Molar um málfar og miðla 349

  Málfar í næturfréttum  Ríkisútvarpsins  frá miðnætti til morguns hefur  yfirleitt verið  til  fyrirmyndar , og gildir það einnig um  fréttir Stefáns Svavarssonar ,sem nú  annast þetta verkefni.   Í morgun (08.07.2010) hefði  þó   verið betra ef  hann  hefði talað um bakkafullar ár á  flóðasvæðum í Mexíkó. Ekki barmafullar ár. Bikar getur  verið barmafullur, en ár  tæplega. Nokkrir málfarshnökrar voru í  sjöfréttum í morgun  (10.07.2010) til  dæmis var talað um að taka  eigið líf . Á mbl. is  var þetta betur orðað, svipta sig lífi. Það er svolítið einkennilegt með þessar næturfréttir  að   ekki skuli  fylgt þeirri reglu að hafa alltaf nýja frétt fremst og  sleppa  síðustu, elstu,   fréttinni. Þannig endurnýjast fréttatíminn  smám saman.  

 Úr mbl. is (09.07.2010): Bandaríkjamenn og Rússar skiptu í dag á föngum á flugvellinum í Vínarborg í Austurríki. Ekki er Molaskrifari alveg sáttur við  þetta orðalag.  Að  skipta á einhverjum hefur skýra merkingu í íslensku máli. Hefði talið  eðlilegra að tala um að skiptast á föngum frekar en að skipta á föngum.  Hvað segja lesendur ? Í Morgunblaðinu (10.07.2010) er í fyrirsögn notað orðalagið að skiptast á  föngum.

 Molaskrifari heyrði  endurtekið  athyglisvert viðtal í Útvarpi Sögu aðfaranótt  áttunda júlí.Það var  viðtal Arnþrúðar Karlsdóttur við  prófessor Þorvald  Gylfason.  Þorvaldur  var ómyrkur í máli að venju.  Sýn hans á  Icesave  klúðrið var skýr og  vonandi  hefur útvarpsstjóri Útvarps Sögu  skilið kjarna  málsins eftir þessa kennslustund Þorvaldar.  Við verðum að ljúka þessu máli,  standa við það sem  íslensk stjórnvöld hafa lofað.  Framkoma  forseta Íslands  í málinu var tilraun (sem  tókst að nokkru) til að endurheimta glatað traust þjóðarinnar með  sýndarmennsku  og þjóðaratkvæðagreiðslu sem var  tóm vitleysa. Um hvað voru greidd atkvæði ?  Atkvæðagreiðslan snerist  ekki um að borga eða  borga ekki, eins og  allt of margir virðast hafa haldið og halda enn.  Ummæli  Þorvaldar um þá sem hann að hætti  þeirra í Útvarpi  Sögu kallaði stjórnmálastéttina voru hinsvegar  svo ýkjukennd og illa  grunduð  að þau misstu  algjörlega marks. Hann   taldi alla  stjórnmálamenn gjörspillta sem og þorra  þjóðarinnar. Molaskrifari  hefur  líklega  í áranna rás kynnst fleiri  stjórnmálamönnum af fleiri kynslóðum  en prófessor  Þorvaldur og  fullyrðir  að það voru  upp til hópa vandaðir menn og sómakærir. Víst er  rétt að á því kann að  hafa orðið breyting á seinni árum ,-sérstaklega eftir að   fyrirtæki fóru að  kaupa sér  stjórnnmálamenn með milljóna  prófkjörs- og  kosningastyrkjum. Fyrirtækin gerðu slík innkaup í nánast öllum flokkum,  nema VG,  svona til að hafa vaðið fyrir neðan  sig.

  Í Útvarpi Sögu hefur mikið og lengi  verið talað um þjóðstjórn. Það var líka gert í viðtalinu  við Þorvald. Hann vantreysti núverandi  forseta réttilega  til að skipa menn í slíka  stjórn. En getur einhver ímyndað sér að við  núverandi aðstæður sé hægt að skipa utanþingsstjórn sem nyti meirihlutastuðnings á Alþingi?  Það er  eins og menn gleymi því stundum að utanþingsstjórn verður að  styðjast við þingmeirihluta.

  Hugmyndir um  utanþingsstjórn  núna eru  álíka viturlegar og að halda  að Icesave  klúðrið gufi upp , bara ef Bjarni Benediktsson og  Sigmundur Davíð Gunnlaugsson fái að stjórna  landinu. Icesavemálið  hverfur ekki nema  við  stöndum  í lappirnar og   stöndum við gefin  loforð. Annars  segjum við okkur úr lögum  við samfélag siðaðra þjóða. Vilja menn það ?

