Molar um málfar og miðla CIII

 Molahöfundur  gerðist  svo  djarfur   að senda fréttastofu Ríkisútvarpsins   vinsamlega ábendingu  um framburð á  nafni borgarinnar Urumqi í vestur Kína  eða  gamla  Austur Túrkestan sem  mjög er í fréttum þessa dagana.  Það hafði  ekki áhrif því í fréttum (08.07.2009) kallaði fréttaþulur (útvarpsstjóri) borgina Úrúmkí, sem  er rangt. Ekki þarf  annað en að  fletta upp í Merriam-Webster Online Dictionary  á netinu, þar er  hægt að hlusta á þrennskonar framburð þessa borgarheitis. RÚV framburðinn Úrúmkí er þar ekki að  finna.  Skylt er að  geta þess að í átta fréttum RÚV (09.07.2009)var   rétt farið með bæði nafn borgarinnar og  frumbyggja  svæðisins. 

Í Molum hefur áður verið  agnúast út í  fyrirtæki sem  nota  slettuna  tax free í auglýsingum. Á  það hefur verið bent  að   fyrirtæki hafa ekki leyfi  til að  fella niður  virðisaukaskatt af seldum  vörum, en þau geta  auðvitað  gefið  viðskiptavinum afslátt sem nemur  virðisaukaskattsprósentunni. Steininn  tekur  úr þegar   Húsasmiðjan  auglýsir  tax free af öllu  pallaefni.  Þetta er  einstaklega óvandað málfar.Eiginlega málleysa.  Fyrirtæki sem eru vönd að virðingu sinni  eiga að  hafa auglýsingar  á vönduðu máli, - á góðri íslensku  ekki á  hrognamáli.

 Úr Vefmogga (08.07.2009): ...stefna og lega mengunarinnar bendir þó til að ólíklegt sé að hún komi frá skipi á siglingu. Verð að  játa , að  ekki átta ég mig  á  hvað stefna og lega mengunarinnar er. Nema  það sé  staðsetning olíuflekksins  sem  fréttin er um.

Í Mogga (09.07.2009) er sagt frá því í efnistilvísun á baksíðu að Ragnar Bjarnason syngi  djass-standarda.  Orðið  standard er  ekki nýtt í íslensku,  Orðið  staðall hefur  þó  nær  alveg komið í staðinn fyrir það   í merkingunni gæðastig. Enn heyrist það  þó notað í merkingunni venjulegt. samkvæmt  reglum, t.d.  standard þykkt.  Mig  minnir  að í bernsku  hafi ég heyrt  talað um  standard lampa,  en   það er frá  Bretlandi komið, seinna varð þetta standlampi, sem  er   gegnsætt og ágætt orð. Líka minnist ég þess að hafa heyrt  standard sem  einhverskonar mælieiningu um  timbur (í miklu magni)  en ekki hefur mér  tekist að  finna því  stað.  Hinsvegar er algjör óþarfi  að  nota  enskuna  standard  um  gömul og  vinsæl lög. Á tímabili  töluðu þulir   RÚV mikið um  big band  tónlist,um leik  fjölmennra djasshljómsveita, en  orðið  stórsveit hefur  útrýmt þeirri slettu .

Athugasemdir

[Þorsteinn Briem, 9.7.2009 kl. 15:12]

„Djass-standardar“ eru sígild djasslög.

„Jazz standards are musical compositions which are widely known, performed, and recorded among jazz musicians as part of the jazz musical repertoire.“

Jazz standard - Wikipedia, the free encyclopedia

[Eiður (IP-tala skráð) 9.7.2009 kl. 17:28]

Veit ég vel, Steini. En  af hverju ekki nota íslenskuna og  segja:  Sígild jasslög ?

[Steingrímur Kristinsson (IP-tala skráð) 9.7.2009 kl. 17:50]

Það má ef til vill hártoga orðið „djass-standarda“ í nefndri auglýsingu. Raunar nokkuð tvíbent, þar sem orðið „standard“ hefur einnig aðra merkingu en „staðall“.
En orðið standard var mikið notað á Siglufirði, Akureyri og ef til vill víðar á fyrri tímum, til dæmis á síldarárunum, og var raunar föst málvenja um mælieiningu. "Standard ; "Petrograd-Standard" (timbur) er sama og 165 cubic fet sem er það sama og 4,672 m³. (Heimild: Fjölvís vasabók 2001). 400 standard af tunnuefni er því sama og 1868 rúmmetrar"

En ekki var talað um annað en standarda af timbri, td. tunnuefni til Tunnuverksmiðju ríkisins og fleiri aðila, þegar rúmmál farms eða innkaupa var mikill.

Undirritaður er 75 ára og þekkti þessa málvenju vel frá miðri síðustu öld á Siglufirði.

Þetta er sett hér fram fyrst og fremst til fróðleiks .

Annars er það mikil eindæmis furða, að krökkum og unglingum í grunnskólum og háskólum sá hvorki kennt að tala né skrifa, en svo mætti halda miðað við skrif sumra þessara yngri menntamanna og viðmælendur á „götunni“ sem fréttamenn á ljósvakamiðlum spyrja spurninga, svörin sem stundum er alls ekki hægt að skilja vegna þess að þeir tala hálfgert hrognamá, svo hratt að vart er hægt að átta sig hver svarið er, jafn vel einnig í auglýsingum.

[Þorsteinn Briem, 9.7.2009 kl. 18:29]

Ég er alveg sammála þér í þessu máli, Eiður.

„Þá væri einnig nauðsynlegt að gera það að skilyrði til að fólk fengi að gegna stöðu alþingismanna þjóðarinnar eða ráðherra að það stæðist lágmarkskröfur í málnotkun, meðal annars framsögn. Það er ákaflega ótrúverðugt að þurfa að hlusta á þingmann eða ráðherra sem vefst tunga um tönn og fimbulfambar hverju sinni sem hann svara spurningu fréttamanns. Það er nú einu sinni orðið eitt meginhlutverk þessara kjörnu fulltrúa að standa fréttamannavaktir.“

Vefsetur Sverris Páls - Mannamál

[Eiður Guðnason (IP-tala skráð) 9.7.2009 kl. 19:53]

 Kærar þakkir fyrir þessa  skýringu ,Steingrímur. Ég var  búinn að leita í orðabók og á netinu  en fann hvergi  skýringu á  standard sem mælieiningu  fyrir  timbur, en  nú er  hún komin. Ég mundi  að hafa heyrt  talað um þetta er ég var unglingur að  vinna  við uppskipun á  timbri í  Reykjavíkurhöfn 1954  eða  þar í kring. Svo má líka bæta því  við að Bretar  framleiddu  bíla  af gerðinni  Standard á  sínum tíma !

[Árni Gunnarsson, 9.7.2009 kl. 22:27]

Og nú í kvöldfréttatíma ríkissjónvarpsins kom innsláttur frá spjalli fréttakonu við Ólaf Guðmundsson frá Umferðarstofu (held ég). Þau voru stödd á þjóðv. 1 í Svínahrauni og ræddu um vegriðið: "Nú kalla ökumenn mótorhjólanna þetta fyrir ostaskera" sagði fréttakonan á máli leikskólabarnanna. Dálítið merkilegt málfar sem tíðkast á þessum fréttastofum núorðið.

[Þorsteinn Briem, 9.7.2009 kl. 23:49]

Fréttamaðurinn kallaði ostaskera reyndar ostaskerara.

Það er ódýr skemmtun í kreppunni að horfa á Frakka reyna að nota ostaskera, því þeir hafa yfirleitt ekki hugmynd um hvernig nota á það verkfæri.