð skýrt i þættinum, hygg ég."

 Vel má vera að hér hafi mér orðið á og skal  fúslega beðist velvirðingar á því. Það sem ég hjó eftir  voru  upphafsorðin, um að þetta hefði ekki verið endanlega staðfest, en hvernig  slær það ykkur  ef rétt er?  Svo og það hve varkárir   , -óvenjulega  varkárir,  þingmenn stjórnar og  stjórnandstöðu voru í orðavali, - meira segja þeir sem  venjulega spara ekki stóru orðin !

 En hér  vorum  við greinilega ekki að tala um sama hlutinn. Misskilningurinn er  mín sök. Sigmar er einn af bestu mönnum sjónvarpsins, þessvegna var ég hissa. Mér þykir miður að hafa haft hann  fyrir  rangri sök og biðst enn og aftur  velvirðingar á þeirri fljótfærni minni.

Molar um málfar og miðla 192

  

 Í morgunútvarpi Rásar tvö (04.11.2009) talaði annar umsjónarmanna um kindur með hala. Kannski átti þetta að vera fyndni. Aulafyndni. Í  sama þætti töluðu umsjónarmenn við samstarfsmann sinn eins og svo algengt er hjá RÚV. Það eru hæg heimatökin. Rætt var um veggjöld.  Innanhússmaðurinn, sem rætt var við fullyrti að hvergi í veröldinni væri það svo að ekki væri hægt að komast inn eða út úr borgum nema greiða veggjöld. Ekki víðförull sá. Aldrei komið til Óslóar. Þar borga allir sem koma akandi inn í borgina.Allir. Engin leið að komast hjá því. Kerfið er alsjálfvirkt. Bílarnir myndaðir og  gjöldin innheimt eftir á. Gísli Kristjánsson fréttaritari RÚV  í Noregi  útskýrði þetta prýðilega  í Speglinum um kvöldið. Það sem innanhússmaðurinn  sagði um þetta  í morgunþættinum var bara bull.. Stundum getum verið  skynsamlegt að tala við fólk sem ekki vinnur líka í Efstaleitinu. Þar vita nefnilega ekki allir allt svo merkilegt sem það nú er.

 

Búist er við að skemmtigarðurinn opni eigi síðar en 2015, var sagt í  hádegisfréttum RÚV (04.11.2009). Hvað  skyldi nú skemmtigarðurinn opna? Þarna átti auðvitað að segja: Búist er við að skemmtigarðurinn  verði opnaður eigi siðar en 2015.

 

Molaskrifara þótti einkennilega til orða tekið,þegar sagt var í morgunfréttum   RÚV um stjórnmálaástandið í Afghanistan  (03.11.2009): Þrýstingur vex á Karzai að deila með sér  völdum. Ekki þorir  skrifari að fullyrða að þetta sé  rangt, en það stangast hressilega á  við málkennd hans. Tveir eða  fleiri  geta  deilt með sér  völdum , en  varla  einn.  Fer  Molaskrifari hér villur vegar?

Málfarslegur metnaður íþróttadeildar RÚV er samur við sig. Hann var einn af  stóru kaupunum,sem ...liðið gerði í sumar  sagði  íþróttafréttamaður í tíu fréttum (03.11.2009). Óboðlegt orðalag. 

Ekki getur  skrifari sagt, að hann hafi orðið  margs vísari  eftir að  hafa  hlýtt á umræður í Kastljósi  RÚV  mánudagskvöld (02.11.2009) Fjallað  var um hugsanlegar afskriftir  skulda Haga, en   óstaðfestar fréttir  höfðu birst um það á Stöð  tvö um helgina.   Þingmenn og ráðherrar  sem spurðir  voru    tóku varfærnislega til orða. Best svaraði Birkir Jón Jónsson.   Einn  sagði:  Þetta hefur ekki verið  staðfest, annar sagði ; veit ekki um staðreyndir  og sá þriðji;  veit ekki meira en komið hefur  fram í fjölmiðlum.