Athugasemdir

[Eysteinn Pétursson (IP-tala skráð) 10.7.2010 kl. 18:16]

Hef ekki farið inn á þessa síðu fyrr. Tilefni þess að ég geri það nú er grein Þorgríms Gestssonar í Fréttablaðinu í dag út af ummælum málfarsráðunauts Ríkisútvarpsins. Er sammála Eiði og fleirum að vanda mætti betur málfar þeirra sem reglulega koma fram í sjónvarpi eða útvarpi. Vil þó byrja á því að gera athugasemd við ummæli Sigurðar Hreiðars fyrir um 3mur dögum eða svo. Mér finnst hann óþarflega harður við fréttakonuna sem talaði um atburð í Mosfellsdal rétt ofan Mosfellsbæjar. Mosfellsdalurinn er nú nokkuð langur og atburðir í honum geta því átt sér stað mislangt frá Mosfellsbæ - þ.e.e.s ef við teljum Mosfellsbæ vera þéttbýliiskjarnann. En nú hafa reyndar, að mér skilst, ófá sveitarfélög orðið "bær", eða annað álíka, sem venjulega hefur verið notað um þéttbýli, í enda sinum, og kannske heitir Mosfellsdalurinn allur nú Mosfellsbær - og þá vitum við svo sem ekkert hvar við stöndum og fréttin raunar marklaus. Þetta er ein ástæða þess að mér er á móti skapi að ekki sé skilið betur á milli derifbýlis og þéttbýlis. Átti konan að segja "í Mosfellsbæ rétt ofan þéttbýliskjarnans"? Heldur lágkúrulegt, verð ég að segja! Ég hef ekki enn lesið grein málfarsráðunautsins en í tilvitnun í hana í Fréttablaðinu í dag stendur að þátturinn um daglegt mál sé "enn á svipuðum nótum... ". Burtséð frá sannleiksgildi þessar staðhæfingar vil ég leyfa mér að fetta fingur út í notkun orðsins "svipaður" hér. Þetta orð veður uppi í orðasamböndum þar sem orðið "sami (sama)" á að vera. "Átakanlegasta" dæmið er e.t.v. þegar menn tala um að taka í svipaðan streng. Hvaða gagan hafa menn af því að toga í svipaða strengi ef einn er festur í bíl, annar í bát o.s.frv.? Þessi málnotkun er raunar ekki ný af nálinni. Líklega hefur það verið fyrir u.þ.b. 25 árum sem ég tók fyrst eftir þessu í sjónvarpinu. Gat ég þá ekki á mér setið og hringdi í fréttastofuna. Sá sem svaraði var einkar elskuilegur og var mér alveg sammála. Mörg fleiri dæmi mætti taka af "svipuðu" tagi: leita á svipuðum slóðum (þær geta verið viíða á Íslandi og þyrfti mikið mannval til að leita á þeim öllum), svipað uppi á teningnum (hvaða tölur eru svipaðar?). Þannig mætti lengi telja. Ætli menn fari ekki bráðum að vera við svipað heygarðshorn? - Sem aftur leiðir hugann að því að í gær eða fyrradag heyrði ég í útvarpi talað um að vera við sama heygarðshornið í jákvæðum tilgangi - ég held að semja tónverk af sama (ekki svipuðum eins og oft heyrist) toga og áður. Ég hef vanist því að menn væru (enn) við sama heygarðshornið af þrákelkni og stífni,  - en það geta kannske verið ákjósanlegir eiginleikar, hvað veit ég? Jæja, þetta er nú iorðið nokkuð langt og kannske ruglingslegt. Ætla að botna þetta með því að tilfæra setningu úr upphafi þáttarins Í boði náttúrunnar frá 12. júní s.l. (var að hlusta á hann á netinu): "...Þó maður standi umlukinn fjöldann allan af eplum."- Veit þetta er erfitt!

[Eiður Svanberg Guðnason, 10.7.2010 kl. 19:36]

  Kærar þakkir, Eysteinn.

[Eysteinn Pétursson (IP-tala skráð) 10.7.2010 kl. 22:56]

Þakka sömuleiðis. Renndi raunar yfir textann minn enn einu sinni núna áðan og sé þá að ég hef ekki lesið hann nógu vel yfir áður en ég sendi hann, þó nokkrar innsláttarvillur til staðar, því miðuir. Biðst afsökunar á því. Reyni að gera betur næst!

[Gunnar (IP-tala skráð) 12.7.2010 kl. 09:20]

Ég hef aldrei áður séð &#132;þremur&#147; skrifað eins og hér í texta Eysteins, &#132;3mur&#147;. Bendi að þessu tilefni á ljómandi góða vefsíðu Íslenskrar málstöðvar <http://www.ismal.hi.is/malfar>, þar sem stendur m.a.:

Það tíðkast ekki í íslensku að blanda saman tölustöfum og bókstöfum við ritun töluorða. Það ætti því að skrifa tvisvar og þrisvar en ekki &#132;2svar&#147; og &#132;3svar&#147; og skrifa skal tveggja, þriggja og fjögurra en ekki &#132;2ja&#147;, &#132;3ja&#147; og &#132;4ra&#147;.

[Eiður Svanberg Guðnason, 12.7.2010 kl. 11:36]

 Þetta er rétt ábending, Gunnar. Mig minnir  raunar að Magnús Kjartansson ritstjóri Þjóðviljans og  höfundur Austrapistlanna í því blaði hafi stundum skrifað með þessum hætti. Man að ég leit á þetta sem  meinlitla sérvisku.