Skrifað og skrafað

SLÖK VINNUBRÖGÐ

 Molavin skrifaði (26.01.2017):,, Frétt um nokkuð öflugan jarðskjálfta í Kötluöskjunni var eðlilega fyrsta frétt í síðdegisfréttum Ríkisútvarpsins (26.1.16) og svo var sagt: "við heyrum í honum Gunnari á skjálftavaktinni..." Ekkert föðurnafn eða nánari starfslýsing. Rétt eins og frétt í Kardimommubænum; "Við heyrum í honum Tóbíasi í turninum." Svo lauk viðtalinu með þessum orðum: "Þakka þér fyrir, Gunnar."

Það er augljóst að ráðið er til fréttaskrifa ungt fólk, sem kann ekkert til fréttamennsku. Yfirmenn virðast ekki hafa nokkuð eftirlit og fréttastofan fær á sig í vaxandi mæli yfirbragð barnatíma.“ Því miður er mikið til  í þessu, Molavin. Vissulega er fagfólk á fréttastofunni, en viðvaningum virðist lítið eða  ekki leiðbeint. Verkstjórn í molum.

LAFATREYJA – SJAKKET

Í Morgunblaðinu (225.01.2017) eru rifjaðar upp fyrri heimsóknir íslenskra forseta til Danmerkur.  Þar segir frá heimsókn forsetahjónanna Kristjáns og Halldóru Eldjárn í september 1970. Þar segir: ,, … í umfjöllun Morgunblaðsins er þess getið að forsetinn hafi verið í röndóttum buxum og dökkum jakka“. Þetta finnst sjálfsagt einhverjum skrítið nú um stundir. Forsetinn hefur að líkindum klæðst sjakket, lafatreyju, sem orðabókin lýsir svo: ,,Síður, grár eða svartur herrajakki með stéli, notaður við gráröndóttar buxur við hátíðleg tækifæri, þó ekki að kvöldi, sjakket“. Enda stundum nefnt morning dress á ensku. Skrifari fjárfesti í samræmi við siðareglur í slíkum klæðnaði haustið 1993, er hann afhenti  Haraldi Noregskonungi trúnaðarbréf sem sendiherra Íslands í því góða landi. Hefur sá búningur hangið óáreittur á herðatré síðan.

Það gladdi svolítið gamalt blaðamannshjarta að sjá, að fréttamaður Ríkissjónvarps við höllina í Kaupmannahöfn var klæddur við hæfi tilefnisins á fyrsta degi heimsóknar Guðna Th. Jóhannessonar forseta og Elizu konu hans til Danmerkur á þriðjudag (24.01.2017). Það er kurteisi og að sýna  starfi sínu virðingu. Segi ekkert um aðra.

 Íslendingar geta verið stoltir af framgöngu forsetahjónanna í þessari heimsókn. Landi og þjóð til sóma.

INNVIÐIR STJÓRNKERFISINS

Molalesandi hafði samband og sagði:,, Heyrði í sjónvarpinu að fjármálaráðherra nefndi inniviði stjórnkerfisins og taldi þá ráða við ákveðið verkefni. Getur þú skilgreint þessa innviði stjórnkerfisins fyrir mig? Ég átta mig ekki alveg á þessu“. Molaskrifari treystir sér ekki til að skilgreina þetta, en heldur að innviðir stjórnkerfisins séu barasta stjórnkerfið. Eða hvað?

 HANDRIT OG ÞOLMYND

  Þorvaldur skrifaði Molum (25.01.2017):,, Sæll Eiður.

Enn vefjast þolmynd- germynd fyrir blaðamönnum. Í dag segir í vefmogga: "Guðna voru sýnd vel valin handrit af starfsmönnum Árnasafns". Sjálfsagt hefði verið merkilegt að sjá uppdrátt af slíkum mönnum en auðvitað sýndu starfsmenn safnsins Guðna handrit þótt óhönduglega sé sagt frá.“

http://www.mbl.is/frettir/innlent/2017/01/25/hofdingslund_dana_ekki_sjalfgefin/

Þakka bréfið, Þorvaldur. Eins og hér er oft sagt: Germynd er alltaf betri.