Þegar umræðan   Kastljósi  hófst sagði  stjórnandi efnislega: Þetta  hefur svo sem  ekkert   verið  borið til baka, en   hvernig   slær þetta ykkur,  ef rétt er?Þingmennirnir í Kastljósi  voru báðir  yfirvegaðir og  málefnalegir.   Hér  var í Ríkissjónvarpi,  sem við eigum öll , fjölyrt um orðróm sem ekki hafði verið  staðfestur.Var bara orðrómur, kannski  slúður,viljandi sett af stað  úti í bæ. Er þetta faglega  fréttamennska? Mér  finnst það  ekki. Minnir  dálítið  á það  sem  Bandaríkjamenn kalla á  sínu máli: Let them  deny it.     Sett er fram  fullyrðing,  og  svo er það  þeirra,  sem  liggja undir ámæli að  sanna að  fullyrðingin eigi ekki  við  rök að  styðjast.  Engin  dómur er hér  lagður á  efnisatriði málsins. Enda liggja  staðreyndir  ekki fyrir þegar þetta er skrifað (03.11.2009) 

 Athygli vakti  að   í  Kastljóss þættinum  sagði  þingmaður:  Að það væri ekki góður bissness að  gefa þetta mikið  eftir. 

Í   fréttum  var fjallað um hrossakjöt, nánar  tiltekið kjöt af   zebrahestrum sem nú er  byrjað að  auglýsa sem jólamat. ( Skrifari getur  vottað að þetta er öndvegismatur eins og íslenskt hrossakjöt getur best verið). Sagt var að kjötið sem sýnt var í fréttinni   væri  medium  rare, það er að segja  steikt í meðallagi,ljósrautt, ekki blóðugt og ekki grátt.  Kannski  kemur sú  tíð,  ef kaupmenn og   fjölmiðlar fá að móta  málið  að  við getum  gert  góðan bisness með því að versla  okkur  medium rare  kjöt í factory outlet.  

  

Molar um málfar og miðla 191

  Eitt  versta drottningarviðtal, sem Molaskrifari hefur lengi  séð, var viðtalið  við  Gunnar Sigurðsson sem titlaður er leikstjóri og  sýnt  var í Kastljósi kvöldsins (03.11.2009). Gunnar lýsti sig  gjaldþrota. Fallegur spyrjandinn brosti og  brosti en ekki var spurt um neitt, sem máli skipti. Það er  gott að gjaldþrota maður  skuli geta þeyst um heiminn þveran og endilangan til að gera það  sem hann kallar heimildarmynd. Þegar talinu stuttlega var vikið  fjármögnun myndarinnar, en  hún hlýtur að kosta  milljónatug eða tvo,  voru svörin óljós og út í hött.  Nánast að góðir ónafngreindir menn hafi gefið honum pening. Hverjir fjármagna  myndina kemur auðvitað í ljós, þegar  skattayfirvöldum verður skilað skýrslu um kostnaðinn við gerð hennar, ekki satt?  --- Smáviðbót Tortola er ekki eyjar , heldur eyja, stærsta eyja eyjaklasans sem kallaður er Bresku Jómfrúareyjar.

 

Barnalán Glitnis: „Þetta er bara mitt mál” segir í fyrirsögn á  Vefdv í dag (03.11.2009), Sá málglöggi  rithöfundur og  fyrrverandi blaðamaður, Sigurður Hreiðar,  var  reyndar  búinn að benda  skrifara á í athugasemd við Mola,  ð Moggi hefði notað þetta orð með sama hætti og Vefdv  fyrir nokkrum dögum.

 Á íslensku  þýðir orðið  barnalán að  eiga efnileg börn, jafnvel hóp af  efnilegum og vel  gerðum börnum. Þetta er jákvætt,  fallegt , innihaldsríkt orð  með  góða og  gleðiríka merkingu. Það er  engin ástæða fyrir  fávísa  fjölmiðlamenn   að nota orðið barnalán  yfir  ógeðfellt  brask þar sem óprúttnir  foreldrar í sumum  tilvikum notuðu  nöfn ómálga   barna sinna   til að reyna að hagnast með vafasömum hætti, -  að ekki sé nú  meira  sagt. Svo brúka foreldrarnir bara kjaft ! 

Barnalán er ekki að veita barni bankalán.  

