Molar um málfar og miðla 505

   300 tonna byggðakvóti fýsir, segir í  fyrirsögn á mbl.is (18.01.2011). Molaskrifari þykist  vita, að átt sé við, að 300 tonna byggðakvóti   freisti eða sé freistandi, en aldrei  hefur hann   heyrt eða séð  sögnina að fýsa  notaða með þessum hætti. Algengast er: Mig  fýsir, - mig  langar.

  Orðið tafarlaust kom  fyrir í  frétt í Ríkissjónvarpinu (17.01.2011) Fjallað var um þá sem  brjóta af sér  í umferðinni vegna elliglapa eða öldrunarsjúkdóma. Lögreglu skorti  heimild til að svipa  slíka  ökumenn ökuskírteini tafarlaust. Ekki er  Molaskrifari alveg sáttur  við  þessa notkun orðsins tafarlaust. Betra  hefði verið að segja   umsvifalaust , eða  að svipta  viðkomandi  ökuskírteininu á staðnum.  Í sama fréttatíma var einnig  talað um að lögreglan hefði þurft að skarast í leikinn. Átti auðvitað að vera  skerast í leikinn.

 Í fréttum Stöðvar tvö (17.01.2011) var talað um að senda  köld skilaboð.  Málvenja er að  tala um að senda einhverjum kaldar kveðjur, vondar fréttir eða  sýna  e-m   ókurteisi. Í sama  fréttatíma  var  sagt að á einhverju  hefðu orðið  verulegir brestir.  Brestir geta  komið í samstarf , ef það  breytist  til verri vegar. Misbrestur  getur  verið á  einhverju, skortur er á  einhverju  eða eitthvað er  gallað.

  Málfari i morgunútvarp Rásar tvö fer  lítið fram.   Í gær  (17.01.2011) var þar sagt , að Berlusconi væri undir rannsókn! Þann  sama dag var  flutt menningarframlag Ríkisútvarps, leikaraslúður  vestan frá Kyrrahafsströnd Bandaríkjanna . Enskuslettur  voru  nánast í hverri setningu. Ambögurnar skorti ekki heldur:  Margar tískur í gangi. Það þorir varla enginn.  Nýtt innslag  af sama tagi var  boðað  næsta  föstudag. Líklega á þetta verða  einskonar  Daglegt mál á Rás  tvö. Rúsínan í pylsuendanum var  þegar sagt var  frá    bestu erlendu kvikmyndinni á Golden Globehátíðinni:  ... eða  Heven  eins og hún heitir á dönsku!  Myndin heitir  Hævnen, hefndin. Ekki hvarflaði að umsjónarmönnum að lelðrétta  ruglið.  Í inngangi var fluttur langur pistill á  ensku. Það er þvert á málstefnu Ríkisútvarpsins.  Rétt er líka að gefnu tilefni að árétta að Golden  Globe  verðlaunin  eru ekki kennd  við  gullinn knött, heldur gullinn hnött.  Því eru lítil takmörk sett  hvað  Ríkisútvarpið telur  okkur hlustendum boðlegt.  Svo  er líka til bóta (18.01.2011) að fara rétt með nöfn þeirra, sem  fram koma í morgunþættinum.

 Hér  hefur  nokkrum sinnum verið  vikið að óþolandi   óstundvísi í dagskrá  Ríkissjónvarpsins. Haldið verður áfram að nefna þetta þangað til  stjórnendur dagskrár  í Ríkisútvarpinu eru búnir að læra á klukku. Þeir gætu farið í skóla á  Rás  eitt. Alvöru sjónvarpsstöðvar leggja metnað í að halda sig  við auglýsta  dagskrártíma.    Ágætur þáttur um  Þóru Einarsdóttur  söngkonu hófst til dæmis ekki á réttum tíma á  sunnudagskvöld  (16.01.2011). Einkum vegna   auglýsinga frá  Ríkissjónvarpinu. Það eru aumir  stjórnendur ,sem ekki geta lagfært þetta. Óstundvísi af þessu tagi er óvirðing við hlustendur.

Athugasemdir

[Ómar Ragnarsson, 18.1.2011 kl. 23:45]

Fyrsta dæmið sem þú nefnir er eitt af ótal dæmum um alveg nýja tegund af vankunnáttu í íslensku sem ryðst nú fram í fjölmiðlum.

Í engu nágrannalandi okkar myndi slík vankunnátta á helsta verkfæri fjölmiðlamannsins, móðurmálinu, vera liðin. 

Orsakirnar eru sennilega tvíþættar. 

Annars vegar fer málkunnáttu hrakandi.

Hins vegar hafa fjölmiðlar orðið að segja upp mörgu færu, reyndu og vel launuðu fólki og ráðið í staðinn byrjendur sem hægt er að greiða miklu lægri laun.

Til eru dæmi um að tveir hafi verið ráðnir fyrir einn á þeim forsendum að sá, sem var látinn fara, hafi þegið hærri laun en byrjendurnir báðir til samans. 

Síðan hefur komið í ljós að byrjendurnir tveir gátu alls ekki afkastað eins miklu og reynsluboltinn einn og þaðan af síður gert það eins vel. 

Dæmi eru um að á fjölmiðlum hafi enginn á viðkomandi vakt munað lengur aftur en 10-20 ár. 

Þegar eitthvað gerist þar sem áríðandi er að fyrir hendi sé trygg og fljótfengin vitneskja um til dæmis samanburð við það sem gerst hefur áður, er enginn reynslubolti lengur á vaktinni sem getur veitt þau svör fljótt og örugglega, heldur verða nýliðarnir að fara að fletta upp bókum, "gúggla" á netinu eða eyða dýrmætum tíma á annan hátt til að gera sér grein fyrir eðli málsins. 

Þegar verið er að meta gildi frétta eða bera þær saman við hliðstæður, er slík vitneskja nauðsynleg. Og ekki aðeins það. Tímaskortur gerir það oft nauðsynlegt að vitneskjan liggi fyrir strax. 

Eftir Hrunið var meiri þörf á öflugri fjölmiðlum en fyrr en í staðinn hafa fjölmiðlar orðið að þola mikla blóðtöku vegna samdráttar. 

Þess vegna eru molaskrif þín, Eiður, mikilvæg. 

[Eiður Svanberg Guðnason, 19.1.2011 kl. 08:29]

  Þakka þér orðin gamli, félagi.  Það er rétt þetta sem þú segir um reynsluboltana. Þeir eru reknir til að rýma fyrir  unglingum. Var það ekki líka gert  í bönkunum og hjá  stórfyrirtækjum eins og   Eimskip?  Og  skilaði þessum líka árangri.

  Ég þekki vammlausan embættismann,sem lengi  hafði   starfað í ráðuneyti. Svo  var gengið framhjá honum  við   stöðuveitingu með einstaklega  grófum hætti. Ég man, að hann  sagði við mig: Hér  er eins og það sé stundum verra að  einhver muni svolítið aftur í tímann. -  Þannig er þetta greinilega á  fjölmiðlum.  - Ungur  fjölmiðlungur  á að hafa spurt  nýlega: Ólafur Jóhannesson ? Hver var það? Ekki er við góðu að búast.

  Manni ofbýður líka þegar maður heyrir  hve margir fréttalesarar hlusta ekki á  eigin lestur og lesa allskyns  rugl.  Síðast henti þetta sjálfan útvarpsstjórann í gærkveldi, sem  enn er  að lesa fréttir.