Molar um málfar og miðla CXXXV

  Sjúklingar eru  svæfðir  og þeim  haldið  sofandi meðan þeir eru skornir upp,  eins og   sagt var hér áður  fyrr. Mikið  slösuðu, eða  fárveiku,  fólki er  nú orðið stundum haldið  sofandi sólarhringum  saman  til að  flýta bata og  auka lífslíkur. Það er  er pempíumál að tala um að  svæfa dýr þegar verið að  aflífa þau vegna þess að þeim er ekki hugað líf.

Magnað er fréttamat Fréttastofu RÚV (27.08.2009) þegar  sagt er frá því að sex manns  hafi mótmælt á Ráðhústorginu  á Akureyri !

 Erfitt á Molaskrifari með að fella  sig  við hvernig  íþróttafrétttamenn (26.08.2009) nota orðið áskorun. Stutt  er í næstu stóru áskorun liðsins, var sagt í íþróttafréttum RÚV sjónvarps.  Stutt er í næsta stórleik liðsins, hefði  mátt segja.

 Hann varð aldrei forseti líkt og  eldri bróðir sinn, sagði fréttaþulur  RÚV í  tíu fréttum (26.08.2009). Algeng  villa.  Hann varð aldrei forseti líkt og  eldri bróðir hans.

 Þorgrímur Gestsson,rithöfundur,  sagði í athugasemd: „...hvernig væri að hamra á muninum á hlutafé og hlutabréfum? Á þessum undarlegu hlutabréfatímum, þegar allt slíkt er verðlaust, er eilíft talað um að kaupa eða selja "hlutafé". Auðvitað versla menn með hlutabréf eða hluti í fyrirtækjum." Þetta er rétt, Þorgrímur. Hlutabréf er bara blað til staðfestingar á því að handhafi eða  skráður eigandi eigi svo og svo mikið hlutafé í tilteknu  fyrirtæki, þ.e. hafi lagt fram  fé  til stofnunar eða  reksturs fyrirtækis. Hlutabréfið er  bara  kvittun fyrir því.

  Venjulega er  talað  um  að eitthvað breiðist út  eins og  eldur í sinu, þegar eitthvað breiðist mjög hratt út. Sina er þurrrt , dautt gras og eldfim. Tvívegis,  fyrst í útvarpi og  svo í DV (26.08.2009),  var  hinsvegar  tekið  svo  til orða  að e-ð hefði breiðst út  eins og  eldur um sinu. Nú er þetta vissulega auðskilið og  engan veginn  rangt.  En hversvegna  breyta  þessu orðatiltæki sem  löng hefð er fyrir í  málinu ? Í þessum efnum er Molaskrifari mikill íhaldsmaður.

Athugasemdir

[Eygló, 28.8.2009 kl. 23:03]

Ég held að megi fullyrða að so. "að svæfa", sem manni finnst e.t.v. vera mildun (veigrun) í frásögn af aflífun (deyðingu), sé eldgamalt orð yfir aflífun skepna.  Í þá tíð voru þó aðferðirnar heldur óhugnanlegri okkur „nútímabörnum. 

Auðvitað er hægt að nota hvert þessara orða sem vill; samheiti – gerið svo vel að velja eftir „smag og behag“

[hruturinn (IP-tala skráð) 29.8.2009 kl. 03:49]

Hvað rök eða reglur færir þú fyrir því að að rangt sé að nota "sinn" í stað hans? Segjum:Teddy varð aldrei forseti eins og eldri bróðir hans. Spyr: Hans hvers?

[Eygló, 29.8.2009 kl. 04:01]

Sagt er að nota megi þessi orð að jöfnu. Þó þannig að ekki verði líkur á misskilningi.

Mér finnst t.d. mjög "ljótt" að segja "hann er alveg eins og pabbi sinn", en það er víst jafn rétthátt og "pabbi hans".  Allt fer þetta eftir aðstæðum og stundum smekk.

[Eiður (IP-tala skráð) 29.8.2009 kl. 10:19]

Hrútur, ég  rökræði  helst ekki við fólk sem ekki kemur fram undir nafni.