   

  Ást sumra fréttamanna á orðinu meðlimur  er einlæg og innileg. Kemur greinilega frá hjartans innstu rótum. Þegar fréttamaður  Stöðvar tvö (01.11.2009) greindi frá því er rússnesk herflugvél fórst og allir sem með henni voru, orðaði hann fréttina svona: Allir ellefu meðlimir áhafnarinnar fórust. Hann hefði getað orðað þetta betur á ótal vegu, eins og  til dæmis: Öll áhöfnin, ellefu manns , fórst í slysinu. Allir um borð í vélinni, ellefu manns, fórust. Ellefu manna áhöfn vélarinnar fórst í slysinu. Enginn úr ellefu manna áhöfn vélarinnar komst lífs af úr slysinu. Nei. Alltaf skulu áhafnar áhafnarmeðlimir  þurfa að koma við sögu. Einkennnilega árátta.

  Fréttir voru á báðum sjónvarpsstöðvum (01.11.2009) af siglingu risastóra lystiskipsins undir Eyrarsundsbrúna. Látið var líta út sem um háskasiglingu hefði verið að ræða. Dettur einhverjum í hug í alvöru, að finnskir skipaverkfræðingar, sem eru frægir að verðleikum, sem einhverjir hinir  færustu í veröldinni, hefðu smíðað svona tugmilljarða farkost  nema 100% öruggt væri að skipið kæmist undir brúna? Fáránleg spenna búin til úr engu. En spunakörlum eigenda tókst að láta fjölmiðla gera frétt úr þessu.

 Svo væri skemmtilegt, ef fréttamenn hættu að segja brúnnna eins og  orðið væri  skrifað með þremur eða fjórum n-um. Það er er nefnilega aðeins eitt n í þesu orði í þolfalli eintölu.. Eignarfall fleirtölu með greini er hinsvegar brúnna, en það átti auðvitað ekki við í þessu tilviki. 

  Kveikti í minningareit tileinkaðan tvíburaturnunum, sagði fyrirsögn í Vefdv (01.10.2009). Við þetta er tvennt að athuga í fyrsta lagi ætti orðið minningarreitur að vera með tveimur r-um Í öðru lagi er reiturinn  tileinkaður tvíburaturnunum eða öllu heldur þeim þúsundum er fórust í því hræðilega hryðjuverki. Fyrirsögn þessarar fréttar er  vond. Eins og reyndar fréttin öll.  

Molar um málfar og miðla 190

  Í morgunfréttum RÚV klukkan átta ( 03.11.2009) var þannig tekið  til orða við upphaf og lok frétta: Þrýstingur vex á Karzai að deila með sér völdum. Fréttin var um stjórnmálaástandið í Afghanistan. Samkvæmt málkennd Molaskrifara er þessi setning ekki rétt. Tveir eða fleiri geta deilt með sér völdum. Einn maður deilir ekki með sér völdum.

 Í Molum númer 188 var vikið að slettunni Tax Free sem tröllríður auglýsingum í vaxandi mæli. Þá var sagt ,að öll fyrirtækin við Korputorg  hefðu auglýst Tax Free um helgina. Þar er þó rétt að undanskilja verslunina Pier. Rúmfatalagerinn auglýsti aftur á móti (01.11.2009) Tax Free af öllum vörum , - ekki í fyrsta skipti. En í sama auglýsingatíma var auglýsing frá fyrirtækinu Pier sem auglýsti: Vaskurinn af öllum vörum um helgina, bæði við Smáratorg og Korputorg.   Skammstöfunin vaskur er löngu viðurkennd sem stytting á orðinu virðisaukaskattur. Það má deila um orðlagið í auglýsingunni en allavega er þetta stórum skárra. Er það annars ekki færeyski viðskiptajöfurinn , fyrrverandi beitingastrákurinn, sjóarinn og skipstjórinn Jakob á Dul sem á Pier ? Hann á reyndar Rúmfatalagerinn líka,sem í Færeyjum heitir Skemman. Þegar ég var þar, var móðir Jakobs  að afgreiða  í búðinni. Nú þarf Jakob að láta yfirmenn í Rúmfatalagernum útrýma þessari slettu. 

