Molar um málfar LXIV

  Fréttamenn flaska stundum á því að skýra ekki  orð sem  eru  torskilin eða margræð og viðmælandi þeirrra notar, en líklegt er að margir áheyrendur  skilji ekki. Þetta  gerðist í fréttum Rúv  sjónvarps (10.05.09.), þegar rætt var  við  nýjan forsætisráðherra, Jóhönnu Sigurðardóttur. Jóhanna  sagði eitthvað á þessa leið: „Við þurfum væntanlega  að leggja  fram  bandorm....." Ég er sannfærður um að ekki hafa  allir áheyrendur áttað  sig á  við hvað  hún átti.   Bandormur er  fast orðatiltæki sem  notað er á  Alþingi um   eitt lagafrumvarp,sem  felur í sér  breytingar á mörgum lagabálkum. Oftast tengjast  bandormar  efnahagsráðstöfunum. Ég tek  ekki undir það sem  segir í   íslenskri orðabók að þetta sé  slanguryrði.

Vefvísr skrifar (09.05.09.) : „Tónleikum Amy Winehouse aflýst vegna rigningu." Beygingalistin bregst ekki á þeim bænum  fremur en fyrri daginn.

  K.K. umsjónarmaður tónlistarþátttar í morgunútvarpi  á Rás  eitt, tók  þannig   til  orða  (11.05.09.) að hann hefði  „séð" tiltekinn tónlistarmann  spila í Gautaborg (minnir mig) . Mér  finnst þetta vera    eins og  ég  segði að ég hafi horft á  Pavarotti  syngja.

 Í Morgunblaðinu (10.05.09.)  eru tvær auglýsingar á  ensku. Látum það nú vera. Í annarri er  verðlaunum heitið  fyrir að  finna eða  skila kennispjaldi úr  flugvél ,sem  fórst  við  Reykjavík 1963. Í þeirri auglýsingu eru fimm villur í  sex línum og nefni ég þá ekki orðalag sem kann að orka tvímælis. Hin auglýsingin  er frá Háskólanum í Reykjavík  og fleiri aðilum um ráðstefnu síðar í þessum  mánuði. Hún er langtum lengri.  Sú auglýsing  er hinsvegar  villulaus, að ég best  fæ séð og á góðri ensku

 EIns og íslenskan á  færeyskan í vök að verjast gegn ásókn  enskunnar. Ekki get ég  hrósað    Atlantic Airways, flugfélaginu þeirrra fyrir  auglýsinguna sem  nú er á  heimasíðu félagsins. Þar  stendur: „ Far til Reykjavíkar. Býurin er hot. Prísurin er cool."  Enskan sækir á  hjá   Færeyingum.

Athugasemdir

[Haraldur Bjarnason, 12.5.2009 kl. 10:20]

Þetta með bandorminn minnir mig á setningu sem oft var notuð á fréttastofu útvarps í tíð Kára Jónassonar fréttastjóra. Hún var eitthvað á þessa leið: "Augnablik! heldurðu að hún Sigga, sem situr á greiðslusloppnum sínum á Hringbrautinni að hlusta á fréttirnar, skilji þetta?" - Þarna var auðvitað verið að hvetja fréttamenn til að segja fréttir á góðu, einföldu og skiljanlegu máli.

[Eiður (IP-tala skráð) 12.5.2009 kl. 16:05]

Sælir,

Það skiptir réttilega miklu máli að muna eftir Jóa á hjólinu og Siggu á Hringbrautinni. Þau skötuhjú vilja stundum gleymast þegar „hámenntaðir fjölmiðlafræðingar" eru að segja okkur fréttir.

Tek undir  allt um  prósentustig sem  þú segir  Björn. Best er auðvitað að segja  að vextir hafi lækkað úr  10 í 9% . Það skilja allir.

[Björgvin Þórisson, 12.5.2009 kl. 17:03]

Sæll, Eiður.

Mér finnst fullkomlega eðlilegt að segjast hafa "séð" einhvern spila á tónleikum. Þegar maður fer á tónleika sér maður fólk spila og syngja auk þess að heyra í því, en ef maður hlustar á einhvern getur maður sem best verið heima í eldhúsi að hlusta á útvarpið.

[Eiður (IP-tala skráð) 12.5.2009 kl. 19:40]

Máltilfinning manna er á ýmsan veg, Vestanvindur. Ég sá snillinginn Gunnar Eyjólfsson leika skipstjórann í leikriti Jökuls „Hart í bak" í Þjóðleikhúsinu. Svo heyrði ég 95 ára gamlan píanósnilling Frank Glazer spila í Salnum í Kópavogi. Svona er nú mín máltilfinning.

[Jón Óskarsson (IP-tala skráð) 12.5.2009 kl. 22:43]

Varðandi þetta að sjá tónlistarmenn þá er þetta svona hjá yngri kynslóðum.  Ungt fólk talar um hvort þessi eða hinn "hafi séð nýja lagið"  með hinum og þessum flytjandanum. 

Og svo líka að fólk er í þann veginn að hætt að heyra tónlist heldur horfir það á hana. Myndbönd eru gerð fyrir lögin og þau síðan sýnd í sjjónvarpi og gefin út á mynddiskum.  Sá vinnur sem á best myndbandið. 

Eða sú sem er í fallegasta kjólnum. 

Það er komið að því að kenna hlustun á tónlist. 

[Bergsteinn Sigurðsson (IP-tala skráð) 13.5.2009 kl. 13:07]

Þeir sem telja í tungutak hag- og viðskiptafræðinga til sérstakrar eftirbreytni eru á villigötum. Það er frekar ljóður á ráði blaðamanna en hitt hversu gjarnir þeir eru á að lepja upp sérhæft orðfæri hagfræðinga; úr þeim ranni koma jú hugtök á borð við "neikvæðan hagvöxt" - orðskrípi sem misbýður bæði máltilfinningu og rökhugsun en hefur engu að síður náð mikilli útbreiðslu.

[Magnús Axelsson, 13.5.2009 kl. 13:36]

Tónleikar eru sjónrænn gjörningur ekki síður en ... uh .. hlustrænn. Það er því fullkomlega eðlilegt að "sjá" einhvern spila á tónleikum (að mínu viti), og mér finnst ekkert að því að hafa séð Pavarotti syngja á tónleikum. Ég hef hinsvegar aldrei "horft" á hljómsveit syngja og leika, þótt ég hafi vissulega barið hana augum.

[Hlédís, 15.5.2009 kl. 23:25]

Eiður! Orðið 'bandormur' er þingslangur sem ekki á að bjóða almenningi óútskýrt í viðtali, sama hvort þú tekur undir það sjónarmið eða ekki.

[Eiður Svanberg Guðnason, 16.5.2009 kl. 06:19]

 Hjartanlega sammála,Hlédís. Orðið átti að útskýra í  viðtalinu.  Það má kalla þetta  þingslangur ,ef  vill, en ég kann ekkert annað orð yfir lagafrumvarp þessarar gerðar  en  orðið bandormur.  Fréttamaður átti að biðja  forsætisráðherra að  skýra  orðið  eða   skýra það sjálfur. Það var það sem ég var að gagnrýna að ekki  skyldi gert.

[Hlédís, 16.5.2009 kl. 07:15]

Að mínu mati gefur slangur málinu lit og á því rétt á sér - í hófi!  "Bandormur" er skemmtilegt fagorð úr þinginu og fínt að nota það, svo lengi sem ekki er ætlast til að allir utan þings skilji það.