Molar um málfar og miðla 305

   Í  fréttum RÚV  kl 18 00   (14.05.2010) var sagt: ....í kjölfar beiðnar... Eignarfallið af beiðni er beiðni. Þess vegna hefði fréttamaður átt að   segja: .... í kjölfar beiðni...

   Úr mbl.is (15.05.2010): Nokkur hundruð þúsund manns í Kína hefur þurft að glíma við afleiðingar flóða í suðurhluta landsins. Þetta  er ekki rétt. Rétt væri að segja: Nokkur hundruð þúsund manns í Kína hafa þurft að glíma  við....

 Fyrirsögn á visir.is (15.05.2010): Búast við að breska lofthelgin loki á morgun. Við þetta er  tvennt að athuga. Í fyrsta lagi, þá kemur ekki fram hverju er búist við að breska lofthelgin loki. Í öðru lagi er að öllum líkindum átt við  að búist sé við að breska flugstjórnarsvæðinu, ekki lofthelginni, verði lokað.  Ekki tekur betra  við, þegar fréttin byrjar. Hún hefst svona: Lofthelgin yfir Bretlandi gæti verið lokað frá og með morgundeginum til þriðjudags vegna öskufalls frá Eyjafjallajökli. Nú  dæmið þið, lesendur góðir, um það hvort  svona texti sé  boðlegur í miðli,sem vill vera tekinn alvarlega.

Chelsea sigraði ensku úrvalsdeildina,sagði íþróttafréttamaður RÚV sjónvarps (15.05.2010). Þar lá úrvalsdeildin í því !

 Það segir sitt um forgangsröðun ráðamanna RÚV, að þeir eyða milljónum á milljónir ofan í Evróvisjónvitleysuna,en hafa svo ekki ráð á því að kynna  sígilda tónlist,sem  leikin er á nóttum á Rás eitt. Það eru ekki menningarvinveitt öfl sem ráða  ferðinni í dagskrárgerð  þessa fjölmiðils allra landsmanna.

  Molaskrifari heyrði niðurlag samtals Sigurðar G. Tómassonar við Ólaf Ísleifsson í Útvarpi Sögu í endurteknum spjallþætti  að  morgni sunnudags (16.05.2010). Sigurður G. er  nánast eini maðurinn á þeirri stöð,sem hlustandi er á. Það var þarft hjá Sigurði að minna á ummæli Péturs Blöndals alþingismanns um  ,,fé án hirðis" í sparisjóðum landsmanna. Á þessu þrástagaðist Pétur  þar til árásir voru gerðar á  sparisjóðina ,sem  flestir voru gamalgrónar og  traustar stofnanir.  Þar héldust í hendur þær systur ágirnd og græðgi með hörmulegum afleiðingum. Þessum þætti þingmannsins Péturs Blöndals hefur ekki verið haldið nægilega á lofti.

 Fyrir tuttugu árum var SPRON, Sparisjóður Reykjavíkur og nágrennis, ein traustasta peningastofnun landsins. Sama mátti segja um sparisjóðina í Keflavík,Hafnarfirði og Borgarnesi. Nú eru þessir  sjóðir ekki lengur til. Þeir  voru tæmdir innanfrá, - en með öðrum hætti en bankarnir. Mál stjórnenda sumra þeirra  eru nú til rannsóknar hjá Efnahagsbrotaldeild ríkislögreglustjóra.

   Molaskrifari ræddi nýlega við kunningja sinn umfjöllun DV um Vestmannaeyjakonuna vellríku ,sem nú á Moggann að mestu leyti. Hann sagði;  Manstu ekki eftir gömlu auglýsingunni?  Gunnlaugsbúð sér um sína. Molaskrifari var reyndar búinn að gleyma henni. 

Molar um málfar og miðla 304

  Mjög orkar það tvímælis, þegar Ríkisútvarpið lætur  fólk flytja okkur tónlistarfréttir (hádegi 13.05.2010),  sem kann ekki að bera fram nafn hins kunna tékkneska tónskálds Antonins Dvoráks (1841 - 1901) Einhver á  tónlistardeildinni hlýtur að geta kennt  fréttamönnum að bera  fram nöfn þekktustu tónskálda heimsins.

 Samsetta myndin af Hreiðari Má Sigurðssyni í fangabúningi, sem Stöð  tvö  birti í fréttum (13.05.2010) er nýtt met í  sóðablaðamennsku hjá  Stöð tvö. Þessi myndbirting  ber ekki bara vott um dómgreindarleysi  heldur sjaldgæfan ritstjórnarlegan subbuskap.

