Molar um málfar LXXVII

 Myndirnar sem  fylgja  þessari  færslu eru  ekki teknar í útlöndum. Þær  voru  teknar í Kringlunni  í Reykjavík þriðjudaginn  26. maí.  Þar erum  við ávörpuð á  ensku þegar  við  komum þangað  í verslunarerindum   eða  til að  fá okkur kaffisopa.

Spaugileg fyrirsögn um alvarlegt atvik  var á forsíðu  Fréttablaðsins (26.05.09.) Fyrirsögnin er  svona:  Bankaræningi í hjartastoppi:Sparkaði sér leið inn í banka. Þarna  hefur  sannarllega ekki verið neinn  aukvisi á  ferð.

Það gerist æ  oftar að málglöggir  menn   víkja sér að mér á   förnum  vegi og benda  á ýmislegt sem betur  mætti  fara í málfari  í  fjölmiðlum. Þannig  var  athygli mín  nýlega   vakin á þeim  ósið  fjölmiðla  að   segja,  samkvæmt utanríkisráðuneytinu,  samkvæmt Landsbankanum og  svo   framvegis. Ég verð  að  viðurkenna  að  þetta hafði  farið  framhjá  mér. En  ekki  leið á löngu  þar til ég heyrði í  Ríkisútvarpinu   samkvæmt  Sameinuðu þjóðunum.  Ég tek undir  að þetta  er ekki boðlegt orðalag. Í  fréttum RÚV sjónvarps (27.05.09.) var sagt:  Samkvæmt lögreglunni.  Þetta er  greinilega smitandi pest.

Nú er það svart. ....hafa gert alvarlegar athugasemdir við aðbúnað hrossa á tveimur bæjum á Mýrum í Borgarnesi. Vefvísir 27.05.09. Mýrarnar allt í einu komnar niður í Borgarnes !!! Ekki er ég viss um að Mýramenn  fallist á þetta.  Eitthvað er landafræðikunnáttunni  áfátt hjá þeim Vísismönnum.

Í fréttum Stöðvar tvö (27.05.09.) um taumlaust óhóf í veisluhöldum bankanna forðum  daga þar sem  menn hámuðu í sig  gullflögur, var sagt: ... var þá  engu  til sparað. Þetta   stríðir gegn minni máltilfinningu. Mér  finnst eðlilegt að  segja:  var þá  ekkert   til  sparað,  til að kæta  sérstaka vildarvini bankastjóranna, -  en  hinsvegar,  það var  engu  til kostað, -  þegar almennir  viðskiptavinir bankanna áttu í hlut.

Í fréttum  annarrar hvorrar  sjónvarpsstöðvarinnar (26.05.09.)  var  sagt:... í  þessum vörubíl ... og   samtímis sýnd  mynd  af  þeirri  gerð  bíla,sem  við köllum   venjulega sendibíl eða  sendiferðabíl  en  heitir   varebil á  norsku og líklega  dönsku líka.  Vörubíll á íslensku  hefur  til þessa   verið pallbíl  ætlaður til  vöruflutninga.  En   allt   er þetta  að breytast.  Nú eru   bílarnir sem á  ensku eru   kallaðir  pick-up trucks  eða pickups ( í Suður  Afríku heita slíkir bílar :  backie) kallaðir  pallbílar ,oft litlir pallbílar, en hinir   gömlu  vörubílar,   pallbílar ,  eru nánast horfnir.  Í stað þeirra eru komnir malar-  eða  efnisflutningabílar oft átján hjóla  með  festivagni, eða  tólf hjóla með  tveimur  framöxlum.  Svona breytast  hlutirnir.

Athugasemdir

[Uxaskalli (IP-tala skráð) 29.5.2009 kl. 08:54]

Manni skilst að þetta stafi allt af því að tungumálið sé að þróast. Ekkert sé til, sem heitir "rétt mál". Hvað um það, nú segir hver snillingurinn á fætur öðrum að hann sé að "leita af einhverju". Það er reyndar ekki eina dæmið um að fólk rugli saman hvenær á að nota "að" og hvenær "af". Annað, sem ég veiti athygli er, að fólk skilur ekki muninn á "leyti" og "leiti". Það síðara er samkvæmt minni máltilfinningu að finna í landslagi, "það ber leiti á milli" en hinsvegar er að "að flestu leyti" eðlilegt að nota "y" í svona tilvikum. Nóg um það að sinni.

[TJ (IP-tala skráð) 29.5.2009 kl. 13:06]

Ég heyrði í útvarpi um daginn að það hefði orðið "aukning á fjölgun"... Hvorki man ég á hvaða stöð þetta var né um hvað var rætt, enda aukaatriði.

Á fréttavef (líklega Vefvísi) var nýlega lítil grein um tillögu að breyttum hámarkshraða á Bústaðavegi og víðar þar í kring, m.a. á Háaleitisbraut. Ítrekað stóð í fréttinni Háaleytisbraut, þótt í tillögunni sem birt var í heild sinni fyrir neðan stæði Háaleitisbraut.

Það virðist nokkuð algengt nú orðið að krakkar segi: "Það var hrint/sagt mér." Þetta þykir mér hljóma illa en geng samt ekki svo langt að segja þetta rangt mál. Kannski telst þetta einfaldlega til eðlilegrar þróunar tungumálsins, enda notað í nýlegum og vinsælum dægurlagatexta. Það læra börnin sem fyrir þeim er haft.

Að lokum er hér orðaleikur sem Davíð Þór Jónsson (að mig minnir) kom með í þættinum "Orð skulu standa" (sem illu heilli er víst ekki lengur á dagskrá, a.m.k. í bili): "Hvernig fallbeygir maður nafnorðið gangur?" Svarið er:

Hér er gangur

Umgangur

Frágangur

Tilgangur

:-)

[Ben.Ax. (Benedikt Jóhannes Axelsson), 29.5.2009 kl. 17:59]

Sæll. Íslenska og stafsetning er tvennt ólíkt. Leiti og leyti skiptir ekki máli en um það er þó einföld regla. Á næsta leiti er með einföldu en öll önnur leyti með tvöföldu. Þegar ég flutti suður kunni ég ekki útlensku og þegar keyrt var fram hjá HBiering las ég herbergi og mér datt ekki annað í hug en að Liverpool væri íslenska. Í alþjóðlegu samfélagi er spurning um hvað á að ganga langt í hreintungustefnunni. Mér finnst að við eigum með öllum mögulegum ráðum að halda í móðurmálið.