Molar um málfar og miðla 1992

AÐ SKEMMTA SÉR

Vonandi hafa margir skemmt sér vel um verslunarmannahelgina. Slys, slagsmál, ölvun og eiturlyfjaneysla varpa þó skugga á hátíðahöldin. Eins og oftast nær , - því miður. Munur var á fréttum frá Flúðum og Borgarnesi. Á Flúðum virtist fyllerí í algleymingi en í Borgarnesi skemmti ungt fólk sér án vímuefna á unglingalandsmóti UMFÍ.

En hafið þið tekið eftir því, lesendur góðir, að nú er fólk eiginlega hætt að tala um að skemmta sér? Nú er talað um að hafa gaman, hafa gaman saman. Hrátt úr ensku. Í útvarpsfréttum var haft eftir lögreglu að fólk hefði skemmt sér fallega. Er það ekki ágætt orðalag?

 

LÁGFLUG

Vinur Molanna, V., sendi eftirfarandi (01.08.2016): „Maður­inn var á ferð ásamt öðrum ein­stak­lingi þegar hann féll í vatnið. Um slys var að ræða sam­kvæmt upp­lýs­ing­um frá lög­regl­unni. Hinn ein­stak­ling­ur­inn hafði sam­band við neyðarlín­una.“ (mbl.is 1/8/2016 kl. 7:30) - Þarna er nú ekki hátt flogið í stílbrögðum finnst mér. En þetta er ekki einsdæmi, því miður. Einstaklingar og meðlimir fara með himinskautum í fréttum nú til dags. Leitt ef prófarkalestur er fyrir bí og ritstjórar sjá ekki til þess að orðabækur séu við höndina á ritstjórnum handa þeim sem sváfu í íslenskutímum í barnaskóla, en vildu svo allt í einu verða blaðamenn.” - Kærar þakkir fyrir bréfið. Engu við þetta að bæta.

ÁREKSTUR VIÐ SKÓGARSTRÖND

Fjögurra bíla árekstur við Skógarströnd, sagði í fyrirsögn á mbl.is á laugardag (30.07.2016). Áreksturinn varð á veginum um Skógarströnd. Áreksturinn varð ekki við Skógarströnd. Kannski er landafræðikunnáttu eitthvað ábótavant eða reglum og venjum um notkun forsetninga. Betri fyrirsögn hefði til dæmis verið: Fjögurra bíla árekstur á Skógarstrandarvegi.

http://www.mbl.is/frettir/innlent/2016/07/30/fjogurra_bila_arekstur_vid_skogarstrond/

 

FORSETNINGAR OG GIGGS

Oft heyrist forsetninganotkun,sem maður á ekki að venjast.

Á Rás tvö (30.06.2016) var rætt við skemmtikraft, sem sagðist hafa verið á Borgarnesi í ferðalagi. Föst málvenja er að segja í Borgarnesi. En hins vegar er sagt á Akranesi. Kannski á maður eftir að heyra sagt í Akranesi! Sá sem rætt var við hafði verið á ferðalagi í Borgarnesi. Útvarpsmaðurinn kvaddi svo viðmælanda sinn eitthvað á þessa leið: Gangi þér svo vel með þau giggs sem þú átt eftir. Var þetta ekki allsendis óþörf sletta ?

Í Reykjavíkurbréfi Morgunblaðsins (31.07.2016) var talað um mannréttindagiggið og loftslagsgiggið. Er kannski Reykjavíkurbréfið orðið einhverskonar sunnudagsgigg Morgunblaðsins?

 

ENGINN LAS YFIR

Eftirfarandi er úr frétt á vef Ríkisútvarpsins á laugardagsmorgni (30.07.2016): ,, Farþegar frá Kanada og Bandaríkjunum, sem millilenti hér á landi, sat fastur á landinu í tæpan sólarhring og var mikil reiði meðal farþega.” Enginn las yfir áður en birt var. Ekki frekar en fyrridaginn. Kannski var enginn fullorðinn á vakt.

Fréttin var um næstum sólarhringsseinkun á flugi hjá flugfélaginu WOW . Talsmaður félagsins var ekki viðtals um morguninn  að því er kemur fram í fréttinni. Áður hafði talsmaðurinn lagt mikla áherslu á að vélin sem bilaði væri Boeingvél, - líklega  var þessi starfsmaður WOW að skjóta á Icelandair sem notar Boeing vélar. Heldur hallærislegt. Það er það aumasta af öllu aumu, þegar talsmenn fyrirtækja , fjölmiðlafulltrúar, svokallaðir, fela sig fyrir fjölmiðlum þegar á móti blæs.

http://www.ruv.is/frett/naestum-solarhrings-seinkun-a-flugi-wow-air

 

FJÖLDI

Heildarfjöldi gistinátta voru ... las þulur án þess að hika í hádegisfréttum Ríkisútvarps á fimmtudag (28.07.2016). Þetta hefði átt að vera: Heildarfjöldi gistinátta var, eða – gistinætur voru. Hvers vegna að tala um fjölda gistinátta?  Þarna skorti yfirlestur og aðgát, - og að þulur hlustaði á sinn eigin lestur, - örugglega vissi hann betur.

