Molar um málfar og miðla CXLVI

Ekki linnir aðilafárinu í fjölmiðlum. Þetta er úr Vefmogga  (08.09.2009): Tveir erlendir aðilar á miðjum aldri.. ..  Af hverju ekki tveir útlendingar á miðjum aldri ?  Mennirnir  voru fullir og  höfðu klifrað upp  í turn Hallgrímskirkju og tekið  til  við  að  slá í kirkjuklukkurnar. Á vef RÚV  er  þessi frétt einnig, en þar er talað um menn en  ekki aðila. í Vefvísi   er talað um tvo útlendinga. Prik fyrir það.

Vefvísir (08.09.2009) segir frá  bankaráni í Danmörku þar sem  maður ógnaði starfsfólki og viðskiptavinum með tvíhleyptri hlaupstífðri haglabyssu. Þetta er ekki illa að orði komist. En orðið  stífður  er ekki til.  Hér  ætti að standa  stýfður, styttur  eða  þverskorinn,  sbr.  stúfur.  En hlaupstýfð haglabyssa  er gott um það sem á  ensku er kallað  sawed-off shotgun. Glæpamannavopn.

Sjóminjasafnið Víkin í Reykjavík kynnir  sig á  Fésbókinni, m.a. með þessum orðum: boðið uppá leiðsagnir um Varðskipið Óðinn kl. 13, 14 og 15-Mín máltilfinning  er  að  orðið leiðsögn  sé ekki til í  fleirtölu. Þess vegna hefði farið  betur á að segja: ...  að  boðið sé upp á  leiðsögn um  varðskipið Óðin á þessum  tilteknu  tímum, -  ekki Óðinn (eins og  sagt  er: Óðinn, Óðin,Óðni,Óðins)) Orðið  varðskip á  heldur ekki að rita með  stórum  staf og  svo er  upp á   skrifað í tveimur orðum. Það eru því  fjórar villur í  þessari stuttu tilvitnun í Fésbókina. 

 Það er ekki mikil máltilfinning til  staðar , þegar sjónvarpsmaður í Kastljósi Ríkissjónvarpsins segir (08.09.2009) uppi í Hafnarfirði. Ótrúlegt en  satt.

Athugasemdir

[Þorgrímur Gestsson, 8.9.2009 kl. 21:37]

"Uppi í Hafnarfirði"! Já, þetta finnst okkur Hafnfirðinum slæmt. En má ég þá benda á að þegar við förum í Borgarfjörð förum við hins vegar "upp" - upp í Borgarfjörð, ekki vestur, enda er hann í norður frá Reykjavík ef út í það er farið! Forsetningar með staðaheitum á Íslandi er flókið mál enda skrifaði Lúðvík Geirsson, núverandi bæjarstjóri okkar, BA-ritgerð í íslensku (eða einhverja ritgerð!) um þetta; hann vann upp úr henni lista sem Kári Jónasson, þáverandi varafréttastjóri Útvarps, dreifði til okkar fréttamannanna og ég hafði það plagg ætíð hangandi beint fyrir framan mig. Maður segir t.d. "í Neskaupsstað", ófrávíkjanlega!

[Eiður (IP-tala skráð) 8.9.2009 kl. 21:59]

   Rétt er það  ,Þorgrímur , að  forsetningar með staðaheitum  í íslensku   eru flókið  mál og  fylgja  ekki rökréttum reglum. Hér verður  fyrst og  fremst að virða málvenju og  málnotkun heimamanna. Við   segjum upp á  Akranes og upp í  Borgarnes , suður í Keflavík, þótt  farið sé í vestur. Í  sveitum  sunnanlands  fara menn  líka  suður  til Reykjavíkur þótt farið sé í vestur.  Keflvíkingar  fara út í Garð og  suður í Sandgerði. Við  förum upp í Heiðmörk en inn í Þórsmörk.  Svona mætti áfram telja , en þetta  með að fara upp í Hafnarfjörð hef ég aldrei heyrt  áður.

[Eygló, 9.9.2009 kl. 01:35]

Veistu nokkuð Eiður, hvort so. "að leiðsegja" sé til?  Heyrði það einu sinni notað þannig að e-r hefði leiðsagt hópnum.

Mér fannst þetta ágætlega rökrétt (segja-sagði-sagt-> -sögn), samt fjári skrýtið. Finn það svo ekki í minni orðabók (Msj.)

[Eiður (IP-tala skráð) 9.9.2009 kl. 12:17]

  Sögnina að  leiðsegja hef  ég  aldrei  heyrt. Hinsvegar   er  til sögnin að lóðsa, - leiðbeina  skipi  til hafnar,  eða vísa  einhverjum leið, - hann lóðsaði mig upp á hótel, -  dæmi úr ísl. orðabók.

[Haraldur Bjarnason, 9.9.2009 kl. 16:34]

Eins og ég hef áður sagt Eiður, þá held ég að hortitturinn "aðili" sé sérstaklega á námskrá í Lögregluskólanum og í Lögfræðideildum. Þetta rugl apa óreyndir blaðamenn upp eftir lögreglunni. 

[Haraldur Bjarnason, 9.9.2009 kl. 16:37]

...en Þorri. Auðvitað segjum við í Neskaupstað en ekki hafa tvö s í kaupstað, þar verður brottfall í samsettum orðum við eignarfallsmyndun.

[Eiður (IP-tala skráð) 9.9.2009 kl. 17:58]

  Á fréttastofuárunum hamraði okkar ágæti  fréttastjóri , séra Emil  Björnsson, það  inn í  hausinn á okkur fréttamönnum  að  segja í Neskaupstað, ekki  á. Menn  færu  nefnilega í kaupstað,  ekki á kaupstað. Mikið rétt.  Heima hjá mér  var  hinsvegar aldrei  talað um Neskaupstað. Heldur  Norðfjörð. Austur á Norðfirði áttum við  fjölmennan  frændgarð.

[Eygló, 9.9.2009 kl. 20:12]

Ég sagði og skrifaði tvö "s" í Neskaupstað þangað til einhver benti mér á að það væri ekki samsett úr neskaup-staður (ef. með essi) HELDUR   Nes-kaupstaður.  Ekki veit ég hvort skýringin var rétt. Það gildir einu því nú skrifa ég þetta rétt.

Annað sem ég reyni að láta ekki fara í taugarnar á mér  (í taugar - á mér?) er Borgarfjörður eystra. Hvort sem það eru þulir, fréttamenn, þáttagerðarmenn eða viðmælendur þá segir fólk undantekningarlítið:  "Borgarfjörður eystri"

Ég skil þetta sem fjörðurinn sé eystra en ekki að hann sé "austar en" Borgarfjörðurinn "okkar"

Fæ ég viðbrögð?

[Þorsteinn Briem, 10.9.2009 kl. 02:52]

„Fyrirspurnir meðal Borgfirðinga leiddu í ljós að mjög er á reiki hvor myndin er notuð, eystra eða eystri.“

Vísindavefurinn: Hvort er réttara að segja „Borgarfjörður eystri“ eða „Borgarfjörður eystra“?

[Eygló, 10.9.2009 kl. 13:20]

Takk Steini, nú verð ég sennilega að hætta að nöldra - yfir þessu : )  þótt ég muni nota "mína útgáfu" (með ao.) uns annað verður ákveðið