Molar um málfar og miðla 222

 Skondin fyrirsögn er á forsíðufrétt í Fréttablaðinu (15.12.2009). Ísinn á Grænlandi og Norðurskautinu bráðnar hraðar en talið var: Fátæku ríkin gengu af fundi. Þetta er ekki hægt að skilja öðru vísi en svo að fátæku ríkin hafi gengið af fundi vegna þess að ísinn á Grænlandi og Norðurskautinu bráðni hraðar en talið var. 

 

Meira um fyrirsagnir: Á baksíðu Morgunblaðsins er svohljóðandi fyrirsögn: Færði til bláa sófasettið í heilbrigðisráðuneytinu. Í fréttinni segir að heiðblátt sófasett sem var í skrifstofu heilbrigðisráðherra hafi verið flutt þaðan en sófasett sem var í anddyri ráðuneytisins sett í staðinn ! Sérstaklega er tekið fram að sófasettið sé úr IKEA. Fínt að vita að ekki skuli bruðlað í húsgagnakaupum. Molaskrifari fékk einmitt heiðblátt sófasett úr IKEA á skrifstofu sína í utanríkisráðuneytinu, er hann kom til starfa á auðlindaskrifstofu haustið 1998. En að þetta skuli vera fréttaefni ! Ja. hérna. 

  „Okkur hafa borist fjöldi ábendinga en það hefur enginn verið handtekinn,“ segir í frétt á vefmiðlinum dv.is (15.12.2009). Hér hefði átt að standa: Okkur hefur borist fjöldi ábendinga.... Það er vegna þess að fjöldi er eintöluorð, - ekki til í fleirtölu.   
Þetta er úr vefmiðlinum mbl.is (15.12.2009) : Skipuleggjendur þjóðaratkvæðagreiðslunnar á netinu vegna Icesave gengur ágætlega að sögn skipuleggjenda.  Hér hefur greinilega eitthvað skolast til ! 

Fínn þáttur á dagskrá RÚV , rás eitt, undir miðnætti (14.12.2009) Lostafulli listræninginn. Bráðskemmtilegar samræður um listir og menningu án þess að vera uppskrúfað og óþolandi eins og  stundum vill brenna við. Ekki skaðaði heldur það sem á eftir kom, þegar Gunnar Stefánsson sagði frá Sigurði Breiðfjörð og Kristján Eldjárn las úr Númarímum. Upptakan var hálfrar aldar gömul. Gæti verið að bandhraðinn hafi verið aðeins of mikill ? Molaskrifara fannst lestrarhraðinn aðeins um of. Kristján var snilldar lesari og það er Gunnar Stefánsson vissulega líka. En vera má það rangt, að tækninn hafi gert lesturinn lítið eitt hraðari en vera átti. 

 

   Molaskrifari lætur það stundum fara svolítið í taugarnar á sér , þegar talað er um landið okkar í hálfkæringi sem klakann, en huggar sig við að í þessum sé hjá flestum falin svolítil væntumþykja þótt orðalagið sé ekki hlýlegt. Það kom á óvart að heyra í útvarpi  að Númarrímum talar Sigurður Breiðfjörð um Klakaland, Ísland.  

 

 

 
 Forsetinn gerður að heiðursdoktor í Bandaríkjunum segja fjölmiðlar. Ólíkt höfumst við að, eins og þar stendur. Forsetinn heiðraður vestra , en hér var bandaríski sendiherrann á leið til  Bessastaða  til að taka við Fálkaorðunni, þegar forseetinn lét hringja í farsíma sendiherrans og segja: Allt í plati. Sendiherrann fær enga  Fálkaorðu ! Þannig er nú það.

Molar um málfar og miðla 221

Í DV (16.12.2009) er tekið svo til orða að ,feitt bragð sé af kjötinu. Hér þætti Molaskrifara eðlilegra að segja að fitubragð sé að kjötinu, því bragð er að þá barnið finnur, eins og þar stendur.

Í sama blaði er talað um að svör við spurningum blaðamanns hafi verið fáfengileg. Molaskrifari er þeirrar skoðunar , að betra hefði verið að segja að svörin hefðu verið fátækleg. Merking orðsins fáfengilegur er venjulega hégómlegur.

Fjallað var um meintan fjárdrátt í Landsbanka Íslands í fréttum Stöðvar tvö (16.12.2009) og tekið svo til orða , að viðkomandi hefði dregið að sér fé. Hið venjulega orðalag um þetta afbrot er að draga sér fé.Ekki draga að sér fé. Fjárdráttur heita afbrot af þessu tagi.