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

 

 

 

 

 

Molar um málfar og miðla 1991

 

DÆMALAUS HROÐVIRKNI

Eftirfarandi er úr frétt á visir.is (27.07.2016): ,, Bilun kom upp í fluggagnakerfi í flugstöðinni í Reykjavík í dag. ....Búið er að gera við kerfið og nú er unnið að því að koma umferð í eðlilegar horfur á ný.
Þær vélar sem voru á flugi og á leið inn í flugstjórnarsvæðið var beint annað á meðan á viðgerðum stóð. Þær vélar sem þegar voru komnar inn á svæðið og voru að undirbúa lendingu var heimilað að gera svo.”

Það er ekki nein flugstöð í Reykjavík. Kumbaldarnir frá  stríðsárunum þar er sem afgreiðsla Flugfélags Íslands er, standa ekki undir því nafni. Hér er sennilega átt við flugstjórnarmiðstöðina  í Reykjavík, sem er allt annað en flugstöð! Úr þeirri miðstöð er flugumferð á íslenska flugstjórnarsvæðinu stjórnað. Meira bullið.

Ýmislegt fleiri mætti gera athugasemdir við í þessari illa skrifuðu frétt. Enginn metnaður? Enginn yfirlestur? Engin vandvirkni?

http://www.visir.is/flugumferd-a-keflavikurflugvelli-raskadist-eftir-bilun-i-fluggagnakerfi/article/2016160729102

 

RISASTÖKK!

Helgi Haraldsson , prófessor emerítus í Osló benti skrifara á frétt á fréttavef Ríkisútvarpsins. Risastökk segir Helgi. ,, Meðalhæðin óx um 10 sm á tveim árum! Lægst er meðalhæðin í Austur-Tímor og Gvatemala. Karlmenn í Austur-Tímor eru 160 sentimetra háir að meðaltali og í Gvatemala eru konur rétt undir 150 sentimetrum að meðaltali. Þær eru þó nærri tíu sentimetrum hærri en þær voru þegar mælingar hófust árið 2014”. Þakka bréfið Helgi, þarna hefur greinilega eitthvað skolast til !

 

http://www.ruv.is/frett/hollenskir-karlmenn-haestir-allra

 

LÖGREGLAN FANN FÉÞÚFU

Sveinn benti á eftirfarandi orðalag á fréttavef Ríkisútvarpsins (27.07.2016) : ,,Sæll Eiður, nú er ég ekki sérfræðingur í íslensku máli en eitthvað finnst mér samt bogið við þetta orðalag Ríkisútvarpsins: ,,Bræðurnir, sem eru rúmlega tvítugir, eru sakaðir um að hafa fært til fé til að fjármagna ferðir evrópskra vígamanna til Sýrlands. Lögreglan fann féþúfu á heimili bræðranna.” http://www.ruv.is/frett/braedur-tengdir-isis-handteknir-a-spani

Kærar þakkir, Sveinn. Þetta orðalag er út í hött. Sá sem skrifaði hefur ekki hugmynd hvað orðið féþúfa þýðir eða hvernig á að nota það. Það er alvarlegt mál þegar svona ambaga birtist á fréttavef Ríkisútvarpsins. Verklag og verkstjórn ekki eins og á að vera.

HVAÐ ÞÝÐIR ÞETTA?

Í dagskrárkynningum í sjónvarpi er stundum sagt: ,,Atriði í þættinum eru ekki við hæfi við ungra barna”. Hvað á Ríkissjónvarpið við þegar talað er um ung börn? Er átt við börn yngri en 10 ára, 12 ára eða 14 ára?

Í gamla daga var þetta alveg skýrt í bíóunum. Kvikmyndir voru ýmist bannaðar börnum yngri en 12 ára, yngri en 14 ára eða yngri en 16 ára. Stundum tókst manni að svindla sér inn, eins og sagt var. Erfiðastur í þeim efnum var Einar frændi minn Þórðarson, sem lengi var dyravörður í Nýja bíói í aukavinnu. Það var eins og hann vissi nákvæmlega hvað við guttarnir vorum gamlir. Maður gafst fljótlega upp við að reyna!

ÍTREKUÐ SPURNING

Hversvegna er Færeyjum alltaf sleppt á Evrópukortinu í veðurfregnum Ríkissjónvarpsins? Óskiljanlegt.

 

Góða skemmtun um helgina og akið varlega!

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

 

 

 

 

Molar um málfar og miðla 1990

UM FRÓÐÁRSEL

Molavin skrifaði ( 27.07.2016): ,,Gísli heitinn Jónsson menntaskólakennari skrifaði árum saman reglulega pistla um málfar í Morgunblaðið. Eftir þeim var tekið og blaðamenn fóru almennt að ráði Gísla þegar hann benti á það sem betur mætti fara. Eitt af því sem honum fannst til lýta í máli margra var það sem kann kallaði "Fróðársel" eða staglkenndar endurtekningar í setningum. Þessi furðuselur hefur reyndar stungið upp höfðinu í ýmsum orðum og gert þau leiðgjörn. Tillögur til úrbóta hafa ekki fengið hljómgrunn. Eitt þessara orða er orðið bílaleigubíll. Fyrir allmörgum árum var reynt að taka upp orðið útleigubíll þess í stað og komast þannig hjá staglinu. Orðið leigubíll hefur fyrir löngu öðlast hefð sem þýðing á erlenda orðinu "taxi". 