[Hrúturinn (IP-tala skráð) 29.8.2009 kl. 16:32]

Ég skal virða það. Rann svo í skap að ég tók ekki eftir orðinu "helst" hjá en geri gæfumuninn meistari.  Hrútar eru réttlausir nema einn mánuð á ári. Hins vegar er Hrútur eins og karl faðir SINN að hann bakkar ekki nema með rökum. Enda sauðheimskir báður. Þenna debatt vann ég ég raunar strax í MS er ég lenti í illdeildu við Pál íslenskukennara, sem leitaði meira að segja á náðir samkennara eftir að hrútsornin í rassinn.  En Hrúturinn hafði sigur. Kannski var sá tími ársins.

[JS (IP-tala skráð) 29.8.2009 kl. 18:26]

Sögnin að svæfa er notuð um aflífun dýra sökum aðferðarinnar sem er oftast beitt. Dýrin eru bókstaflega svæfð á sama hátt og sjúklingar sem verið er að undirbúa undir aðgerð. Þegar dýrið er sofnað og eingöngu lágmarks líkamsstarfemi hjá dýrinu er því gefin annar eins skammtur "svefn"lyfs, sem slekkur á líkamsstarfseminni að fullu.

 Að minnsta kosti er þetta sú skýring sem sem ég hef oftast heyrt.

[Þorsteinn Briem, 30.8.2009 kl. 02:52]

„(3) Afturbeyging er aldrei notuð á milli aðalsetningar og atvikssetningar eða samanburðarliðar: Strákurinn er alveg eins og pabbi hans [ekki sinn]; stelpan er alveg eins og móðir hennar [ekki sín]; hann var talinn besti maður liðsins, þrátt fyrir að vera þremur árum yngri en félagar hans [ekki sínir]; Clinton var hærri (vexti) en keppinautar hans [ekki sínir] (2. 11. 04) .

(4) Afturbeyging er aldrei notuð innan nafnliðar: Rauðhetta og amma hennar [ekki sín] borðuðu kökur og K. ítrekaði að kennarar og viðsemjendur þeirra [ekki sínir (18. 10. 04)] yrðu að leysa deiluna.“

Höfundur: Jón G. Friðjónsson, prófessor í íslenskri málfræði.

Birtist í Morgunblaðspistlum 29. janúar 2005.

[Eygló, 30.8.2009 kl. 03:14]

Þetta var aldeilis frábært Steini Briem, takk kærlega fyrir þetta. Eftir þessari reglu fór ég alltaf, þangað til einhver hefur kennt mér vitleysuna. Nú tek ég aftur upp gamla og góða siði.  Vonandi hef ég ekki óhreinkað málvitund einhvers.

Væri nokkuð hægt að véla ykkur til að leiðbeina mér varðandi t.d. að þykja eitthvað gott. Segir maður "mér þykja rækjur góðar" eða "mér þykir rækjur góðar"

Ég hef alltaf gengið út frá þeim sem talar (mér) en ekki umtalsefninu.  Í öllum slíkum tilvikum held ég að ég noti það, en hef verið leiðrétt án þess að hafa tilfinningu fyrir "réttu" eða "röngu"

Lumar nokkur á fróðleik um þetta?

[Þorsteinn Briem, 30.8.2009 kl. 03:15]

Morgunblaðspistill Jóns G. Friðjónssonar 29. janúar 2005. Með því að smella á nafn hans efst á síðunni er hægt að lesa alla pistlana:

Íslenskt mál - 44. þáttur

[Þorsteinn Briem, 30.8.2009 kl. 04:12]

Morgunblaðspistlar Jóns G. Friðjónssonar:

„Umsjónarmanni þykir þýðingin ‘það lafir á meðan ég lifi’ bráðsnjöll ...“

Íslenskt mál - 98. þáttur.

„Umsjónarmanni þykja þessi dæmi ekki til fyrirmyndar ...“

Íslenskt mál - 64. þáttur.

[Eiður (IP-tala skráð) 30.8.2009 kl. 10:14]

Kærar þakkir fyrir  framlag þitt, Steini Briem. Jón G. Friðjónsson stendur fyrir sínu, -  og vel það.