Molaskrifari hlustaði á  meiri hluta  sunnudagsmorgunþáttar Rásar tvö (01.11.2009). Þar var ýmislegt áheyrilegt. Tónlistin var ekki öll að mínum smekk,en hvernig í ósköpunum ætti svo að vera?  Umsjónarmaður hefur fína útvarpsrödd, og er prýðilega máli farin. Kynfræðingurinn sem fenginn var í þáttinn til að tala um eitthvað sem kallað er stefnumótamenning, sletti aftur á móti enskunni óspart. Það var hinsvegar óþarfi að segja okkur hlustendum á 20 mínútna fresti eða svo að við værum að hlusta á Sirrý á Rás tvö. Í svona þáttum  eru mörkin milli þess, sem er fréttnæmt og verðugt umfjöllunar og þess sem eru hreinar auglýsingar, oft óljós. Þarna fannst Molaskrifara auglýsingarnar full fyrirferðarmiklar. Þessi þáttur var samt allt annars og betri  en aulaflissið og kjánamasið, sem einkennir morgunþátt Rásar tvö á virkum dögum. 


Umsjónarmaður morgunþáttar Rásar tvö (01.11.2009) fór rétt með á sunnudag  er hún talaði um Karíbahaf. Fréttamaður í morgunfréttum RÚV klukkan sjö minnir mig, talaði hinsvegar um Karabíahaf sem er rangt heiti á  íslensku  á þessum  hluta heims. Hélt að búið væri að uppræta þessa villu á öllum fréttastofum, en greinilega ekki hjá RÚV.  


Í hádegisfréttum varð RÚV  enn á í messunni ( svona rétt eftir  sunnudagsmessuna.) Fréttaþulur sagði í efnisyfirliti við upphaf og aftur í  lok frétta: Stjórnarformaður CCP líst vel á... Fréttin var um að gjaldeyrishöftum hefði verið aflétt að hluta.  Þetta er grunnsskólamálfræði. Ég líst ekki vel á. Mér líst vel á. Þetta heyrir maður ótrúlega oft  í Ríkisútvarpinu, sem á að standa vörð um  tunguna.
 
 Ef einhver döngun væri í yfirstjórn stofnunarinnar væru fréttamenn skikkaðir á skólabekk til að læra íslensku. Ekki síst hvaða föllum algengustu sagnir málsins stýra.

Smágetraun í lokin : Úr hvaða fjölmiðli er þessi setning: Starfsmaður í áfengisverksmiðju í Rússlandi tókst að rústa öllum vörulager verksmiðjunnar á nokkrum sekúndum. Þetta er úr Vefdv  (02.11.2009)      

Lesið á biðstofu læknisins

 Beið í þrjá stundarfjórðunga á læknabiðstofu  í dag  meðan mér nákominn var í læknisrannsókn. Á biðstofunni lá  frammi  svokallað  tekjublað Frjálsrar verslunar frá 2007. Ég  stytti mér  stundir  við að skoða það.

  Þaðr  voru  einstaklingar  með  allt upp í rúmlega  60 milljónir  króna í mánaðarlaun.  20-30 milljónir margir,  enn  fleiri milli  10 og  20  milljónir á mánuði og aragrúi með  laun  á  bilinu  4 til 10milljónir.

 Eitt var athyglisvert. Allir  þessir tekjuháu margmilljónerar  árið 2007  unnu  fyrir fyrirtæki sem nú eru farin  til  fjandans,horfinn  komin á  hvolf  og sum átt mikinn þátt í að setja  þetta þjóðfélagið okkar  á hliðina. Aukinheldur  komið  fjölda  fólks á  vonarvöl.. Þetta  var og er mér  umhugsunarefni. En  eina niðurstaðan  sem ég kemst að  að á þessu  tímabili  hafi  búið galin þjóð í þessu landi. Og bönkum  stjórnað af mönnum sem heldur hefðu átt að  vinna í bakaríum (með fullri virðingu fyrir bökurum) og að landinu hafi verið  afspyrnu illa stjórnað.   Ég  er ekki að segja að þessir menn hafi allir brotið lög. En þeir ganga allir  lausir , - enn að minnsta kosti.

 Eftir þennan lestur var  bara einn maður , aðeins einn ,  sem ég hafði ríka samúð með. Það var Árni Johnsen  alþingismaður. Hann hafði haft 80 þúsund krónur í  mánaðarlaun. Segir og  skrifa  áttatíu þúsund. Eyjamenn hljóta stundum að hafa gefið honum í  soðið, hengt  fiskspyrðu á hurðarhúninn á  útdyrahurðinni á höllinni hans í Eyjum.