 

Munum það að málvernd snýst ekki einvörðungu um eftirlit með því hvað er "rétt" mál eða leyfilegt. Hún varðar ekki sízt viðleitni til þess að tala og skrifa gott mál og hljómfagurt. Losna við lýti. Staglið er eitt afbrigði þessara lýta.

 

Ég leyfi mér að vitna í 22ja ára gamla grein Gísla þar sem skýrir hugtakið "Fróðársel."

http://www.mbl.is/greinasafn/grein/157876/

Kærar þakkir fyrir bréfið, Molavin. Greinar Gísla eru eftirminnilegar - sem og greinar Jóns G. Friðjónssonar um íslenskt mál í Morgunblaðinu. Oft var þörf, en nú er nauðsyn.

 

SKRIFIN UM FRÆGA FÓLKIÐ

Sveinn skrifaði (25.07.2016): Sæll Eiður,
á að gefa sérstakan afslátt þegar kemur að skrifum um fræga fólkið, kvikmyndir og tísku? Ótal sinnum hefur Smartlandið verið nefnt í þessu samhengi en ambögurnar leynast víðar.

Vísir birti nýverið frétt með fyrirsögninni Nýr trailer einblýnir á Jókerinn Texti fréttarinnar var ekki skárri en fyrirsögnin, því miður, en einblýnir var alla vega að lokum breytt í einblínir.

Ætli blaðamaðurinn hafi verið stoltur þegar hann lét þennan texta frá sér? En yfirmaðurinn þegar hann las textann yfir?

 Framleiðendur myndarinnar Suicide Squad hafa birt nýjan trailer fyrir myndina, sem verður frumsýnd í næsta mánuði. Sá nýjasti einblínir á Jókerinn, erkifjanda Batman, sem Jared Leto leikur. Myndin verður frumsýnd í næsta mánuði, en hún fjallar um hóp „vondra karla og kvenna“ sem eru þvinguð til að mynda nokkurs konar sérsveit
http://www.visir.is/nyr-trailer-einblinir-a-jokerinn/article/20161607296

Að vanda með góðri kveðju, Sveinn
Kærar þakkir fyrir bréfið, Sveinn. Í ritmáli í blöðum eða tímaritum á aldrei að gefa afslátt, þegar málvöndum og vandvirkni eiga í hlut. Oft hefur hér berið minnst á ömurlegt málfar í svokölluðu Smartlandi Morgunblaðsins, - en þetta er greinilega víðar að finna. Efast um að nokkur yfirmaður hafi lesið þetta yfir.

 

TVEIR FYRIR EINN

Verslanir auglýsa stundum að viðskiptavinur fái (á sama verði) tvö stykki af einhverju, kaupi hann eitt. Þetta getur verið skemmtilega orðað, kannski óvart, eins og í útvarpsauglýsingu nýlega: Sokkar, - tveir fyrir einn. Ef þú kaupir einn sokk færðu tvo ! Ekki amalegt tilboð!

 

Góða skemmtun um helgina og akið varlega!

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

 

 

 

Molar um málfar og miðla 1989

SKYNDIBITASALERNI

Veturliði Þór Stefánsson sendi Molum eftirfarandi (23.07.2016):

Sæll Eiður: 
Ég bara varð að benda þér á þessa sérkennilegu fyrirsögn í frétt hjá Ríkisútvarpinu:
"Líkfundur á skyndibitasalerni í Ástralíu". 
http://ruv.is/frett/likfundur-a-skyndibitasalerni-i-astraliu

Ég kannast ekki við þetta nýyrði "skyndibitasalerni", nema það sé ástralskur siður að neyta skyndibita samhliða salernisheimsókn.”

Molaskrifari þakkar ábendinguna. Hann kannast heldur ekki við þetta nýyrði. Kannski er salernið einöngu ætlað þeim sem neytt hafa skyndibita með skyndilegum afleiðingum?

 

ENN OG AFTUR UM VIÐTENGINGARHÁTT

 Þetta er fyrirsögn af fréttavef Ríkisútvarpsins (23.07.2016):

Færeyingar fái mun meiri arð af auðlindinni. Verið er að vitna í samtal við Þorkel Helgason, stærðfræðing og prófessor emerítus. Þarna hefur viðtengingarháttur ekkert að gera. Fyrirsögnin ætti að vera. Færeyingar fá mun meiri arð af auðlindinni.  Á fréttavef Ríkisútvarpsins sama dag var einnig þessi fyrirsögn: Veiðigjald henti betur en uppboðsleið. http://www.ruv.is/frett/veidigjald-henti-betur-en-uppbodsleid Hvers vegna ekki: Veiðigjald hentar betur en uppboðsleið?

 Málfarsráðunautur ætti að flytja svolítið erindi fyrir fréttamenn um notkun viðteningarháttar. Það væri þarft verk.

http://www.ruv.is/frett/faereyingar-fai-mun-meiri-ard-af-audlindinni

 

 

BATNA - BÆTAST

Mun þá netsamband í bænum bætast til muna, var sagt í kvöldfréttum Ríkisútvarps á laugardagskvöld (23.07.2016). Hefði ekki verið eðlilegra að segja: Mun þá netsamband í bænum batna til muna ? Molaskrifari hallast að því.