FORMENNSKUR!

Flest orð er nú farið að nota í fleirtölu.,, En við vorum alveg tilbúin til að semja um þetta. Og hefðum sætt okkur við þrjár formennskur.“ Þetta var haft eftir formanni þingflokks Samfylkingarinnar á fréttavef Ríkisútvarpsins (25.01.2017). Orðið formennska er ekki til í fleirtölu. Stjórnarandstaðan hefði sætt sig við að fá formennsku eða að fá formenn í þremur nefndum.

TIL LESENDA

Þeir lesendur, sem vilja senda mér tölvupóst eru beðnir að nota póstfangið eidurgudnason@gmail.com . Eða einkaskilaboð á fasbók.

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

HITI

Víðast fjögur til átta stiga hiti á morgun. Þetta las reyndur fréttamaður í lok fjögur frétta á sunnudaginn var (22.01.2017). Heyrði greinilega ekkert athugavert við þetta orðalag, sem hefði átt að vera: Víðast fjögurra til átta stiga hiti á morgun.

ORÐTÖK

Í íþróttafréttum Ríkissjónvarps (23.01.2017) var tekið svona til orða: Það þótti þó sæta til stórtíðinda þegar …. Eins og hér hefur oft verið bent á , er betra að kunna að fara rétt með orðtök, eða sleppa notkun þeirra ella. Hér hefði betur verið sagt: Það þótti þó sæta stórtíðindum þegar …

UPPSTOPPARI

Í Útsvari (20.01.2017) var sagt í einni spurningunni, ,,…. en sá var uppstoppari að atvinnu.“ Maðurinn var hamskeri. Um það segir orðabókin: - Maður sem stoppar upp hami af dýrum til geymslu. Uppstoppari er svo sem ágætt orð, en hamskeri er það heiti sem lengst hefur verið notað á íslensku um þetta starf.

ÓLAG

Verkstjórn á fréttastofu Ríkisútvarpsins er ekki í lagi. Enginn virðist lesa fréttir og fréttapistla yfir áður en lesið er fyrir okkur. Þess vegna heyrum við samskonar ambögur næstum því dag eftir dag, eins og til dæmis  í hádegisfréttum á fimmtudag(19.01.2017): Stór hluti af skýringunni er SÚ , að …..

  Í hádegisfréttum daginn eftir var talað um ábendingar sem lögreglu hefur borist.

Á laugardagsmorgni (21.01.2017) var bæði í níu fréttum og tíu fréttum sagt um leitina að Birnu Brjánsdóttur: Björgunarsveitunum bíða á þriðja þúsund leitarverkefni. Björgunarsveitanna bíða … Þetta var tvílesið.

Hlustar enginn? Eða heyrir enginn? Veit ekki hvort er verra. Hvernig sleppa svona villur út í loftið og heim til okkar dag eftir dag? Verkstjórn er í ólagi. Það sannaðist líka á sunnudag (22.01.2017), sbr. Mola 2098. Og var enn einu sinni staðfest í kvöldfréttum útvarps (23.01.2017): … að samtök sem telja (svo!) næstum fimm þúsund manns hafi ekki verið kunnugt um …  samtökum, sem í eru næstum fimm þúsund manns var ekki kunnugt um  ….    Hvers vegna    les enginn yfir?

VÍÐA ER POTTUR BROTINN

Ambögur af sama tagi er víðar að finna en hjá Ríkisútvarpinu. Rafn benti á þessa frétt á mbl.is (23.01.2017): http://www.mbl.is/frettir/erlent/2017/01/23/bjargad_af_everest/

Í fréttinni segir: Spænsk­ur fjall­göngumaður, sem ætlaði sér að kom­ast á topp Ev­erest án súr­efn­is, var bjargað af fjall­inu á föstu­dag. 

Rafn segir:- Honum bjargað eða hann bjargaður? Var manninum bjargað eða hvað? Þakka ábendinguna, Rafn. Svona villur eru að verða daglegt brauð í fjölmiðlum, sbr. hér að ofan. Hvað veldur? Fáfræði, - hroðvirkni? - Ljóst er að enginn les yfir.

STUÐNINGUR VIÐ KONUR

Í fréttum Stöðvar tvö (21.01.2017) var rætt við íslenska konu búsetta í Bandaríkjunum, sem tók þátt í mótmælum í Washington D.C. gegn embættistöku Donalds Trumps. Hún sagðist taka þátt í mótmælunum til að standa upp fyrir konum. Ekki er víst að allir hafi skilið þetta . Hún tók þátt í mótmælunum til stuðnings konum, til að styðja konur. Á ensku: To stand up for women. Enskan var konunni ofarlega í huga. Sem er kannski skiljanlegt.

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

HVAÐ ER AÐ?

Hér hefur stundum verið vikið að því hvernig dagskrárkynningar Ríkissjónvarpsins oft eru í skötulíki. Það sannaðist enn einu sinni í gær (22.01.2017). Þá boðaði lögreglan til blaðamannafundar með stuttum fyrirvara. Tilkynnt var í fjögur fréttum útvarps að fundurinn yrði í beinni útsendingu í Ríkissjónvarpinu.

 Á skjá Ríkissjónvarpsins stóð:

Dagskráin í dag:

16:49 Blaðamannafundur lögreglunnar.

16:50 Menningin 2017

Stöð tvö var byrjuð með beina fréttaútsendingu þeirra Eddu Andrésdóttur og Heimis Más Péturssonar fyrir klukkan 1700. Stöð tvö var komin með mynd frá blaðamannafundi lögreglunnar á undan Ríkissjónvarpinu. Maður fékk þá tilfinningu að beðið væri eftir Ríkissjónvarpinu, því blaðamannafundurinn hófst ekki á réttum tíma. Eftir blaðamannafundinn héldu þau Edda og Heimir Már áfram skamma stund og  rýndu aðeins frekar í það sem fram kom á blaðamannafundinum og gerðu það vel. Ríkissjónvarpið  fór bara  orðalaust beint í eitthvað annað.

 Þetta var léleg frammistaða í Efstaleiti. Eiginlega ótrúlega léleg, Hvað er að ?

Báðar stöðvar gerðu málinu góð skil í kvöldfréttum.

HÖFUÐBORÐ

Molavin skrifaði (20.01.2017):,, Í sjónvarpi mátti (20.1.16) sjá auglýsingu þar sem auglýst voru höfuðborð. Enska heitið "headboard" er á íslenzku "rúmgafl" eða "höfðagafl." Hráþýðingar úr ensku færast ört í vöxt og það er ekki aðeins illa máli farið fjölmiðlafólk, sem iðkar þær heldur og ekki síður auglýsingastofur. Hráþýðingar úr ensku og ensk setningaskipan er ein mesta vá, sem að móðurmálinu steðjar um þessar mundir.“ - Kærar þakkir, Molavin. Þetta er góð ábending. Sumar auglýsingastofur eru stórhættulegar og gera hverja atlöguna að tungunni á fætur annarri, eins og stundum hefur verið nefnt í þessum pistlum. En skylt er að geta þess, að þar eiga ekki allir jafna sök.

UMSTANG MÁLSINS

Eftirfarandi er úr frétt á visir.is (19.01.2017): Skipverjar gera sér vel grein fyrir umstangi málsins. Hér hefur eitthvað skolast til. Sennilega hefur sá sem fréttina skrifaði ætlað að segja að skipverjar gerðu sér grein fyrir umfangi, mikilvægi, málsins, - leitinni að Birnu Brjánsdóttur. Sjá: http://www.visir.is/skipstjori-regina-c-segir-ulfalda-gerdan-ur-myflugu/article/2017170118470

Enginn les yfir.

ÍÞRÓTTAMÁL

Það er kannski sérviska Molaskrifara (eins og svo margt annað!) að honum finnst einkennilegt þegar íþróttafréttamenn Ríkisútvarps tala um heimsmeistara Frakka (20.01.2017). Væri ekki eðlilegra og betra mál að tala um frönsku heimsmeistarana?

ENDURSÝNINGAR Í RÍKISSJÓNVARPI

Ríkisútvarpið er öðru hverju að endursýna efni af ýmsu tagi. Molaskrifari er ekki mikill þáttaraðamaður. En hvernig væri Ríkissjónvarpið endursýndi, - til dæmis síðdegis á virkum dögum - breska myndaflokkinn um Onedin skipafélagið, - (The Onedin Line) . Þetta voru mjög vel gerðir þættir ,sem skrifari er sannfærður um að staðist hafa tímans tönn.

TIL LESENDA

Þeir lesendur, sem vilja senda mér tölvupóst eru beðnir að nota póstfangið eidurgudnason@gmail.com . Eða einkaskilaboð á fasbók.

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

Á TÁNUM

Molavin skrifaði (18.01.2017): ,,Ný mállýska virðist breiðast hratt út með hjálp fjölmiðla og netmiðla. Hún einkennist af samblandi af barnalegu málfari og hráum þýðingum úr ensku. Lítillar mótspyrnu gegn þessu gætir hjá yfirmönnum nefndra miðla. Dæmi um slíkt mátti heyra í Ríkisútvarpinu, Rás 1, í dag 18.01.16, þar sem viðmælandinn, læknir, talaði um mikilvægi þess við greiningu á kvíða að vera á varðbergi. Umsjónarkona þáttarins greip þá fram í fyrir honum og sagði; "sem sagt, að vera á tánum." Rétt eins og hún væri að þýða þetta vandræðalega málfar yfir á nútímalegra mál.“

 Þetta er góð ábending. Þakka bréfið vin. Molaskrifari hefur lengið látið það fara í taugarnar sér, þegar sífellt er talað um að vera á tánum, - að vera á varðbergi, hafa varann á gagnvart einhverju.

LANDSBJÖRG

 Slysavarnafélagið Landsbjörg, landssamtök björgunarsveita og slysavarndeilda á Íslandi , kemur eðlilega mikið við sögu í fréttum þessa dagana. Sjaldan hefur hlutverk sveitanna verið sýnilegra og jafn mikilvægt. Oftar en ekki er nafn félagsins rangt beygt í fréttum , - sérstaklega í ljósvakamiðlum. Í beygingu orðsins Landsbjörg  kemur aldrei neitt – u við sögu. Þetta er alveg skýrt á vef Árnastofnunar, sem fréttamenn ættu að nota meira.

http://bin.arnastofnun.is/leit/?q=Landsbj%C3%B6rg

Þar segir um orðið Landsbjörg:

Athugið: Orðið beygist eins og fingurbjörg ekki eins og kvennafnið Ingibjörg.
Það fær ekki endinguna -u í þolfalli og þágufalli.

Landsbjörg, um Landsbjörg frá Landsbjörg til Landsbjargar.

NEITA

Í morgunfréttum Ríkisútvarps (18.01.2017) klukkan níu var sagt frá ásökunum kvenna gegn Donald Trump verðandi Bandaríkjaforseta um kynferðislega áreitni. Sagt var: Trump þverneitaði fyrir ásakanir kvennanna. Þetta er miður gott orðalag. Betra hefði verið til dæmis: Trump þverneitaði ásökunum kvennanna. Trump þvertók fyrir að ásakanir kvennanna ættu við rök að styðjast. Sem fyrr: Enginn les yfir.

AFTURFÖR

Þegar dagskrá Ríkissjónvarps á þriðjudagskvöld (17.01.2017) var breytt með nokkrum fyrirvara, var breytingin aðeins kynnt á skjáskilti, ekki með lesnum texta eins og venjulega. Allar dagskrárkynningar sjónvarpsins eru niðursoðnar, teknar upp löngu fyrir fram og ekki tæknileg  geta , eða vilji stjórnenda til staðar til að breyta kynningum um breytta dagskrá. Þetta er óboðlegt. Eins og oft hefur verið nefnt í þessum Molapistlum. Þetta hefði ekki verið óyfirstíganlegt vandamál á upphafsárum sjónvarpsins fyrir meira en 50 árum. Þá hefði þetta verið smámál . En nú er þetta óleysanlegt vandamál! Það er hart að það skuli nú vera Ríkissjónvarpinu ógerlegt, sem var sáraeinfalt fyrir hálfri öld.

TIL LESENDA

Þeir lesendur, sem vilja senda mér tölvupóst eru beðnir að nota póstfangið eidurgudnason@gmail.com . Eða einkaskilaboð á fasbók.

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

MEÐ EINN TIL REIÐAR !

 Athygli Molaskrifara var vakin á frétt á mbl.is (02.01.2017) um stjórnarmyndunarviðræður. Þar sagði :,, Þetta er ein­fald­lega liður í þess­um stjórn­ar­mynd­un­ar­viðræðum,“ seg­ir Gylfi Ólafs­son, aðstoðarmaður Bene­dikts Jó­hann­es­son­ar for­manns Viðreisn­ar, í sam­tali við mbl.is. „Það er ekki gert ráð fyr­ir að þetta verði mjög fjöl­menn­ur fund­ur. Það verða for­menn­irn­ir með í mesta lagi einn til reiðar.“ Ja, hérna. Að hafa einn til reiðar þýðir eftir málvitund Molaskrifara (sem er að vísu ekki mikill hestamaður) að ríða einhesta, en að hafa tvo til reiðar er að hafa hest til skiptanna.

http://www.mbl.is/frettir/innlent/2017/01/02/fyrsti_formlegi_fundurinn/

HÚSNÆÐI

 Í fréttum Stöðvar tvö á sunnudagskvöld (15.01.2017) var fjallað um eld sem kviknaði í iðnaðarhúsnæði, sem í óleyfi hafði verið breytt í íbúðarhúsnæði. Ítrekað talaði fréttamaður um húsnæði í fleirtölu.

Orðið húsnæði er eintöluorð. Það er ekki til í fleirtölu. Sjá: http://bin.arnastofnun.is/leit/?q=h%C3%BAsn%C3%A6%C3%B0i

Það þarf að segja nýliðum til og lesa yfir. Það þarf líka að vera vilji til að vanda sig, gera vel.

SÓKN ENSKUNNAR

Móðurmálið á í vök að verjast gegn ásókn enskunnar. Þetta er

öllum ljóst og hefur oft borið á góma í þessum Molapistlum.

Vefmiðill Morgunblaðsins mbl.is lætur ekki sitt eftir liggja í þessum efnum. Þetta er fyrirsögn af mbl.is (14.01.2017): Svala Björgvins: ,,Með attitude og swag“. Hversvegna í ósköpunum var verið þvæla íslensku orðunum með og og inn í þetta? Þarna var verið að fjalla um þátt í Sjónvarpi Símans sem kallaður er ónefninu The Voice Ísland. Síminn lætur heldur ekki sitt eftir liggja í baráttunni gegn íslenskri tungu.

http://www.mbl.is/folk/thevoice/2017/01/14/svala_bjorgvins_med_attitude_og_swag/

,,UNNIÐ Í SAMSTARFI VIГ

Fréttatímanum sl. föstudag (14.01.2017) fylgdi 20 síðna blaðauki ,,Samfélagsábyrgð fyrirtækja“. Þar er að finna greinar um fjölmörg fyrirtæki. Við greinarnar stendur svo dæmi séu tekin: Unnið í samstarfi við Eimskip, Unnið í samstarfi við HS Orku, Unnið í samstarfi við Nóa Síríus. Bara fá dæmi. Þetta þýðir í reynd að ekki er fjallað um fyrirtækin með gagnrýnum hætti, allt er jákvætt og gott. Í blaðamennskunni í gamla daga kölluðu blaðamenn svona skrif tekstreklame, upp á skandinavísku, texta auglýsingar og eiga lítið skylt við alvöru blaðamennsku.

Það er auðvitað algjör tilviljun að á síðunni á móti heilsíðugrein um Nóa Síríus er heilsíðuauglýsing frá Nóa Síríusi (bls. 8 og 9) . Algjör tilviljun. Ekki er víst að allir lesendur átti sig á því að orðin unnið í samstarfi við þýða í rauninni auglýsing frá … Það ætti að segja það berum orðum.

TIL LESENDA

Þeir lesendur, sem vilja senda mér tölvupóst eru beðnir að nota póstfangið eidurgudnason@gmail.com . Eða einkaskilaboð á fasbók.

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG