Molar um málfar og miðla 336

   Glöggur Molalesandi  sendi eftirfarandi úr  mbl.is (23.06.2010):  „Fabio Capello landsliðsþjálfari Englendinga hrósaði leikmönnum sínum fyrir frábæra baráttu og góðum liðsanda þegar liðið lagði Slóvena 1:0, og tryggði sér þar með sæti í 16-liða úrslitum á HM." Þakka sendinguna. Fjólurnar blómstra  í Hádegismóum.

 Visir.is (23.06.2010): Stjórn RÚV mun svo hittast á þriðjudaginn og býst Páll við að ráðningin beri á góma þar...  Hér  hefði átt að standa: ... og býst Páll við að ráðninguna  beri á góma þar. Ráðning á hér  að vera í þolfalli. Sjá.  t.d. Mergur  málsins, dr. Jón G. Friðjónsson , bls. 265.

 Úr dv.is (23.06.2010): Í tilkynningu frá Jafnréttisstofu segir að stofnuninni hafi á undanförnum dögum borist ábendingar og kvartanir vegna skorts á sýnileika kvenna við lýsingar á leikjum á HM í Suður Afríku.  Hann bregst ekki kansellístíllinn hjá stofnunum hins opinbera: Skortur á sýnileika kvenna!

 Í hádegisfréttum Bylgjunnar (24.06.2010)  sagði íþróttafréttamaður meðal annars:  Gerð verða  skil á  Visaleikjunum....  Eitt  núll   fyrir Englandi....   Vart verður sagt að þetta sé til  fyrirmyndar eða eftirbreytni.

Í hádegisfréttum RÚV (24.06.2010) talaði fréttaþulur réttilega  um fund  í Stjórnarráðshúsinu. Fréttamaður talaði hinsvegar um fund í  stjórnarráðinu og   eins  var  til orða tekið í sex fréttum RÚV sjónvarps.  Stjórnarráðið er samheiti yfir öll  ráðuneytin.  Forsætisráðuneytið er í Stjórnarráðshúsinu við Lækjartorg.

  Hér kemur uppskrift að kartöflusalati sem er ógurlega gott með silungi eða álíka sjávarfangi. Það var og ! Pressan.is, Veröld Mörtu (23.06.2010) Silungur úr sjó  er á íslensku nefndur sjóbirtingur. Ekki er talað um silung sem sjávarfang.

Hámark ábyrgðarleysisins

  Það er hámark ábyrgðarleysisins þegar svokölluð Samtök lánþega  hvetja borgarana til að gera áhlaup á  banka og fjármálastofnanir á Íslandi. Það mundi samstundis leiða til algjörs hruns.  Þetta er eins og að kalla eldur, eldur í troðfullum sal, - einhverjir komast út, aðrir troðast undir en flestir farast í eldinum. 

 Eins og  Axel Jóhann Axelsson réttilega bendir á áð blog.is eru það þeir sem hafa fengið spariféð að láni, sem nú hvetja  til áhlaups á alla banka og fjármálastofnanir á Íslandi af því að þeir  vilja ekki borga  jafnverðmiklar krónur til baka. Vilja hagnast á sparifé annarra. Þeir eiga sem sé að njóta sem lánin tóku , en þeir sem spöruðu  eiga að  tapa sínum ævisparnaði í mörgum tilvikum. Þetta er eitt af því ljótasta sem lengi hefur heyrst.

Takmarkalaust (landlægt) tillitsleysi

  Það skiptir miklu í umferðinni, að ökumenn taki tillit hver til annars , -- og ekki aðeins í umferðinni heldur líka á bílastæðum þar sem ákveðnar reglur gilda.

Hún var ekki sýnilega  líkamlega fötluð konan,sem lagði í stæði greinilega merkt fötluðum við Hagkaup í Skeifunni í dag 23. júní. Hún var að fara með  blómasendingu í Hagkaup og  taldi rétt að nota  stæði fatlaðra meðan hún erindaði sig.

  Svo var það jeppakarlinn, eða kerlingin, sem  þurfti meira pláss en allir aðrir á bílastæðinu við IKEA í  Kauptúni í gærmorgun.   Það er líklega rétt sem sagt hefur verið,að hér á landi sé landlægt virðingarleysi fyrir lögum og reglum. Kannski er það líka  svo að þeir sem ekki geta fylgt einföldum reglum á bílastæðum eiga líka erfitt með að  fara eftir öðrum reglum samfélagsins.

Þær  eru  nefnilega einkum fyrir aðra.

Molar um málfar og miðla 335

- Þú telur að þetta hafi ollið skaða ?  Úr frétt mbl.is (23.06.2010). Nú ættu  verkstjórar á  ritstjórn mbl.is að brýna  fyrir blaðamönnum sínum að nota ekki sagnorð, sem þeir kunna ekki með að fara.  Hér hefði átt að standa: Þú telur að þetta hafi valdið skaða ?  Hið aldna og forðum   virðulega Morgunblað  verður nú æ oftar að athlægi  fyrir ambögur.

 Ekki fellir Molaskrifari sig  við orðalagið: „Valgerður segist sumsé hafa grunað allan tímann að gengistrygging lána væri ólögleg", sem lesa má í DV (22.06.2010). Ég gruna ekki , heldur grunar mig.  Því hefði verið  betra að segja. Valgerður segir að sig hafi grunað allan tímann... eða: Valgerði grunaði allan tímann...

Morgunblaðið hefur á ný hafið birtingu soragreina Sverris Stormskers. Ekki er það  blaðinu til sóma.

Hugsanavillur  er ekki bara að finna  í pólitískum skrifum Morgunblaðsins. Slíkar villur er líka að finna í fréttum.  Úr mbl.is (23.06.2010): Rússar minnkuðu innflutning á gasi til Hvíta-Rússlands um 60% í morgun...  Rússar flytja út gas  til Hvíta Rússlands, en Hvíta Rússland flytur inn gas frá Rússlandi. 

  Kominn er til starfa  nýr  dagskrárstjóri Ríkissjónvarpsins, Sigrún Stefánsdóttir. Henni   er óskað velgengni í starfi. Vonandi ber hún gæfu til að standa vel  í  ístaðinu á  móti taumlausum yfirgangi íþrótta- og  auglýsingadeilda.

En það hvernig  staðið var að ráðningu nýs dagskrárstjóra, án auglýsingar, ber vott  um að Ríkisútvarpið er ekki lengur  OHF, opinbert hlutafélag, heldur EHF, einkahlutafélag.

Molar um málfar og miðla 334

  Nú býður  Ríkisrásin íslensku þjóðinni upp á  allt að 8- 10 klukkustundir á dag af  fótbolta og  froðusnakki um  fótbolta. Þjóðin er nauðbeygð til að borga  fyrir skylduáskrift að Ríkisrásinni. Þeir í Efstaleitinu gefa öllum sem ekki eru  forfallnir í fótboltasýki langt nef. Engin önnur Ríkisrás á Norðurlöndunum býður sínu fólki upp á svona lagað. Það þarf að taka allan  rekstur Ríkisrásanna í Efstaleiti til róttækrar  endurskoðunar.

 Svona var dagskrá  Fótboltasjónvarps  ríkisins,  frá klukkan 17 15 mánudaginn  21. júní 2010:

1715 HM Stofa. Froðusnakk um fótbolta.

18 00 Fréttir og veður

18 20 Fótboltaleikur

20 30 HM-kvöld. Meira froðusnakk um fótbolta.

21 10 Lífsháski. Amerísk  spennumyndaröð.

22 00 Fréttir og  Veður

22 20 Íslenski boltinn. Meiri  fótbolti.

23 05 HM- kvöld  endursýnt froðusnakk um  fótbolta.

23 30 Fótboltaleikur

01 20 Endursýndar kvöldfréttir.

Þá er þess  reyndar ógetið  að klukkan 13 30  hófst froðusnakk um fótbolta og  síðan  var sýndur  fótboltaleikur  fram undir klukkan 16 00 !!!

Þessi  dagskrá er reginhneyksli.  Molaskrifari tekur hiklaust undir með þeim,sem hafa lagt til að  Ríkissjónvarpið setji upp  íþróttarás með sérstöku afnotagjaldi  fyrir  forfallna. Svo  þarf að skipta um dagskrárstjórn í Efstaleitinu.

  Dv.is  segir í  fyrirsögn (21.06.2010):  Japanir  hafa borið fé í fulltrúa Alþjóðahvalveiðiráðsins.  Nú segir ef til vill einhver, að ekkert sé athugavert við þessa fyrirsögn. En af  fréttinni má ráða,  að Japanir hafi  verið að múta  fulltrúa  Alþjóðahvalveiðiráðsins.  Á íslensku er  talað um að bera fé á einhvern,  þegar rætt er um mútur,  en ekki að bera fé í einhvern. Íslensk stórfyrirtæki og bankar báru fé á  íslenska stjórnmálamenn í stórum stíl.

Molar um málfar og miðla 333

   Í hádegisfréttum Bylgjunnar (19.06.2010) var sagt frá  brúðkaupi sænsku prinsessunnar Viktoríu og hennar tilvonandi eiginmanns.  Í fréttinni var sagt frá  hátíðartónleikum með þessum orðum: Tónleikunum lauk með barnakór... Þetta orðalag  er út í hött. Tónleikunum lauk með söng  barnakórs,  eða með því að barnakór söng.  Sami féttamaður   talaði í sömu frétt um að ganga í hnapphelduna.Frá hnappheldu ( hafti sem sett er á framfætur hesta) segir á bls.  363 í Merg málsins eftir  dr. Jón G. Friðjónsson.  Þar er talað um að  fá á sig hnapphelduna (kvænast), koma á  e-n hnappheldunni, leggja  á  e-n hnapphelduna  og  vera kominn í hnapphelduna. Engin dæmi eru þar um að ganga í hnapphelduna eins og fréttamaður sagði. Þetta orðalag virðist vera seinni tíma tilbúningur  fjölmiðlunga. Fréttamenn ættu að hafa   Merg málsins innan seilingar, þegar þeir  skrifa fréttir.  

 Marglesin var í Ríkisútvarpinu (19.06.2010) tilkynning,sem hófst svona. Yfirlitssýning Hafsteins Austmanns í Gerðarsafni lýkur.... Sýning lýkur ekki. Sýningu lýkur.

 Stöku sinnum er hægt að hlusta á þætti í Útvarpi Sögu. Molaskrifari hlustaði sér til ánægju á  viðtal við Egil Ólafsson (líklegt fyrst á dagskrá  16.06.2010) um skipulagsmál í  Reykjavík.  Egill vakti athygli á þeim mörgu skemmdarverkum,sem unnin hafa verið, - til dæmis með niðurbroti  sögufrægra húsa við Skúlagötu, húsa sem mörkuðu spor í atvinnusögu þjóðarinnar.  Í  stað þeirra voru reistir  forljótir   steyputurnar, sem  sumir að  auki reyndust illa byggðir. Egill benti réttilega á þá  firru  að reisa háhýsi á lægstu blettum borgarinnar. Þau ættu að gnæfa á hæðum þar sem þau skyggðu ekki á útsýni neins.  Molaskrifari hafði lúmskt gaman af því hve oft   spyrill bar upp lokaspurningu í þessu ágæta viðtali.

  Við að hlýða á Egil Ólafsson og  athyglisverð sjónarmið hans varð Molaskrifara  hugsað til   Rauðarárstígsins, en frá  Háteigsvegi að Hlemmi hefur hin gamla austurhlið götunnar verið lögð í rúst og þar reistir forljótir, karakterlausir steinkumbaldar.  Norðurmýrin, reiturinn sem afmarkast af  Miklubraut, Snorrabraut, Njálsgötu og Rauðarárstíg   er enn  heillegt hverfi,sem ekki hefur verið skemmt. Þar eru  húsin  byggð líklega   frá  1937  til 1941  eða þar um bil.  Vonandi verða  ekki unnin skemmdarverk þar.  Enda  er sá siður víst úr sögunni,sem lengi hefur verið við lýði að  verktakar geti  keypt sér borgarfulltrúa  til að skaffa sér sér lóðir.

Molar um málfar og miðla 332

  Sarkozy minntist heróps de Gaulle, sagði í fyrirsögn  á mbl. is (18.06.2010). Heróp er óp stríðsmanna fyrir orrustu, segir í  Íslenskri orðabók. Herhvöt er hinsvegar eggjun eða hvatning til bardaga. Það var einmitt það sem  de Gaulle  gerði er hann  ávarpaði landa sína  frá London fyrir 70 árum; hann hvatti  þá til að  veita Þjóðverjum mótspyrnu.  Heróp er eitt. Herhvöt  er annað.

 Ótrúlegt að Hæstiréttur klofnar,segir í millifyrirsögn á visir.is (18.06.2010).  Þessi setning  er ekki í lagi eins og  flestir  sjálfsagt skynja.  Þarna ætti að segja; Ótrúlegt að  Hæstiréttur  skuli klofna, eða: Ótrúlegt að Hæstiréttur skuli hafa klofnað.

Julia Roberts verður  fyrir barðinu, skrifar einn af fastapennum pressan. is. Svona  er ekki hægt að taka til orða. Það er hægt að verða fyrir barðinu á einhverju, en  barð þýðir þá stefni skips.  Julia Roberts gæti hafa orðið fyrir barðinu á óheiðarlegum mönnum.

Sumar auglýsingar Símans eru þessu stórfyrirtæki til skammar. Hversvegna þurfa  fyrirtæki á borð  við Símann  að leggja sig í framkróka um að spilla íslenskri tungu ?   Fyrir nokkru  hóf Síminn auglýsingaherferð til að afla  nýrra viðskiptavina.  Herferðin  er farin undir   slagorðinu Ring. Ring er  ekki íslenska. Ring  er enska. Hrein og ómenguð. Hversvegna  þarf Síminn að tala við okkur á ensku?  Í nýjustu  heilsíðuauglýsingu    Símans í þessar herferð segir: Ekki vera  djöfulsins sökker ! Molaskrifari kann  ekki við að vera ávarpaður  með  bölvi og  ragni í svona  auglýsingu. Það er   ókurteisi.  Orðið sökker er   íslenskuð   enskusletta.  Þetta er íslensk afbökun á enska orðinu  sucker sem er  frekar kæruleysislegt  eða óformlegt á  ensku , - notað um þann sem  er auðblekktur  eða lætur hafa sig að ginningarfífli. Hafi Síminn skömm fyrir.

 

Molar um málfar og miðla 331

 Hafin er herferð gegn ölvunarakstri og er það vel. Fjölmiðlar herma  að IOGT samtökin standi fyrir herferðinni. IOGT er ensk skammstöfun (International  Order of Good Templars) heitis alþjóðlegrar bindindishreyfingar, sem hafði mikil áhrif á Íslandi á  sínum tíma  en er nú að mestu horfin úr sviðsljósi samtímans líkt og  ungmennafélögin.  Þessi hreyfing   heitir á íslensku   Góðtemplarareglan og félagsdeildir hennar  hétu stúkur. Vart var  sú byggð á Íslandi að þar  væri ekki starfandi barnastúka og  stúka fullorðinna. Þar var unnið merkilegt starf. Molaskrifari komst svo langt á  sínum tíma að verða fyrrverandi æðstitemplar í barnastúkunni Æskunni númer eitt. Aldrei varð hann þó æðstitemplar.

  Líklega þykir  forsvarsmönnum Góðtemplarareglunnar  fínna að slá um sig með skammstöfuninni IOGT heldur en  nota  hið gamla  góða orð  Góðtemplarareglan. Það er hallærislegt snobb að forðast  hið gamla, góða orð, Góðtemplararegla.

Hypjist nú öll út að fagna (17.06.2010). Svo segir í fyrirsögn í Morgunblaðinu.   Molaskrifari hefur ekki vanist því  að sögnin  að  hypja sé  notuð með  þessum hætti. Henni  fylgir í  huga  skrifara  alltaf að hypja sig. Eftir að hafa orðið sér  til skammar hypjaði hann sig  burt.  Hypjaðu þig burt, - snáfaðu burt.  Svo er líka  talað að hypja upp um sig  brækurnar, - hysja upp um sig  buxurnar.  Beygingarmyndin hypjast fyrirfinnst  ekki á vef Árnastofnunar, beygingarlýsingu íslensks nútímamáls.

 Heldur var það rýrt í roðinu, sem Ríkissjónvarpið bauð þjóðinni  upp á að kveldi  þjóðhátíðardagsins. Að loknum  endurflutningi á  ræðu forsætisráðherra frá því um morguninn var endursýnd íslensk kvikmynd, sem tæplega telst til stórverka, þá  amerísk þáttaröð og svo endursýndur þáttur úr norskum myndaflokki. Að ógleymdum fótbolta og aftur  fótbolta. Norska  sjónvarpið gerði betur  við sitt fólk að kveldi þjóðhátíðardags okkar. Það sýndi Mýrina  þeirrar  Baltasar og Arnaldar, sem er prýðilega gerð spennumynd. Það er ekki  við góðu að búast fyrir þjóðina úr Efstaleiti þegar  svo stór hluti  dagskrárfjár fer í Júróvisjón og boltaleiki.  Það þarf að taka dagskrárstjórnina  úr höndum íþróttadeildar.

Molar um málfar og miðla 330

 Í tíufréttum Ríkisútvarpsins (16.06.2010)sagði fréttaþulur okkur  frá  knattspyrnukappleik milli  Suður Kóreu og Úrúgvæ. Þegar  fram í fréttina kom var leikurinn hinsvegar milli Suður Afríku og Úrúgvæ ( sem var hið rétta). Enn  eitt  dæmið um þann vonda sið  sumra  fréttamanna  að hlusta ekki á  það sem þeir  lesa, heldur  lesa vélrænt, - eins og vélmenni.

 Þyrla og varðskip leita að báti á Reykjanesinu,segir í fyrirsögn á visir.is (15.06.2010). Heldur þykir Molaskrifara ósennilegt, að bátsins hafi verið leitað á Reykjanesi enda lítið um skipaferðir á Reykjanesskaga. Líklegra  er að bátsins hafi verið leitað  við Reykjanes.  Einkennileg villa, að ekki sé  meira sagt.

Af mbl.is (16.06.2010):  Íslandsklukkan hlaut fjögur Grímuverðlaun. Orðið verðlaun er fleirtöluorð. Þessvegna hefði   átt að segja að  Íslandsklukkan hafi hlotið fern Grímuverðlaun.

Það var næsta einkennileg myndbirting á mbl.is (17.06.2010) að birta mynd af lögreglumönnum , sem standa heiðursvörð, með frétt af tveimur umferðarslysum.

 Fréttamaður Ríkissjónvarps talaði í tíu fréttum (15.06.2010) um að kostnaður við tillögur  Besta flokksins  næmi fleiri milljörðum. Fleiri en hvað? Hann hefði betur sagt: ..  mörgum milljörðum.  Ef  taldar eru með  tillögur  Besta flokksins og hins nýja meirihluta í Reykjavík um að leggja flugvöllinn í Vatnsmýrinni niður og hefja lestarsamgöngur   úr Vatnsmýri suður á Miðnesheiði er um að ræða  ræða fjárfestingar sem  nema  tugum milljarða, - og eru þar að auki tómt rugl. Lestarsamgöngur  til Keflavíkurflugvallar mundu kalla á  gífurlega ríkisstyrki. Þær  bæru sig aldrei, jafnvel þótt allur fjárfestingarkostnaður væri afskrifaður á fyrsta degi.

Molar um málfar og miðla 329

   

Gleðilega hátíð !

 Í heilsíðuauglýsingu í Morgunblaðinu (17.06.2010) um dagskrá þjóðhátíðardagsins í höfuðborginni segir að milli klukkan 13 00 og  16 00   sé Hópakstur Krúsers og síðan sýning. Krúserbandið leikur. Hefði Jón Sigurðsson  skilið þetta?  Áreiðanlega ekki.  Hér  hafa menn tekið   enska orðið  cruiser og , skrifað það eftir framburði og   nota það um stóra bandaríska fólksbíla, dreka frá sjötta og sjöunda áratugnum.  Bandaríkjamenn kalla þessa bíla ekki   cruisers, það orð er einna helst  notað um   lögreglubíla, sem sinna eftirliti og útköllum, eða leigubíla, sem  hringsóla í leit að farþegum. Ósköpin ná  svo  hámarki  þegar enska  fleirtöluessið er sett á orðið  þannig að úr verður krúsers. Um orðið  Krúserbandið er lítið annað að segja að  þar eru á ferð tvö  ensk orð sem verið er að troða inn í íslensku og þar lætur Þjóðhátíðarnefnd Reykjavíkur ekki sitt eftir liggja.

  Gott var að heyra Björn Malmquist fréttamann  taka svo  til orða í frétt um skiptingu embætta í borgarstjórn  Reykjavíkur (15.06.2010), að ekki  væri vitað hvort Hanna Birna mundi þekkjast það boð, - að verða   forseti borgarstjórnar. 

Íþróttafréttamaður  Ríkisútvarps sagði í  hádegisfréttum (14.06.2010) ... valið fór  fram af íþróttafréttamönnum.  Íþróttafréttamenn völdu... hefði hann betur sagt.

Í hádegisfréttum Bylgjunnar (14.06.2010) var talað um meiri fjölda = fleiri.

 Þannig  sagði Morgunblaðið frá ræðu formanns  Sjálfstæðisflokksins í  eldhúsdagsumræðunum (14.06.2010): Bjarni Benediktsson telur að í kjölfar hrunsins hafi ekki verið við öðru að búast en að traust til Alþingis myndi rýrast.Stöðugt rýrnar traust mitt á íslenskukunnáttu þeirra,sem skrifa fréttir til birtingar á mbl. is. Þeir eru sumir heldur rýrir í roðinu.

Beygingarnar vefjast  fyrir þeim á visir,is (14.06.2010): Bæði hann og eiginkonu hans, Leonie, er boðið í brúðkaup Viktoríu á laugardaginn kemur. Hann er ekki boðið, heldur er honum boðið.  Heldur slöpp frammistaða, Vísismenn.

Fréttamat fréttastofu Ríkisútvarpsins er oft svolítið  einkennilegt. Í fréttum af eldhúsdagsumræðunum,sem fram fóru að  kveldi  14. júní var  það  fyrsta frétt í nokkrum fréttatímum, að formaður  Sjálfstæðisflokks hafði sagt að Alþingi nyti ekki trausts. Næsta  var  sagt   frá ummælum formanns Framsóknarflokksins. Þar var  ekkert sem hann hafði ekki  margsagt áður.  Ummæli  fjármálaráðherra um þinglok  og einkavæðingu vatns  voru  hinsvegar það eina sem  var fréttnæmt úr ummælum þessara þriggja ræðumanna.

Versti útvarpsþátturinn á öldum ljósvakans um þessar mundir , er örugglega þáttur  Guðmundar Franklíns Jónssonar  í Útvarpi  Sögu. Þar fer saman glórulaust ofstæki, ósannindi, fáfræði og fordómar. Dæmi: Íslenska þjóðveldið var stofnað 17. júní 930 !  Og: Hver er eiginlega munurinn á að kvænast og giftast? Lágkúran í þessum þætti varð einna  mest er umsjónarmaður ræddi við  þingmann  Framsóknarflokksins, Vigdísi Hauksdóttur nýlega.