 

ÚRHELLI Í KÍNA

Áttatíu og sjö manns hafa beðið bana í flóðum og aurskriðum í Hebeihéraði í Kína. Um þetta var notað skrítið orðalag á fréttavef Ríkisútvarpsins (23.07.2016): Úrhelli í Kína hefur dregið í það minnsta 87 manns til dauða. Varla er Molaskrifari einn um að þykja orðalag fremur undarlegt. Þá er það nýlunda að tala um fylki í Kína eins og gert er í fréttinni. http://www.ruv.is/frett/tugir-farast-vegna-rigningar-i-kina

 

AÐ TAKA ÁKVÖRÐUN

Í hádegisfréttum Ríkisútvarps (26.07.2016) sagði fréttamaður: ,, .... þá komst Innanríkisráðuneytið að þeirri ákvörðun, að lögreglustjórinn ....” Hér hefur eitthvað skolast til. Við tölum ekki um að komast að ákvörðun. Við tökum ákvörðun.  Hinsvegar er talað um að komast að niðurstöðu. Enginn las yfir, - ekki frekar en fyrri daginn.

 

TIL LESENDA

Þeir lesendur, sem vilja senda mér tölvupóst eru beðnir að nota póstfangið [e-mail] . Eða einkaskilaboð á fasbók.

 

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

 

 

Molar um miðla og málfar 1988

ÞARFAR ÁBENDINGAR OG HUGLEIÐING

JT skrifaði Molum (21.07.20016): ,,Af hverju getur Vegagerðin, af öllum fyrirtækjum, ekki haft skilgreiningar á vegum og götum á hreinu. Í frétt af framkvæmdum á Hellisheiði 21. júlí (í fyrirsögn sagt frá vinnu á Hellisheiði og Suðurlandsvegi yfir kvöldið og nóttina - hefði frekar átt að vera: ... í kvöld og fram á nótt....) er talað um að malbika Suðurlandsveg við gatnamót Biskupstungnabrautar. Vegir í vegakerfinu úti á landi eru með vegamótum en gatnamót eru í þéttbýli. (sjá klausu að neðan).

Og fyrst ég er byrjaður, smá hugleiðing um almenna notkun á lýsingarorðum til áhersluauka. Oft eru sagðar fréttir af ófærð og tilgreint að mikil ófærð sé hér og þar. Hér finnst mér orðið mikil óþarfi. Ef ófærð er stundum mikil er hún þá ekki stundum lítil? Ef það er ófærð er þá ekki nánast ófært? Þarf að segja mikil eða lítil? Það væri hægt að segja þæfingur, þung færð, erfið færð. En ófærð er ófærð og það þarf ekkert að styrkja það með aukaorðum. Á sama hátt er stundum talað um mannfjölda og sagt mikill mannfjöldi. Er ekki mannfjöldi frekar margir menn? Fjöldi manna. Fjöldi manna safnaðist saman hér eða þar - óþarfi að segja mikill fjöldi... Við gengisfellum stundum góð og gild nafnorð sem eru mjög lýsandi með óþarfa lýsingarorðaflaumi.

Enn eitt: Beygingakerfi íslenskunnar er þannig að nafnorð í eintölu er yfirleitt öðru vísi en í fleirtölu. Sagt er til dæmis frá slysi og tilgreint að þrír sjúkrabílar voru sendir á staðinn, tveir slökkviliðsbílar og einn lögreglubíll. Hér er ,,einn" óþarfi - nóg að segja... og lögreglubíll... annars væri sagt bílar. Þetta finnst mér dæmi um óþarfa orð í texta en yfirleitt er textinn betri því knappari sem hann er. Ég held að þetta falli undir hugsunarleysið og skort á yfirlestri sem þú bendir svo oft og réttilega á. Það á ekki að taka meiri tíma að skrifa vandað mál. Yfirlesturinn tekur heldur ekki nema örfáar mínútur. Kv. jt

PS: Minni svo enn og aftur á tímasetningar í fréttum af atburðum erlendis og þá lensku að ,,íslenska" tímasetninguna... klukkan 14 að íslenskum tíma. Það þarf ekki að rifja upp fyrir blaðamönnum regluna um hvar, hvenær, hvernig og allt það. Hvenær skiptir máli við frásögn af atburði og þá hvenær þar sem hann gerðist - ef við erum að tala um atburð erlendis. Íslenskur tími má alveg fylgja en hann skiptir ekki máli. Mér finnst RÚV verst haldið af þessum ósið en örfáar góðar undantekningar eru þó á því þar. – Kv jt
 Molaskrifari þakkar JT þessar ágætu ábendingar og hugleiðingar. Skrifari minnist þess að á Alþýðublaðsárunum skrifaði hann stundum leiðara og pólitíska punkta í blaðið. Benedikt Gröndal ritstjóri las handritin ævinlega áður en þau fóru til setjarans. Hann kenndi skrifara að strika út mjög og mikið, - sagði það óþörf orð. Það segir líka í ,,litlu bókinni”, Elements of Style eftir E. B. White, sem allir blaðamenn ættu að lesa. Flest af því sem þar er sagt um skrif á

ensku á einnig við um skrif á íslensku.