Í sama fréttatíma Stövar tvö talaði fréttamaður um að fiskibátur hefði hvolfst. Bátum hvolfir- þeir hvolfast ekki. Þulur hafði þetta alveg rétt. Notkun þessa sagnorðs vefst fyrir fréttamönnum. Í sex fréttum RÚV að morgni 17.12. sagði fréttalesari um þetta sjóslys, að báturinn hefði hvolft. Báturinn hvolfdi ekki , bátnum hvolfdi.

Í íþróttafréttum Stöðvar tvö sama dag var sagt: ,,...segist hafa gert meiri væntingar til hans." Hér hefði verið betra að segja haft meiri væntingar um frammistöðu hans. Við gerum ekki væntingar. Við höfum væntingar til einhvers.

Stöð tvö á hrós skilið fyrir landsbyggðarfréttir Kristjáns Más Unnarssonar. Hann er glúrinn að finna áhugaverð umfjöllunarefni og á þessu sviði slær Stöð tvö fréttastofu ríkisins með allt sitt mikla kerfi svo sannarlega við.

Molar um málfar og miðla 220

Í sjónvarpsfréttum Skjás eins og mbl. is (11.12.2009) var talað um að versla föt í Kringlunni. Fjölmiðlar gera sitt til að festa þessa ambögu í sessi. Fjölmiðlamenn ættu að kynna sér muninn á merkingu sagnanna að versla og að kaupa. Hann er skýr og málið einfalt, ef menn nenna að leggja sig eftir því að tala og skrifa rétt.  

 

Bæði mbl. is og fréttastofa RÚV (14.12.2009) sögðu frá eldsvoða í bílskúr í Grafarholtshverfi þar sem farið hefði fram uppstoppun. Þá má svo sem vera að þarna hafi verið stoppuð upp dýr, en sá grunur læðist að Molaskrifara, að þarna hafi farið fram bólstrun, húsgagnabólstrun. Nýtt nafn á þeim sem eru menntaðir í þeirri iðngrein er þá líklega húsgagna uppstopparar, - ekki húsgagnabólstrarar, eða hvað ?

   Í sjónvarpsfréttum Stöðvar tvö (14.12.2009) talaði fréttamaður um Landsmót hestamanna í Vindheimamelum. Þegar sagt er í Vindheimamelum læðist að manni sá grunur,að sá sem talar viti ekki hvað melar eru. Sami fréttamaður talaði um framlag til safnhússins í Búðardal.  Molaskrifari er næsta viss um að átt var við Safnahúsið að Miðbraut 8 í Búðardal. Orðið safnhús er oftast notað í merkingunni haughús og  safnahúsið í Búðardal er ekkert haughús. 

     Molaskrifara þykir sjónvarpsauglýsing  sparisjóðanna um  viðskiptahlutdeild þeirra svolítið ótrúleg. Grunar að hún sé dæmi um hvernig hagræða megi sannleikanum með línuritum og súlum án þess beinlínis að segja ósatt. Hve fjölmennt var úrtakið sem byggt er á ? Fróðlegt væri að vita  það. Voru það tvö hundruð manns, eða  tólf hundruð manns? Það skiptir máli.  

 

  Molaskrifari hefur á tilfinningunni að ekki sé langt í að fréttavefnum mbl.is verði lokað og þeir einir fái aðgang, sem kaupi áskrift. Öðrum þræði hefur Morgunblaðið verið að undirbúa jarðveginn með því að flytja fréttir af því að í útlöndum tali menn um að ekki sé hægt að flytja fréttir ókeypis á veraldarvefnum.Fjárhagsstaða Morgunblaðsins er slæm, þrátt fyrir milljarðaafskrift á skuldum er nýir eigendur tóku við. 

    Þessi pistill birtist einnig á www.eidur.is  Þar er líka að finna athugasemdir af öðrum toga.Frá og með 1. janúar 2010 hættir Molaskrifari að birta pistla sína á bloggi Morgunblaðsins.

 

Að verðleikum

   Þetta er sannarlega  vel til  fundið. Þessi  hugrakka listakona  á heima í þessum hópi.  Verð  hinsvegar að játa að  ég sakna þess að Sigurður A. Magnússon  skuli ekki hafa  fundið náð  fyrir  augum þeirra  sem velja í hópinn. Hann á þar heima og  hefði átt að vera kominn þangað  fyrir löngu.