 „...enda hafi gríðarlegt tjón verið framið gagnvart íslenskum neytendum", sagði  fréttaþulur Stöðvar tvö í kvöldfréttum (13.05.2010).  Það er rangt að tala um „að fremja tjón" . Tjón verður, eða  eitthvað eða einhver veldur  tjóni. Hér hefði mátt segja, að íslenskir  neytendur hefðu orðið fyrir gríðarlegu tjóni. Máltilfinning er  ekki sterkasta hlið þeirra á  Stöð tvö.

  Molaskrifara þykir  líklegt að margir hafi  sperrt eyrun þegar hæstaréttarlögmaður sagði (13.05.2010)  að Jón Ásgeir Jóhannesson væri eignalaus maður. Hver trúir því? Hvert fóru allir aurarnir ? Og svo talar  annar bankabófinn um „rannsóknargeggjun". Það vantar ekki kjaftinn á keiluna, eins og þar stendur.

  Aldrei fellir Molaskrifari sig við orðatiltækið, að vera á tánum í merkingunni að vera á varðbergi. Slæmt þótti honum að heyra  dómsmálaráðherra  landsins tvísegja þetta í stuttu  viðtalið (RÚV 14.05.2010)

   Í fyrirsögn í Morgunblaðinu (14.05.2010) segir: Sleitulaust öskufall.  Þetta er vissulega ekki  rangt, en fallegra hefði Molaskrifara þótt að  segja: Linnulaust öskufall.

   Beygingakerfi tungunnar á í vök að verjast. Eftirfarandi eru úr auglýsingu í Fréttablaðinu (14.05.2010) Leitum eftir starfsfólki í veitingarsal (Svo!) og vanan matreiðslumann í allt sumar. Það væri til bóta  að prófarkalesa  auglýsingar.

Alþjóðlegt dömp, segir í fyrirsögn í Fréttablaðinu (14.05.2010). Ljótt.

Molar um málfar og miðla 303

  Mergsugu Glitni í eigin þágu, er fín forsíðufyrirsögn í Fréttablaðinu (13.05.2010)

Metumferð í íslenskri lofthelgi, segir í fyrirsögn (12.05.2010) á visir.is. Í fréttinni segir síðan: Fjórða daginn í röð var metumferð um íslenska flugstjórnarsvæðið. Hér er hugtakaruglingur á ferð. Lofthelgi er eitt, flugstjórnarsvæði annað. Samkvæmt reglugerð  frá 7. janúar 1985 er lofthelgi  svo skilgreind: „Með lofthelgi er í reglugerð þessari átt við loftrými innan lofthjúps jarðar, sem markast of 12 sjómílum frá grunnlínu í samræmi við lög nr. 41/1979."

Íslenska flugstjórnarsvæðið er hinsvegar 5.2 milljónir ferkílómetrar að  flatarmáli.

Úr mbl.is  (12.05.2010): ...þegar hún kom inn í landið, í gegnum landmærin við Kanada. Ekki verður sagt að þetta sé  snilldarlega orðað. Það hefði til dæmis mátt segja: Þegar hún kom til landsins frá Kanada.

 Í Kastljósi RÚV (12.05.2010) talaði umsjónarmaður um Listahátíð Reykjavíkur.  Hátíðin heitir  Listahátíð í Reykjavík, ekki Listahátíð  Reykjavíkur, enda  fjármagnar menntamálaráðuneytið hátíðina að hluta. Á þessu er meginmunur. Það á að nefna hlutina réttum nöfnum. Bogi Ágústsson hafði þetta rétt í fréttum Ríkissjónvarpsins  klukkan 19 00.

 Meira um Listahátíð og  RÚV. Fréttamaður, sem var  við setningu  Listahátíðar, talaði um  kampavínsilm í lofti og  að það væri  vorfílingur, þegar Listahátíð er að byrja. Orðið vorfílingur er ekki íslenska. Það fer lítið fyrir málfarslegum metnaði á   Fréttastofu RÚV.

 Í auglýsingareglum Ríkisútvarpsins segir: Auglýsingar skulu vera á lýtalausu íslensku máli.  Hvað eftir annað er nú sýnd  sjónvarpsauglýsing, þar sem matsveinn segir: Ef það er eitthvað,sem ég meika  ekki, er það......  Þetta er  lýtalaus íslenska að  mati auglýsingadeilar  Ríkisútvarpsins.  Í Efstaleitinu leggja menn sig í líma  við að brjóta  reglur,  sbr. daglega dásömun bjórþambs.

 Úr dv.is (12.05.2010): ...þar til honum var vikið frá störfum á síðasta föstudag. Klúðurslega orðað. Betra hefði verið: ... þar til honum var vikið frá störfum á föstudaginn var.  