 

PÍLAGRÍMI!

Í fréttum Stöðvar tvö ( 24.07.2016) var sagt frá Skálholtshátíð. Rætt var við mann sem sagður var pílagrími. Pílagrímur er rétta orðið.

Pílagrímur, segir orðabókin, er maður sem er að fara eða hefur farið til helgs staðar. Pílagrímar gengu til Skálholts, sem er helgur staður.

Það er ekkert til sem heitir pílagrími,nema þágufallsmynd orðsins pílagrímur, sem þarna átti ekki við.

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

 

Molar um málfar og miðla 1987

MAÐUR, MAÐUR

Sigurður Sigurðarson skrifaði (21.07.2016):

,,Núna þegar maður er búinn að sjá gögnin veit maður af hverju maður mátti ekki sjá þau.

 

Þetta er fyrirsögn á vefritinu visir.is. Fréttin skiptir í sjálfu sér ekki máli heldur hvernig blaðamaðurinn klúðrar fyrirsögn. Í þokkabót notar blaðamaðurinn fyrirsögnina sem fyrstu málsgrein fréttarinnar og eyðileggur hana næstum því. Ekki vel að verki staðið.

http://www.visir.is/-nuna-thegar-madur-er-buinn-ad-sja-gognin-veit-madur-af-hverju-madur-matti-ekki-sja-thau-/article/2016160729934

 

Betur hefði farið á því að hafa fyrirsögnina til dæmis svona: Nú er ljóst hvers vegna ég mátti ekki lesa gögnin.

 

Fleiri athugasemdir má gera við greinina og ljóst að enginn les yfir og gefur góð ráð eða leiðréttir. Það er miður enda heldur þá blaðamaðurinn að hann standi sig bara frábærlega.”- Kærar þakkir, Sigurður.

 

OFVÆNI – OFBOÐ

Á föstudagskvöld (22.07.2016) var sagt frá skotárás í verslanamiðstöð í München í fréttum Ríkissjónvarpsins. Fréttamaður  sagði um myndir sem sýndar voru : ,, ... mátti sjá fólk flýja verslanamiðstöðina í ofvæni”. Þarna hefur eitthvað skolast til. Orðið ofvæni þýðir mikil eftirvænting eða  óþreyja. Kannski hefur fréttamaður verið að hugsa um orðið ofboð , sem þýðir angist , hræðsla eða uppnám. Fólkið, sem var að flýja, var skelfingu lostið.

 

EINHVERJA TVO VELLI!

Í Fréttablaðinu (21.07.2016)  er fjallað um byggingarleyfi fyrir tennishöll í Kópavogi. Þar er haft eftir bæjarfulltrúa:,, Það voru engin rök sem komu fram í þessu máli sem að mínu mati voru það sterk að banna ætti stækkun upp á einhverja tvo velli”. Stækkun upp á einhverja tvo velli ! Þetta tískuorðlag sést og heyrist æ oftar og er ekki til fyrirmyndar.

 

 

ENN UM ÞOLMYND

Ef lögregluþjónn eða lögregluþjónar skjóta mann og sagt er frá í fréttum virðist nú ráðandi orðalag að segja að maður hafi verið skotinn af lögreglu, sem er óþörf þolmynd. Lögreglan skaut mann.

 

AÐ GERA EITTHVAÐ

Í fréttum eru menn löngu hættir að gera. Nú framkvæma menn aðgerðir. ,, ... hafa framkvæmt aðgerðir sem þessar”, var sagt í fréttum Stöðvar tvö (21.07.2016). Þetta heyrum við því miður aftur og aftur.

 

AÐ SIGRA

Vestfirðingar sigruðu bæði karla- og kvennaflokk, var sagt í fréttum Ríkissjónvarps (23.07.2016). Oft hefur þetta verið nefnt í Molum. Það sigrar enginn flokka, keppni eða mót. Vestfirðingar sigruðu bæði í karla- og kvennaflokki. Það virðist erfitt að hafa þetta rétt.

 

TIL LESENDA

Þeir lesendur, sem vilja senda mér tölvupóst eru beðnir að nota póstfangið [e-mail] .Eða einkaskilaboð á fasbók.

 

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

 

 

Molar um málfar og miðla 1986

ATHVARF Á EIGIN STAÐ

T.H. skrifaði (20.07.2016):
"Húsbílafólk fær athvarf á eigin stað í Gufunesi"
Hér virðist ,sem að hugsað sé á erlendu tungumáli, þó reynt sé að skrifa á íslensku, því vart getur hér verið um að ræða þýðingu af erlendum fjölmiðli.

http://www.visir.is/husbilafolk-faer-athvarf-a-eigin-stad-i-gufunesi/article/2016160719057

Þakka ábendinguna, T.H.

 

FÆREYJAR Á VEÐURKORTIÐ

Molaskrifari hrósaði á dögunum  nýjum búningi, nýrri tækni við framsetningu veðurfrétta í Ríkissjónvarpinu. Þar er þó galli á gjöf Njarðar. Í veðurfréttum í kjölfar seinni frétta er jafnan birt Evrópukort. Molaskrifari saknar þess, að þar skuli ekki birt hitastig í Færeyjum og nafn Þórshafnar. Úr þessu ætti að vera auðvelt að bæta. Meira að segja BBC er búið að bæta Reykjavík og hitastigstölum frá okkur á sitt Evrópukort.