Edda Heiðrún fær listamannalaun

Molar um málfar og miðla 219

   

Bolvíkingur með klúrið jólalag, segir í þriggja dálka fyrirsögn í Fréttablaðinu (10.12.2009).Þetta hafði farið fram hjá molaskrifara,,en málvís vinur vakti athygli á þessu. Æ fleiri hafa samband við Molaskrifara og benda á vont mál og rangt mál. Megi þeim fjölga sem mest, sem slíkar ábendingar senda.

Orðmyndin klúrið er ekki til íslensku.. Þarna hefði átt að standa: Bolvíkingur með klúrt jólalag. Sá sem fréttina skrifar kann reyndar orðið klúrt,sem þýðir klámfenginn, - en ekki sá sem fyrirsögnina samdi.Aðra fyrirsögn úr sama hluta Fréttablaðsins, sama dag, nefnir Molaskrifari: Framhaldsmyndir gera sig líklegar. Óskiljanleg fyrirsögn. Skilst heldur ekki, þótt lesin sé fréttin undir henni.Freistandi er að nefna hér til sögunnar þriðju fyrirsögnina úr Fréttablaðinu þennan sama dag: Milljón mismunandi manns !  Þið getið betur en þetta, Fréttablaðsmenn.

 Endemis heilsíðuauglýsing er í Fréttablaðinu þennan sama dag (10.12.2009) Þar auglýsir: Stærsta Outlet landsins, Merkjaoutlet, Korputorgi . Þar er líka  talað um Taxfree daga og allar vörur séu án VSK  Svona auglýsingar eru  atlaga að tungunni. Kaupmenn og auglýsingamenn vinna markvisst að því að festa orðskrípið outlet í sessi. Er það iðja ófögur. Þó má þetta fyrirtæki eiga , að með örsmáu letri er sagt að ríkissjóður fái virðisaukaskatt af öllum seldum vörum. Afslátturinn sé á kostnað Merkja Outlets. Þetta er rétt, því ekkert fyrirtæki getur afnumið virðisaukaskatt af tilteknum vörum. Fyrirtæki geta hinsvegar veitt afslátt,sem nemur skattlagningunni. Þetta hefur verið sagt svona fimmtíu sinnum í í Molum !!!  

 

 

Meira um Lottóauglýsingar. Ég er að vona að þessi auglýsing sé að gera sig, sagði forstjóri Lottósins í sjónvarpi ( 11.12.2009). Líklega eru ekki gerðar kröfur um íslenskukunnáttu, þegar ráðið er í þessa forstjórastöðu. Í Garðapóstinum (10.12.2009) segir að bæjarfulltrúi hafi fengið Laurel heiðursviðurkenningu. Hversvegna ekki að nota móðurmálið og tala um lárviðar heiðursviðurkenningu ?  

 

 

   Nokkrir íslenskir fjölmiðlar hafa látið mikið með konuna Ásdísi Rán. Lottóið sótti hana, líklega með ærnum tilkostnaði, til Búlgaríu til að leika í frekar hallærislegri auglýsingu. DV birtir þriggja síðna viðtal við Ásdísi Rán (11.12.2009) þar sem hún segir í undirfyrirsögn að búlgörskum fjölmiðlum kvíði deginum sem hún yfirgefur landið.  Betur hefði hún sagt: .. búlgarskir fjölmiðlar kvíða deginum,sem... Haft er eftir búlgörskum blaðamanni í sömu undirfyrirsögn, að þetta sé rangt og konan sé bara  lítillega fræg, eins og það er orðað. Sem sagt ekki mjög fræg. Hún er þó allavega fræg hjá fáeinum íslenskum blaðamönnum og má  það vera henni mikil huggun harmi gegn.
Þennan pistil er einnig að finna á www.eidur.is ásamt nokkrum pólitískum athugasemdum. 

Sóða-Moggi slær öll met.

 Grein Sverris Stormskers á bls. 34 í Morgunblaðinu í dag, laugardaginn 12. desember 2009, er eitthvað það sóðalegasta sem lengi  hefur  á  prenti.  Morgunblaðið er komið niður fyrir gamla Þjóðviljann, þegar hann lagðist sem lægst. Hafa ritstjórar blaðsins alls enga sómatilfinningu ? Þetta er  nýtt met í sóðaskap í íslenskri  blaðamennsku. Það er ekki bara búið að breyta blaðinu í ómerkilega flokkspútu heldur er líka búið að breyta blaðsíðum þess í skólpræsi fyrir skít og óþverra.

Öllu  heilbrigðu og  sæmilega hugsandi fólki hlýtur að vera misboðið.

Ekki er langt síðan Morgunblaðið birti rætna  og illkvittna grein um veikindi Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur eftir þennan  sama mann..  Það er  heldur ekki langt síðan  annar ritstjóra Morgunblaðsins skopaðist  að Alzheimersjúkdómnum í alræmdri landsfundarræðu . Og flokksmenn hlógu dátt !

Nú er mælirinn fullur , - og skekinn.  Frá og með næstu mánaðamótum  kemur   Morgunblaðið ekki inn á mitt heimili. Þar með bætist sá sem þetta skrifar í hóp þeirra 12-14  þúsunda, sem  sagt hafa upp áskrift að blaðinu.

Molar um málfar og miðla 218

   Málglöggur vinur benti Molaskrifara á orðalag, sem stundum heyrist í útvarpi, en þá er sagt að klukkan sé tíu mínútur eða fjórðung gengin í miðnætti. Molaskrifari er vini sínum sammála um að svona eigi ekki að taka til orða. Hvað er að því að segja að klukkan sé tíu mínútur eða  fimmtán mínútur gengin í tólf ?

 Og er skemmst frá því að minnast, sagði fréttamaður RÚV (10.12.2009) í kvöldfréttum. Hér er blandað  saman tveimur orðtökum: Þess er  skemmst að minnast og skemmst er frá því að segja, það er skemmst af að segja, -- í stuttu máli. 

Nýr réttur var á boðstólum í matreiðsluþætti  (10.12.2009) RÚV sjónvarps  röregg. Á íslensku er talað um  eggjahræru. Röræg er danska. Seinna í þættinum talaði sjónvarpskokkur  reyndar um eggjahræru , svo sanngirni sé gætt. Svo Molaskrifari  haldi nöldrinu áfram þá  finnst honum  að sjónvarpskokkur ætti að fá sér  betri hníf  en þann sem notaður var á hveitibrauðið. Það er ekki ómerkilegur hluti eldamennsku að eiga góða hnífa og kunna að beita þeim. Það vita allir kokkar.

 

  Ömurlegasta „ekki frétt”, sem lengi hefur  sést í sjónvarpi RÚV (10.12.2009) var af ungum karlmönnum vestur á fjörðum  að troða í sig kjöti. Markmiðið var að hesthúsa  eitt kíló á einum og hálfum klukkutíma. Það vantaði bara að sýndar væru á undan og eftir myndir af sveltandi börnum í Afríku. Að sýna þetta í fréttatíma ber vott um alvarlegan  dómgreindarbrest hjá fréttastofu ríkisins.Þetta var heldur ógeðfellt. Fréttastofan ætti að biðjast afsökunar á þessum mistökum. 

 Beygingarfælninnar sér allt of víða stað. Í auglýsingu frá Ormsson segir:Við erum á ellefu stöðum á landinu: Akranes ..... Þarna hefði átt að vera þágufall. Við erum á Akranesi. 

   Svo er hér að lokum sönn saga úr stórmarkaði í Reykjavík.  Kona kom að afgreiðslukassa , þar sem táningur var að starfi. Konan spurði um verð á tveimur hlutum sem hún hélt á. Þegar stúlkan hafði  sagt henni verðið sagði konan: Ég ætla að fá hvorttveggja. Þá kallaði unga kassastúlkan á yfirmann eða samverkamann: Gunni, eigum við til hvorttveggja? Konunni varð eiginlega orðfall, svo sagði hún: Ég ætla að fá bæði. Ætlarðu að fá bæði og hvorttveggja , spurði stúlkan þá. Þannig var nú það.  

Þjóðaratkvæði í Bretlandi og Hollandi ?

  Icesave samningurinn er milliríkjasamningur. Ekki er   venja að  þjóðaratkvæðagreiðsla  fari fram um slíka  samninga. En verði það úr,  er þá ekki eðlilegt að Hollendingar og  Bretar  hafi einnig  þjóðaratkvæðagreiðslur  um  Icesave svo  fyllsta jafnræðis sé gætt?  

Skýr vilji þjóðarinnar?

Molar um málfar og miðla 217

 

Sumum finnst líklega smásmugulegt að  finna að því að  áttafréttir RÚV (08.12.2009) hófust á orðunum: Stjórn og stjórnarandstaða kom sér saman um... Þarna  komu tveir aðilar sér saman, gerðu samkomulag. Því átti að segja : Stjórn og stjórnarandstaða komu sér saman. 

 

Mogginn í morgun ( 08.12.2009) minnti mig á bernsku mína. Hann var svo þunnur. Þegar ég og fleiri úr fjölskyldunni fyrir sextíu árum bárum út Moggann á Skeggjagötu og Flókagötu   austan Rauðarárstígs á enda  alla leið þangað sem nú heitir Stakkahlíð ,beið maður í ofvæni eldsnemma eftir því hvort  blaðið yrði tólf , sextán   eða jafnvel 24 síður. Það munaði miklu á burðinum. Verstur var desember. Þá voru stundum aukablöð og þá þurfti að rogast með tvo segldúkspoka sinn á hvorri öxl. Þetta voru líklega um það bil hundrað blöð. Yfirleitt voru nokkur  blöð afgangs sem maður reyndi svo að selja í fyrirtækjunum við Rauðárstíginn. Ísaga , Pípuverksmiðjunni, verkstæðum Egils Vilhjálmssonar og Garnastöðinni. Verst var að rukka. Það var alltaf sama fólkið,sem sagði manni að koma seinna.

 

  Það er mikill misskilningur hjá fréttastofu RÚV (08.12.2009) að Alþingiskosningar muni senn fara fram í Írak eins og sagt var í  fyrri fréttum sjónvarps. Alþingiskosningar fara aðeins fram á Íslandi, því Ísland er eini staðurinn þar sem þjóðþingið heitir Alþingi. Þingkosningar verða hinsvegar senn í Írak. Undarlegt hvernig svona villa kemst alla leið inn í stofu hjá manni. Fréttaþulur talaði réttilega um þingkosningar í inngangi, en fréttamaður, sem flutti meginefni fréttarinnar talaði um Alþingiskosningar í Írak.

 

  Söngur Karlakórs Reykjavíkur í Kastljósi RÚV (08.12.2009) var fínn og  fágaður, eins og þeirra var von og vísa. Skörp andstæða við söng annars karlakórs  fyrr í vikunni. Viðtalið í Kastljósi um uppboðið á hafmeyjarstyttu Nínu Sæmundsson var sígilt dæmi um það er spyrill hlustar ekki á viðmælanda sinn og spyr um það sem þegar er búið að koma fram og hlustendur hafa allir heyrt. 

 Á Morgunvakt Rásar tvö (09.12.2009) þegar umsjónarmenn , aldrei þessu vant, voru að ræða við starfsfélaga sinn, var tvívegis talað um Oddverja.Molaskrifari er vanur því að þessi  volduga höfðingjaætt tólftu og þrettándu aldar sé kölluð Oddaverjar. Ættin var kennd við Odda  á Rangárvöllum. Svo væri alveg prýðilegt ef umsjónarmenn þessa þáttar vendu sig af því að tala báðir í einu. Þeim er kannski ekki alveg ljóst að þá skilst ekki eitt einasta orð af því sem þeir segja. , en það er kannski allt í lagi.

Það er annars að verða fastur liður í þessum þætti að starfsmenn RÚV spjalli saman. Það getur svo sem verið gott og gilt og Bogi Ágústsson  (10.12.2009) stendur alltaf fyrir sínu.  Þetta  sparar  vonandi einhverja fjármuni. Ekki veitir af samkvæmt rekstrartölum RÚV.

 

Kvenfyrirlitning framsóknarforkólfanna

  Það er með ólíkindum að   heyra og lesa um kvenfyrirlitningu tveggja  helstu forkólfa Framsóknarflokksins á Alþingi,  flokksformannsins  Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar og  fulltrúa  flokksins í fjárlaganefnd Höskuldar Þórhallssonar. Sá fyrrnefndi  sagði   forsætisráðherra  örugglega hafa látið semja  ræðu sína fyrir  sig  sá síðarnefndi  sagði að  Jóhann hefði líklega verið að heima  að baka, þegar hún ekki var í þinghúsinu ! . Hversu lágt ætla  Framsóknarmenn að leggjast ? Þeir  eru í flórnum þar sem  verið er að  reyna  að  hreinsa  til eftir þá. Líklega  eru þeir á leið í hlandforina.

 Sumir  þeirra   ungu manna, sumir,  sem kosnir voru á þing fyrir  Framsókn  eru í raun ótrúlega gamlir í hugsun og málflutningi. Þeir ættu að læra að samsama  sig  nú tímanum, en  umfram allt  ættu þeir að læra almenna kurteisi og mannasiði og hætta  að verða sér til skammar í sölum Alþingis.