Molar um málfar og miðla 302

    10. maí 1940 er einn af merkustu dögunum í sögu íslensku þjóðarinnar á síðustu öld. Þá steig breskur her á land í Reykjavík. Landið var hernumið og  kaflaskil urðu í  Íslandssögunni. Nú eru sjötíu ár frá því að þessir atburðir gerðust. Og hvernig minntist Ríkisútvarp þjóðarinnar þessa sögulega  dags ?  Það lét það ógert, ef undan er skilið stutt innslag í fréttum. Ekkert í Kastljósi, ekkert í dagskránni.  Þetta ber ekki vott um mikla tilfinningu fyrir sögu landsins   hjá stjórnendum  í Efstaleiti.  Það er eins og öll stofnunin hafi látið í minni pokann fyrir íþróttadeildinni og hreinlega gefist upp.

 Í danska og norska sjónvarpinu  hefur að undanförnu mátt sjá afar  fróðlegar  heimildarmyndir um hernámið ,hernámsárin  og  stríðslokin í þessum löndum  á  liðinni öld. Þar sýna menn sögunni sóma.  Það er guðsþakkarvert að hafa aðgang að þessum  stöðvum.  Að kveldi  tíunda maí fékk íslenska  þjóðin hinsvegar að sjá  dönsku konungsfjölskylduna. Gott er að   Ríkissjónvarpið okkar skuli hafa tekið að  sér að fylla í skarð Hjemmet , Familie Journalen og Se og Hör. Það var ekki vanþörf á.

Hæstiréttur Reykjavíkur úrskurðaði í gærkveldi..... las fréttaþulur í áttafréttum RÚV (12.05.2010). Nú vita auðvitað allir, líka sá sem las, að það er ekkert til sem heitir Hæstiréttur  Reykjavíkur. Þetta er  enn eitt dæmið um hve hættulegt  það er  að lesa vélrænt og hlusta ekki á  það sem maður les.

 Kyrrsetningarbeiðnir voru þinglýstar,sagði  fréttamaður á Stöð tvö (10.05.2010).  Rangt er að tala um að eitthvað sé þinglýst, heldur er einhverju þinglýst. Þess vegna var kyrrsetningarbeiðnum þinglýst.

Komu strandaglópum á lekum bát til aðstoðar, segir í fyrirsögn á visir.is (11.05.2010). Menn sem voru á lekum  báti úti á Faxaflóa voru ekki strandaglópar.  Strandaglópur er sá  sem stendur eins og glópur á ströndinni vegna þess að hann hefur orðið af skipi  eða öðru faratæki.

  Þegar  sagt hafði  verið frá þeim búsifjum, sem eldgos og öskufall hefur  valdið  bændum  undir Eyjafjöllum í hádegisfréttum  RÚV (11.05.2010) ,  vísaði þulur  hlustendum á  nýjar glæsimyndir    (af gosinu) á vef RÚV. Þulur hefði átt að láta sér nægja að vísa á nýjar myndir, en láta fólk sjálft um að  dæma  hvort   um glæsimyndir væri að ræða eður ei.

 Hið landlæga virðingarleysi fyrir lögum og reglum, sem Salvör Nordal talaði um á blaðamannafundi Siðfræðinefndarinnar í Iðnó, kristallast  í áfengisauglýsingum Ríkisútvarpsins.

Molar um málfar og miðla 301

   Þegar amböguhríðin dynur í eyrum og ambögur stinga  í augu er erfitt að verjast því að láta í sér heyra. 

 Það er ekki skortur á sérkennilegum viðtölum um þessar mundir, sbr.  endemisviðtalið við Seðlabankastjóra í Ríkissjónvarpinu á dögunum.   Annað viðtal var  í fréttum Ríkissjónvarps í gærkveldi (09.05.2010). Í þetta skipti var rætt við landbúnaðarráðherra. Framkoma fréttamanns var óaðfinnanleg.  En ekki varð betur séð en að ráðherrann væri að borða og tala samtímis ! Svör hans  við eðlilegum spurningum  fréttamanns jöðruðu við að vera dónaleg, ekki bara gagnvart fréttamanni, heldur  áhorfendum öllum. Ráðherrann var raunar eins og álfur út úr hól.

 Á vef Árnastofnunar er að finna beygingalýsingu íslensks nútímamáls. Þar er  fljótlegt að  leita sér upplýsinga um vafaatriði. Í frétt á mbl.is (10.05.2010) segir: .. Jarðskjálftahrinan undir Eyjafjallajökli í morgun bendir til þess að enn sé kvika að koma úr mettlinum. Hér er verið að tala um  möttul jarðar. Á netinu  má finna þær upplýsingar, að „Möttull jarðar sé stærsta hvel jarðar og nái frá neðra borði jarðskorpunnar að ytra borði kjarna jarðar á um 2900 km dýpi."  Á vef Árnastofnunar segir að orðið möttull beygist: möttull, um möttul, frá möttli, til möttuls. Þágufallið mettli er ekki til.   Í  fréttum Ríkissjónvarpsins (10.05.2010)  var einnig  sagt: mettlinum.

 Fjölmiðlafólk festist stundum  í tískuorðatiltækjum. Í fréttum Stöðvar tvö (09.05.2010) var tvívegis sagt að eitthvað væri: ... handan   við hornið og  fréttaþulur   sagði í lokin ... og svo handan auglýsinga.    Fleiri tískuorð:  Í hverri  auglýsingunni á fætur annarri tala  fyrirtæki um að þau geri ,bjóði eða selji  allt  frá  A  til  Ö !  Sennilega eru þau öll með sömu auglýsingastofuna. Málglöggur maður benti  Molaskrifara á annað  tískuorðatiltæki ,sem nú heyrist oft og sést í  fjölmiðlum og  er aulaþýðing úr ensku.  Það er að tala um að menn hamist við eitthvað eins og enginn sé morgundagurinn!   

Í fréttum RÚV  (09.05.2010) var fjallað um  ráðningu fólks til  starfa í  stjórnarráðinu. Í  fréttum  Ríkissjónvarpsins var réttilega talað um  þá hugmynd,sem er  til umræðu,   að   láta valnefndir annast ráðningar,   en í fréttum   útvarps ríkisins  var tvívegis  talað um valdnefndir. Molaskrifari hélt að þetta  væri misheyrn, en glöggur hlustandi, sem nefndi  þetta að  fyrra bragði  við Molaskrifara, staðfesti að svo var ekki. Hvað er  fólk að hugsa, sem talar um  valdnefndir í tengslum  við  ráðningarmál ? Svarið er einfalt:  Það er ekki að hugsa.   

 

  pressan.is (09.05.2010): Hin fjögurra ára Veronika er enn eitt fórnarlamb kjarnorkusprengju sem sprakk í Chernobyl árið 1986 og þeirrar geislavirkni sem fylgdi henni.   – Það sprakk ekki kjarnorkusprengja í Chernobyl. Þar láku geislavirk efni út í kjarnorkuveri  fyrir mannleg mistök   með  hrikalegum afleiðingum.  – Ekki trúverðugur miðill,sem þannig segir frá. 

  Molaskrifari veltir því fyrir sér  hvaða kröfur um íslenskukunnáttu eru gerðar til fréttamanna á Stöð tvö.   Fréttamaður sagði í stuttri frétt (08.05.2010): Nítján flugvellir á  Spáni var lokað af þessum sökum. Svo bætti hann um betur og  sagði í næstu eða þar næstu setningu:  Búist er við að fjöldinn allur af flugvöllum verði lokað... Kvöldið eftir  (09.05.2010) sagði þessi sami fréttamaður: Ekki er  búist við að Keflavíkur flugvöllur opni.... Svona  bögubósar gengisfella fréttastofu  Stöðvar tvö. Í sama fréttatíma Stöðvar tvö var sagt: .... á götum Lundúnar !   

   Skýrt dæmi um ranga orðnotkun er í þriggja dálka fyrirsögn  í Fréttablaðinu með  myndafrásögn. Fyrirsögnin er svona:  Sauðburður í algleymi. Algleymi er það að gleyma öllu, - algjört minnisleysi. (Já, þetta´er nú algleymi, ef algleymi er til, því ekkert ég man, eða veit eða skil") Hins vegar  er svo orðið algleymingur, sem þýðir  bæði algleymi og  ákafa gleði.  Það er  betra að  þekkja merkingu orða,   þegar fyrirsagnir eru samdar.

Annað dæmi um ranga orðanotkun, að mati Molaskrifara, var í  Morgunblaðinu (10.05.2010) í myndatexta með  mynd frá minningarathöfn í Fossvogskirkjugarði. Í textanum sagði:...  á laugardag, 8.maí, voru rétt og slétt  65 ár liðin frá lokum stríðsins í Evrópu. Réttur og sléttur þýðir venjulegur , óbrotinn. Þarna hefði  dugað að  segja að þennan dag hefðu  65 ár verið liðin frá lokum stríðsins í Evrópu. Rétt og slétt  er út í hött í þessu samhengi.     

Molar um málfar og miðla 300

 Molaskrifari hefur nýlokið  við að lesa  kaflann um  samskipti  forseta  Íslands  og útrrásarvíkinga  í siðferðishluta  skýrslu   Rannsóknarnefndar  Alþingis (8. bindi) . Það var skelfilegur lestur. Í engu öðru landi á jarðarkringlunni, nema Íslandi , gæti  forseti  setið áfram  eftir þær    lýsingar  og   skjalfestar staðreyndir, sem þar koma  fram. - Meira að  segja  arfakóngur hefði þurft að segja af sér,  sagði ágætur maður  við Molaskrifara. Ólafur Ragnar Grímsson situr sem fastast á Bessastöðum og svarar fullum hálsi öllum athugasemdum.  Þetta er með ólíkindum, en kannski eftir öðru hjá okkur Íslendingum. 

 Nú  greinir DV okkur frá því (07.05.2010) ,að vor ágæta forsetafrú sé   að greiða fyrir  sölu á eldfjallaösku í flöskum  til útlanda. Það er nú aldeilis gott og blessað og bætir vonandi  í gjaldeyrissjóðinn. Hún segir  dálkahöfundi New York Post , að  ferðamenn streymi nú til Íslands  til að skoða  eldgosið og  menn geti  fengið sér göngutúr í kringum eldfjallið. Auðvitað streyma  ferðamenn  til landsins  vegna  þess hve  bóndi hennar hefur  dyggilega stutt við bakið á íslenskri ferðaþjónustu í viðtölum við BBC og  fleiri erlenda   fjölmiðla. En kannski er þetta rangt eftir  forsetafrúnni haft.  Kannski eru ummæli hennar slitin úr  samhengi. Kannski hefur  blaðamaðurinn misskilið hana og kannski hefur  hún bara aldrei sagt þetta. Slíkt er mjög algengt  á Álftanesi.

Málfarsráðunautur  Ríkisútvarpsins þarf að  kenna fréttamönnum  hvernig taka  skal  til orða, þegar  talað  er um lokun kjörstaða. Í fréttatíma (06.05.2010) sagði  einn fréttamaður : ... eftir hálfa klukkustund  loka kjörstaðir. Hverju loka kjörstaðir?  Annar fréttamaður  sagði í sama fréttatíma :... eftir að kjörstöðum lokar.   Bogi Ágústsson hafði þetta hinsvegar alveg á hreinu í tíu fréttum sjónvarps. Hann sagði... er kjörstöðum var lokað. Bogi nýtur þess að hafa fengið gott málfarslegt uppeldi á fréttastofu Sjónvarps  í tíð Emils Björnssonar fréttastjóra.  Hann er enginn ambögusmiður.

  Stórfróðlegt var viðtal Jóns Guðna Kristjánssonar við Jónas H. Haralz hagfræðing og  fyrrum efnahagsráðgjafa í   Spegli RÚV (04.05.2010). Þeir sem misstu  af því  ættu að hlusta á það á netinu.  

 Í fréttatíma Ríkissjónvarpsins (05.05.2010) var þrívegis  sagt... að minnsta kosti þrír misstu lífið  í frásögn   af óeirðum í Aþenu.   Að tala um að missa lífið er  aulaþýðing úr  ensku. Á  góðu máli  tölum  við um að láta lífið eða  bíða bana,  svo aðeins  tvö  dæmi séu nefnd. Þetta var hinsvegar rétt í tíu fréttum Sjónvarps þar sem talað var um að þrír hefðu látið lífið.

 Ótrúlega leiðinlegar  eru endalausar „fréttir" íþróttafréttamanna af  þjálfararáðningum  og vangaveltur þeirra um  hvort þessi eða  hinn verði  ráðinn til hins eða þessa félags.  Molaskrifari efast mjög um að  þorri fólks  hafi nokkurn  áhuga á  þessu, en  íþróttamenn lifa og hrærast í sjálfhverfum heimi.  Annars minnir þetta   Molaskrifara á  fyrirsögn í færeysku  blaði, sem  tók hann smástund að  skilja. Fyrirsögnin var svona: Venjarinn sakkaður.  Þjálfarinn var sem  sagt rekinn.

 Molaskrifari hefur  gaman  af   útvarpsþáttum  Jónasar Jónassonar þar sem hann  rifjar upp gamlar minningar og  leikur  lög frá liðnum árum.  Sérstaklega skemmtileg var frásögn hans af ferðalaginu með mjólkurbrúsahraðlestinni frá Osló til Hamar !  Fyrir þá sem  sem komnir eru á  efri ár   er þetta  skemmtiefni.   Jónas er samofinn útvarpinu  nánast frá  því Molaskrifari man  eftir sér og það eru allnokkur ár. Jónas  eldist hinsvegar ekki sem útvarpsmaður.

 Úr dv.is (05.05.2010):... framkvæmdastjóri félagsins Lífsvals, sem er einn stærsti landareigandi landsins. Ekki landareigandi...heldur  landeigandi. Byrjendabrek.

 Það var ekki upplífgandi að heyra háværan þingmann Framsóknarflokks (06.05.2010) segja:.... án þess að hafa  ekki neitt  upp úr því. Forsætisnefnd Alþingis  þarf að gefa þingmönnum kost á íslenskunámskeiðum og ekki sakaði að fá snillinginn Gunnar Eyjólfsson til að leiðbeina sumum  um raddbeitingu og framsögn. Þá hættir fólk kannski að skrækja úr ræðustóli.

Í lyftunum í Perlunni er vakin sérstök athygli á því  að bjór og  léttvín séu aðeins afgreidd yfir borðið . Þetta finnst Molaskrifara torskilið.  En hver er þá  hinn möguleikinn? Hann  hlýtur að vera að afgreiða áfengið  undir borðið. Það er  ekki amalegt fyrir þá sem hafa verið drukknir undir borðið.

 Enn var seinni fréttum  Ríkissjónvarpsins  seinkað um tæpar tuttugu mínútur (06.05.2010) í annað skipti í sömu vikunni. Að  mati ráðamanna  í Efstaleiti erum við ,sem  ekki  erum  snaróðir íþróttaáhugamenn, annars flokks fólk,sem ekki þarf að taka tilliti til.   Stundvísi í dagskrá   er aðalsmerki  alvöru útvarps- og  sjónvarpsstöðva. Í Efstaleiti stjórnar íþróttadeildin  dagskránni. Þess vegna er  RÚV eiginlega stjórnlaust  fyrirtæki.

 Örlítið meira um Efstaleiti. Morgunþættir beggja  rása hafa  batnað eftir að breytt var  um umsjónarmenn. Sem  fyrst  ætti þó að  fjarlægja úr dagskránni svonefndan slúðurþátt á Rás  tvö á  föstudagsmorgnum.  Ef  þessi dagskrárliður er talinn  bráðnauðsynlegur  ætti allavega að finna annan  viðmælanda til að slúðra vestan frá Kyrrahafi , - ekki konu sem  slettir endalaust , bölvar og kallar fanga fangelsismeðlimi !  Og hvað kemur það okkur það  við ,  að hún hafi tekið að sér  gamlan hund?  Ef greitt er fyrir þetta rugl , væri þeim aurum betur varið  til dæmis  til að  kynna sígilda tónlist á nóttum á Rás eitt.

Það er gjörsamleg ótæk dagskrársamsetning að sýna klukkan  rúmlega hálf níu á  föstudagskvöld  efni sem er bannað börnum yngri en 12 ára (07.05.2010). Er Ríkissjónvarpið að  reka barnafólk yfir á  Stöð tvö og Skjá einn? Það er engu líkara.

Mál er nú að  Molaskrifum linni að sinni.  Nema þessi fjári sé orðinn að fíkn  !

Molar um málfar og miðla 299

Mögnuð nánd við Gígjökul var góð fyrirsögn í Mogga (5.05.2010). Vond fyrirsögn á aðsendri grein í sama tölublaði var hinsvegar: Það er er mikill munur á sannleika og lygi. Þarf að  segja  fólki það í fyrirsögn?

 Í seinni fréttum Ríkissjónvarps (05.05.2010) var sagt: .. þingið mun kjósa um  tillöguna á  föstudag. Verið var að  ræða um fyrirhugaða atkvæðagreiðslu á þýska sambandsþinginu. Þing  kjósa ekki um  tillögur. Á þingum eru greidd atkvæði um tillögur.

 Stórfyrirtækið Hagkaup gerir  enn eina atlögu að íslenskru  tungu í opnu auglýsingu í Fréttablaðinu (06.05.2010) þar sem á  tveimur stöðum stendur með   flennistóru letri  RISA TAX FREE DAGAR. Þetta er  þeim Hagkaupsmönnum til skammar.

Misskildi Molaskrifari þingmanninn Guðlaug Þór í Kastljósi ? Fjölmiðlar segja, að hann ætli að birta nöfn   þeirra sem  styrktu hann og vildu ekki að nöfn þeira væru birt.  Molaskrifari skildi þingmanninn svo, að  hann ætlaði að birta nöfnin, ef þeir sem  styrkina  veittu  leyfðu að nöfn þeirra væru birt.    Á þessu er reginmunur.

Það kemur æ betur í ljós hve miklu tjóni ummæli Ólafs Ragnars Grímssonar í BBC og  fleiri erlendum  fjölmiðlum hafa valdið þjóðinni. Það er ekki sama hver  talar. Forsetinn á  ekki að tjá sig við erlenda  miðla um mál,sem hann veit ekkert um. Orð vísindamanns hefðu  ekki haft sömu áhrif.  Hvað ef Elísabet Bretadrotnning  hefði  komið með  viðlíka yfirlýsingu, að breyttu beytanda í BBC,  - er þó ekki  verið að líkja Ólafi  við Elísabetu. Vandinn er sá,að  margir útlendingar halda  að Íslendingar séu með  alvöru  forseta. Það er ekki alvöru forseti,sem lýst er í  sðferðishluita  skýrslu Rannsóknarnefndar Alþingis. Það er  líka alvörumál þegar forsetahjónin   rífast  í viðurvist erlendra  fjölmiðlamanna,   ummæli  forsetans í erlendum  fjölmiðlum eru nær  ævinlega rangt eftir honum höfð, slitin úr  samhengi   eða á misskilningi byggð. Þetta  segja  stjórnmálarefir alltaf,   þegar þeir hafa talað af sér.

 Fréttaþulur Ríkissjónvarps bað hlustendur afsökunar á  rúmlega  tuttugu mínútna  seinkun seinni frétta  (04.05.2020). Seinkunin var auðvitað  vegna íþrótta. Íþróttir ganga fyrir  fyrir öllu í Efstaleitinu. Og íþróttum var svo sannarlega gert hátt undir  höfði þetta kvöld. Óskiljanlegt rugl varð hinsvegar í útsendingu Rásar eitt eftir miðnætti þetta kvöld. Að loknum fréttum á miðnætti  voru að venju á dagskrá Næturtónar. En þá  segir þulur  venjulega um leið hann kynnir fyrsta   sílgilda  tónverkið að  síðan verði leikin verk   eftir  Bach  , Beethoven, Mozart , Haydn og nefnir  fleiri helstu tónskáld sögunnar. Og hlustendur eru svo sem engu nær.

   Þetta kvöld  kom löng  þögn að lokinni þularkynningu. Svo  heyrði  Molaskrifa lokin á   einhverju þar sem  ung kona  bað guð um að gefa   fólki góðan dag. Það var ósköp fallegt fyrir svefninn. Nokkuð löngu síðar var þularkynningin frá miðnætti endurtekin en þögn fylgdi í kjölfarið. Loks var eftir langa  mæðu líklega undir hálf eitt  byrjað að útvarpa útsendingu Rásar tvö. Molaskrifari beið eftir  fréttum klukkan eitt. Þá  voru   fréttrinar  frá miðnætti  endurteknar óbreyttar að ég best heyrði. Engin skýring. Engin afsökun.  Var bilun í tæknibúnaði? Hvað var á seyði í Efstaleitinu ? Aftur voru  Næturtónar í auglýstri dagskrá  miðvikudagsins. Þeir skiluðu sér ekki í  viðtæki Molaskrifara. Heldur var þar útsendinga Rásar tvö.

 Það er svo kafli útaf fyrir sig að útvarpið skuli leyfa sér að  flytja  sígilda  tónlist alla nóttina án þess að kynna verkin. Það er lítilsvirðing  við listina.  Ef þetta snýst um sparnað  mætti alveg  sleppa eins og einum íþróttaleik í mánuði, og jafnvel tveimur ,ef  með þarf.  

Molar um málfar og miðla 298

 Það var ýmislegt athyglisvert við fréttatíma   sjónvarpsstöðvanna þriðjudagskvöldið 4. maí. Í fréttum Stöðvar  tvö var viðtal  við forstjóra  Vinnumálastofnunar sem taldi atvinnuleysi fara minnkandi og bjartari horfur framundan.  Fyrsta  frétt   Ríkissjónvarpsins um atvinnumálin  var  í allt aðra átt: Ástandið aldrei  verra. Þetta var sérkennilegt.  Það var einnig athyglisvert að Ríkissjónvarpinu  þótti   fyrirlestur  sem William K. Black lögfræðingur  hélt  fyrir  fullum sal í Háskólanum ekki fréttaefni. Í Kastljósi  við tímabært viðtal  við  þingmann sem  fengið hefur  hærri styrki en aðrir í prófkjörsbaráttu. Er eiginlega styrkjakóngur. Helgi Seljan sótti fast í spurningum og var vel undirbúinn. Svo var fjallað um frímerkjasöfnun og  mengunarslys í Mexíkóflóa.

Viðtal Ríkissjónvarps  við Seðlabankastjóra í  Kastljósi (03.05.2010)  Var skólabókardæmi um afspyrnu vont  viðtal. Seðlabankastjóri   svaraði  því sem um var spurt á tveimur  mínútum eða  svo, en fréttamaðurinn þvældi og þvældi og virtist annaðhvort ekki heyra eða skilja  svörin. .  Bankastjórinn endurtök  svar sitt að minnsta  tvisvar sinnum,ef ekki oftar.  Þetta varð óskiljanlegt rugl.

 Sjónvarpsfréttamenn  ættu að  reyna að venja sig  af því að baða út öllum öngum þegar þeir  koma í mynd á vettvangi. Það er ósköp hallærislegt.

Úr mbl.is, (27.04.2010):  Maður sem drakk stíflueyði í Húsasmiðjunni í gær er haldið sofandi og tengdur við öndunarvél á gjörgæsludeild Landspítalans í Fossvogsdal. - Manni sem drakk stíflueyði er haldið sofandi...   ætti þetta að vera.

 Í undirfyrirsögn í DV sagði: Tíminn er naumur því olíumagnið sem streymir út í hafið er þrisvar sinnum meria  en vonast var.  Það er út í hött að  nota í þessu  sambandi orðsambandið  vonast var . Hér hefði átt að segja  ... þrisvar sinnum meira en óttast var.

 

 

Molar um málfar og miðla 297

Pressan.is skrifar (25.04.2010) .... í grænni stutterma skyrtu og með grænu höfuðfati.  Hér hefði átt að standa: Með grænt höfuðfat. Það hefur reynst þeim Pressumönnum um megn að hafa þetta rétt.

Úr dv.is (27.04.2010):Bæði hafa þau Jón Ásgeir og Ingibjörg flutt lögheimili sín erlendis.  Þetta er  ambaga. Fólk  flytur ekki  eitt eða  neitt  erlendis. Það er  hinsvegar hægt að  flytja  eitt og  annað, þar með lögheimili  eða heimilisfesti  til útlanda. Menn geta verið erlendis. Menn fara ekki  erlendis. Menn fara til útlanda. Og flytja til útlanda.

Eftirfarandi blasti við augum lesenda klukkustundum saman á mbl. is (27.04.2010): „Þetta er byrjunin,“ sagði Sigurður Þór Þórhallsson, bóndi á Önundarhorni, sem í dag hefur verið að hreinsa ösku úr skurðum á bændum.  Menn verða lesa það sem þeir skrifa.

 Í fréttum Stöðvar tvö ( 27.04.2010) var talað um... að lofthelgin loki í kvöld. Lofthelgin lokar ekki neinu. En  lofthelginni  var lokað.

Úr mbl.is (28.04.2010): Hann gerðist sekur um að misnota aðstöðu sína sem ráðherra til að halda fram hjá.  Þetta finnst Molaskrifara torskilið.

 Fjölmiðlar og  fréttamenn þurfa að koma sér saman um  hvort ef. flt af orðinu  prófkjör er prófkjöra eða prófkjara.  Samkvæmt  Beygingalýsingu íslensks máls  á vef Stofnunar  Árna Magnúsonar er   ef. flt. prófkjöra, ekki prófkjara eins og oft  heyrist.  Sömuleiðis verða fréttamenn að gæta samræmis í fréttum, þegar þeir tala um gosmökkinn úr Eyjafjallajökli. Það er ekki  hægt að segja í sömu  fréttinni að hann nái upp í tíu þúsund  fet  og   að hann  sé þriggja kílómetra hár.  Í alþjóðlgeu  flugmáli er talað um fet. en á íslensku er talað um metra. Enda  er metrakerfið  þasð sem við  búum við.

Molar um málfar og miðla 296

 Í leiðréttingu í Fréttablaðinu  (28.04.2010) segir: Þar víxluðust vörumerki Samfylkingar og Sjálfstæðisflokks. Vörumerki?  Af hverju ekki flokksmerki?

  Í  hádegisfréttum RÚV (23.04.2010) var  fjallað um hugmynd umhverfisráðherra  um bann við hreindýraveiðum og rjúpna- og  gæsaveiðum á tilteknum svæðum í Vatnajökulsþjóðgarði. Viðmælandi fréttastofu sagði að bannið væri tilhæfulaust.  Að eitthvað sé tilhæfulaust , þýðir að það sé upplogið, ekki fótur  fyrir því. Hann átti við að bannið væri tilefnislaust. Það er allt annar handleggur.

 Í fréttum Stöðvar tvö (25.04.2010) var sagt frá öskuhreinsun á bæjum undir Eyjafjöllum Þá  sagði fréttaþulur .... böru eftir  böru eftir böru af blautri eldfjallaösku.  Hér var átt við hjólbörur, en orðið börur  er ekki til í eintölu.  Hefur einhver  heyrt talað um hjólböru?

 Úr dv.is (23.04.2010): Stefán segir að hann hafi ekki haft neina persónulega hagsmuni að gæta í þessu máli . Þetta orðalag er út úr kú. Hér ætti að standa: Stefán segir að hann hafi ekki haft neinna persónulegra hagsmuna að gæta í þessu máli.

 Fréttamaður  og  viðmælandi  ( í hádegisfréttum RÚV 24.04.2010) kusu báðir að beygja ekki heiti  hins heilsulausa (framliðna) sparisjóðs Byrs. Annar sagði: Stærsti kröfuhafi Byr ... hinn Staða  Byr...

 Andstætt því sem sumir halda er orðið uppgjör ekki fleirtöluorð. Það er aðeins til í eintölu.

Ágætt  þótti  Molaskrifara, þegar í fréttum heyrðist að formaður Framsóknarflokksins sagðist biðjast margfaldlega afsökunar á framferði flokks síns og forráðamanna hans (2404.2010). Í fréttum hafði nefnilega verið margsinnis sagt, að hann hefði beðist  margfalt afsökunar,sem er málleysa  fréttamanna. Nú hljóta fleiri að fylgja í kjölfarið.