 

FÁRÁNLEG FYRIRSÖGN

Dæmi um fáránlega fyrirsögn af fréttavef Ríkisútvarpsins í gærkvöldi. (21.07.2016): Ferðaþjónusta í Eyjum dettur niður um veturinn.

http://www.ruv.is/frett/ferdathjonusta-i-eyjum-dettur-nidur-um-veturinn

Dettur niður um veturinn? Enginn fullorðinn á vaktinni?

 

STÖÐUVATN STENDUR

Hér er svo annað bréf frá T.H. þar sem vísað er til fréttar á mbl.is: http://www.mbl.is/frettir/erlent/2016/07/20/drottningin_skodud_med_nedansjavardrona/

"... þar sem Tahoe stöðuvatnið stend­ur ..."
" ... rann skipið niður bakka ..."
"Skipið stóð enn upp­rétt ..."
T.H. segir: ,, Um þetta er það helst að segja að vatn getur ómögulega STAÐIÐ á nokkurn hátt, en það ER náttúrlega einhversstaðar. Líklegt má telja af lýsingunni að skipið hafi runnið niður BREKKU á vatnsbotninum, eftir að hafa verið sökkt, en hvernig skipið stendur UPPRÉTT er mér ráðgáta. Er það upp á endann og þá hvorn, eða skyldi hér kannski vera átt við að skipið hafi enn verið Á RÉTTUM KILI?
Greinin er að auki uppfull af öðrum villum. Er virkilega enginn fullorðinn á vaktinni, sem getur lesið yfir?” Ekki getur Molaskrifari svarað því, en þarna hefur enginn lesið óvitaskrifin yfir. Þarna skortir metnað til að gera vel. Það er miður.

 

UM ÞÝÐINGAR OG FLEIRA

Ingibjörg skrifaði (20.07.2016): ,,Sæll Eiður

Eftirfarandi frétt er á ruv.is og var líka lesin í útvarpið kl.10, en ekki kl.11. Þarna er greinilega verið að þýða beint enska orðið "abuse" sem þýðir einfaldlega "ill meðferð". Líklega er vísað til þess að mennirnir hafi verið barðir, og ill aðbúð hafi verið í fangelsunum. En orðið "misnotkun" á íslensku er aldrei haft um barsmíðar, heldur um kynferðislega misnotkun. Ekkert í fréttinni bendir til slíks. 

"Mannréttindi hafa átt á brattann að sækja í Tyrklandi eftir valdaránstilraun síðastliðinn föstudag. 208 manns létust og yfir 50.000 manns voru handteknir og sagt upp störfum. Amnesty International rannsakar nú vitnisburði um að fangar í Ankara og Istanbúl hafi mátt sæta misnotkun, þar á meðal illri meðferð, í varðhaldi og verið neitað um aðgang að lögfræðingum."

 

P.S. Fréttin um drengina og X-litningana ( asem nefnd var í Molum í vikunni) virðist hafa verið fljótlega tekin út. Það má Moggi eiga að hann bregst við athugasemdum, það hef ég oft séð áður, að villur eru leiðréttar eftir að bent er á þær. En ástandið er sérstaklega slæmt á sumrin, og alls ekki bundið við þýðinga- og málvillur. Og Ríkisútvarpið gerir sig líka sekt um villur. “ Kærar þakkir fyrir bréfið, Ingibjörg.

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

 

Molar um málfar og miðla 1985

EFTIRLITSLEYSI

T.H. skrifaði Molum (20.07.2016) og benti á þessa frétt á mbl.is: http://www.mbl.is/frettir/erlent/2016/07/20/engin_sprengja_i_brussel/

"Maður­inn sem grunaður var um að hafa sprengju innan­k­læða í miðborg Brus­sel var ekki hafa neitt slíkt á sér." Hann spyr:
,,Æ, æ, eru börnin alveg eftirlitslaus á fréttastofu mbl.is?”

Í þetta skiptið hefur sennilega enginn fullorðinn verið nærstaddur. Þakka ábendinguna, T.H. Eitthvað mun fréttin hafa verið lagfærð síðar.

 

TAKA SÉR TAKI

Af fréttavefnum visir.is (19.07.2016), en þar segir í fyrirsögn:

,,Verðum að fara að taka okkur taki” – þetta mun vera bein tilvitnun í dagbók lögreglunnar á Suðurnesjum. Molaskrifari hefur talið að það væri málvenja að tala um að taka sér tak (ekki taki) ætli maður að taka sig á, gera betur, bæta sig.

http://www.visir.is/-verdum-ad-fara-ad-taka-okkur-taki-/article/2016160718969

 

VERÐA SÉR AÐ VOÐA

Af fréttavef Ríkisútvarpsins (19.07.2016): ,, Lögreglan á Norður-Sjálandi í Danmörku biðlar til fólks að líta upp úr snjalltækjunum til þess að verða sér ekki að voða.” Það er nokkuð fast í málinu að tala um að fara sér ekki að voða, skaða sig ekki, slasa sig ekki. – Enginn les yfir.

 http://www.ruv.is/frett/bent-a-ad-syna-adgat-a-pokemon-veidum

 

VATNSSKARÐSVATN OG PÖNNUKÖKUPANNA

Á dögunum bar á góma í Molum orð eins og Vatnsskarðsvatn, pönnukökupanna og bílaleigubíll. Af því tilefni skrifaði Geir Magnússon (15.07.2016):,, Kæri Eiður.
Las blogg þitt og hafði ánægju af eins og alltaf.
Tátólógían veldur mér vanda, en hver er lausnin?
Vatnið í Vatnsskarði þarf að heita eitthvað. Skarðið er kennt við vatnið, en hvað er hægt að kalla vatnið annað en Vatnsskarðsvatn?
Skarðsvatn dugar ekki því það er ekkert Skarð þarna. Bílaleigubíll er ekki það sama og leigubíll í venjulegu máli, það orð er notað um það, sem kallað er taxi á ensku.(Og nú er kominn vandi þar, með tilkomu Uber, hvað á að kalla þá bíla?)
Eins með pönnukökupönnu. Hvaða orð annað getur lýst þessu
búsáhaldi?
Ég er hræddur um að þessi orð, þótt tátólógiísk séu að útliti, séu nauðsynleg, að minnsta kosti þangað til við komum okkur saman um nýyrði fyrir þessa hluti.
Ættir þú núna að stofna til keppni um nýyrði. Má byrja á bílaleigu-bílum og pönnukökupönnum. Mitt tillag til þeirra eru “farvagn” og “flatpanna”. Skora ég á aðra að gera betur.” Þakka bréfið, Geir. Hef engar tillögur um betri orð, - þetta var eiginlega nefnt svona í hálfkæringi.

 

SEINKUN

Seinni fréttir Ríkissjónvarps hófust ekki á auglýstum tíma í gærkvöldi (20.07.2016). Þeim seinkaði. Ekki þótti ástæða til að biðjast afsökunar eða skýra seinkunina.

 

TIL LESENDA

Þeir lesendur, sem vilja senda mér tölvupóst eru beðnir að nota póstfangið [e-mail] .Eða einkaskilaboð á fasbók.

 

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

Molar um málfar og miðla 1984

EKKI BATNAR ÞAÐ!

Af fréttavefnum visir.is (18.07.2016): ,,Innanríkisráðherra Bavaríu segir að árásarmaðurinn hafi verið 17 ára drengur frá Afganistan.” Fréttamaður sem veit ekki betur en að tala um Bavaríu, þegar átt er við Bæjaraland ætti ekki að skrifa erlendar fréttir. Sjá: http://www.visir.is/gekk-berserksgang-med-oxi/article/2016160719045

 

 ENN EIN KEPPNIN SIGRUÐ

Oft hefur verið á það minnst hér í Molum að það sigrar enginn keppni. Erfitt virðist vera fyrir suma fréttaskrifara að hafa þetta rétt. Í fréttum Ríkissjónvarps á mánudagskvöld (18.07.2016) var okkur sagt frá mönnum , sem sigruðu hugmyndasamkeppnina. Málfarsráðunautur má sín lítils gegn bögubósum og enginn virðist veita leiðsögn , eða menn láta leiðbeiningar, sem vind um eyru þjóta.

 

STORÐ

Orðið storð er kvenkyns nafnorð’, skáldamál,segir orðabókin, jörð, land, heimur. Forn/úrelt merking er ungt, safamikið tré. Storð er því vel til fundið nafn á gróðrarstöð. Á baksíðu Morgunblaðsins (19.07.2016) er viðtal við Margréti Frímannsdóttur fyrrum, forstjóra Litla Hrauns, sem nú starfar í gróðarstöðinni Storð, fjölfróð um allan gróður og svo sannarlega með græna fingur eins og sundum er sagt.

Í viðtalinu segir: ,,... segir samstarfskona hennar sem gengur inn í kaffistofu Storðs”. Eignarfallið af storð er storðar.

 

STAFSETNING

Af fréttavef Ríkisútvarpsins (16.07.2016): ,, Forseti Tyrklands stendur með pálmann í höndunum eftir viðburðaríkann og blóði drifinn sólarhring í landinu.” Er ekki einu sinni til leiðréttingaforrit í ritvinnslukerfi fréttastofunnar? Eða hvað? Enginn les yfir.

 

KANTÍNA

Molaskrifari hnaut um orð í auglýsingu í Morgunblaðinu á mánudag (18.07.2016). Í auglýsingunni var sagt:,, Við sendum hádegismat í bökkum og kantínum til fyrirtækja og stofnana alla daga ársins”. Það er orðið kantína, sem vefst fyrir skrifara. Á ensku er til orðið canteen. Það þýðir oftast, mötuneyti eða matsalur, þar sem gestir sækja mat sinn að afgreiðsluborði, en ekki er þjónað til borðs. Þá er orðið notað um verslanir í herstöðvum og mataráhöld hermanna eða útvistarfólks, svo nokkur dæmi séu nefnd. Hvaða ástæða er til þess að taka upp þessa enskuslettu, kantína, og hvað þýðir hún í þessu samhengi?

 

HROÐVIRKNI EÐA VANKUNNÁTTA

Í fréttum Stöðvar tvö á mánudagskvöld (18.07.2016) var birt glefsa úr ræðu bandaríska dómsmálaráðherrans. Ráðherrann heitir Loretta E. Lynch, ekki Lauretta eins og skrifað var á skjáinn. Hún er dómsmálaráðherra Bandaríkjanna, e. Attorney General, ekki ríkissaksóknari eins og sagt var í fréttinni.

 

TIL LESENDA

Þeir lesendur, sem vilja senda mér tölvupóst eru beðnir að nota póstfangið [e-mail] .Eða einkaskilaboð á fasbók.

 

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

 

 

 

Molar um málfar og miðla 1983

NÚ ER HÚN SNORRABÚÐ STEKKUR

Molavin skrifaði (17.07.2016): ,,Morgunblaðið hefur ekki lengur metnað til fréttaskrifa, jafnvel ekki til fréttaþýðinga. Í dag (17.7.2016) segir í frétt: "Bróðir pak­ist­anskr­ar sam­fé­lags­miðla­stjörnu, sem var drep­in á föstu­dag­inn, hef­ur verið hand­tek­inn og viður­kennt að bera ábyrgð á dauða henn­ar." 

Stúlkan, sem um ræðir, var ekki skepna og því hvorki felld né drepin. Hún var myrt að yfirlögðu ráði. Bróðir hennar hefur viðurkennt verknaðinn. Að segjast "bera ábyrgð á dauða hennar" er pempíulegt orðalag. Hann hefur viðurkennt að hafa myrt hana.

Þarna er því miður enn sem oftar dæmi um illa hugsuð skrif og ónákvæm. Morgunblaðið hefur fyrir þó nokkru hætt að reyna að vera til fyrirmyndar. Nú er hún Snorrabúð stekkur.”

AFTAKA FRÖNSKU LÖGREGLUNNAR

Sveinn skrifaði (15.07.2016): ,,Birta myndband af aftöku árásarmannsins. 
Svona orðaði DV fyrirsögn fréttar um tilvist myndbands af skotbardaga frönsku lögreglunnar og árásarmannsins í Nice. Fyrisögninni var vissulega breytt, en í þrjár klukkustundir hélt DV því fram að franska lögreglan hefði hreinlega tekið árásarmanninn af lífi.
Kannski má hrósa DV fyrir að leiðrétta fyrirsögnina en ætti þess ekki að vera getið eða lesendur beðnir afsökunar á því að svona hafi verið tekið til orða?
Þá breytist slóð fréttarinnar ekki því hún virðist enn vísa á myndband af aftöku árásarmannsins. “
http://www.dv.is/frettir/2016/7/15/birta-myndband-af-aftoku-arasarmannsins/

Þakka bréfið, Sveinn. Það er því miður allt of algengt að ambögur og villur rati inn á fréttasíður netmiðlanna , - vegna þess að enginn les yfir áður en birt er. Hending virðist ráða hvort villur eru leiðréttar, eður ei. Aldrei hef ég séð beðist velvirðingar á villum af þessu tagi. Að undanförnu hefur mér sýnst að á mbl.is séu menn heldur fljótari að taka við sér og leiðrétta augljósar málvillur, en áður var. Það er auðvitað lofsvert, en yfirlestri er enn ábótavant.

 

X OG Y – LITNINGAR

Ingibjörg skrifaði (14.07.2016):

,, Sá sem skrifar þessa frétt hefur greinilega ekki lært líffræði. Það er Y-litningurinn sem orsakar það að fóstur verður að dreng. Stúlkur eru með XX, en drengir XY. Greinilega er sjúkdómurinn bundinn við Y-litning, fyrst það eru aðeins drengir sem fá hann.

Ég hélt að það lærðu allir e-ð í líffræði í menntaskólum, a.m.k. gerðum við það í máladeildinni í MR. Þessi fréttaskrifari virðist ekki hafa stúdentspróf. 

Úr fréttinni:

Engin lækning er til við Duchenne-sjúkdómn um sem bundinn er við X-litning og eru það því nær einungis drengir sem greinast með sjúk dóm­inn. Ákveðið prótín vant ar í vöðva þeirra sem greinast með sjúkdóm inn, sem veldur rýrnun vöðvanna.”

http://www.mbl.is/frettir/innlent/2016/07/14/engin_laekning_fyrir_synina/

AÐ LOKA – AÐ LJÚKA

Í fréttum Stöðvar tvö (16.07.2016) sagði fréttaþulur: ,, ... og var þessu lokað með grillveislu”. Hann átti við að skemmtidagskrá, Skógarleikunum í Heiðmörk, hefði lokið með grillveislu. Leikunum var ekki lokað. Það var meinloka fréttamanns.

GOTT ÞEGAR LEIÐRÉTT ER

Í fjögur fréttum Ríkisútvarpsins (16.07.2016) var sagt frá ástandinu í Tyrklandi, og sagt að í lögum þar væri bann við dauðarefsingu, en síðan sagði þulur: ,, .... gefið til kynna að þeim lögum kynni að vera breytt”. í fréttum klukkan sex var búið að leiðrétta þetta og þá var réttilega talað um að þeim lögum kynni að verða breytt. Einhver með góða máltilfinningu hefur heyrt, eða lesið yfir og leiðrétt.

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG