Molar um málfar og miðla CXXXIV

  Nú leggur Molahöfundur til að  fréttastjóri Stöðvar tvö útskýri  fyrir   sínu  fólki muninn á kosningu og  atkvæðagreiðslu.  Sagt var í fréttum  Stöðvar tvö (25.08.2009)  þegar  fjallað  var um Icesave-frumvarpið: ..en  gera má  ráð fyrir að gengið verði til kosninga um þetta  umdeilda mál á  fimmtudaginn. Það verður  ekki gengið  til kosninga um Icesave á  fimmtudaginn.  Það verða greidd atkvæði um  Icesave-frumvarpið. Það er slæmt þegar fólkið, sem  segir okkur fréttir  af Alþingi  virðist ekki  skilja hvað þar fer fram.

     Fjallað er um fé  og   fjármál í fréttum allra    fjölmiðla, alla daga,  oft á  dag og oft í  sama  fréttatíma. Í  fréttum  Stöðvar 2  (24.08.2009) var   sagt frá  kröfum í þrotabú fyrirtækisins Milestones. Þá  sagði  fréttamaður ... fái 6% af kröfum sínum  greiddar í  formi hlutafé".  Hér átti  auðvitað að  segja í  formi  hlutafjár.  Er ekki hægt að halda námskeið á  fréttastofum og  ritstjórnum   til að kenna   fréttaskrifurum  þetta  einfalda  atriði, - hverning  beygja  skal orðið fé. Með  sama áframhaldi verður þess ekki langt að bíða að hlustendur heyri: Ekki eru  allar ferðir til fés, þótt farnar séu !  Þetta er  með ólíkindum, að ekki sé  sterkar til orða tekið.

 Í  sjöfréttum  sjónvarps  ríkisins var   sagt  var  sprengjuhótun í Borgarholtsskóla og   svo  tekið  til orða: Taka  hótuninni alvarlega.  Eðlilegra  hefði mér  fundist að  segja  að taka  hótunina  alvarlega. Þá var í frásögn  af skógareldum í Grikklandi  talað um  að gert  hefði verið  ráð fyrir  vindasömu veðri. Heitir það ekki hvassviðri  eða  rok á íslensku?

Sífellt  er maður að nöldra um það  sama. Bloggari skrifar (25.08.2009): Konur vilja ekki versla af fallegri konum/Konur eru ólíklegri til að versla eitthvað í verslunum þar sem eru starfsstúlkur sem þeim finnst fallegri en þær sjálfar.  Munurinn á  sögnunum að  versla og  að kaupa  virðist vera að hverfa. Er baráttan  töpuð ? Nei.  Hér  hefði átt að skrifa: Konur  eru ólíklegri til að kaupa  eitthvað í verslunum...   eða  Konur  eru ólíklegri  til að versla í verslunum.. EKKI versla  eitthvað.  Sami  bloggari  skrifar ítrekað að  ráða inn  fólk.Á íslensku  nægir að  tala um að  ráða fólk. Bloggarinn  virðist einhverskonar kynningar- eða markaðsráðgjafi  Icelandair. Heppilegra  væri  fyrir  fyrirtækið að hafa í slíku starfi mann ,sem  er  betur að sér í móðurmálinu. Það er ekki nauðsynlegt að ráða hann inn. Þessi skrif  eru Icelandair  ekki til sóma.

ækinu

Molar um málfar um og miðla CXXXIII

 Enn gef ég Bjarna Sigtryggssyni áhugamanni um íslenskt mál orðið:

„Ég kemst ekki hjá því að hafa á tilfinningunni að á síðustu árum eða áratugum hafi gætt vaxandi tilhneigingar í þá átt að nota óskýrt orðalag. Þessa verður einkum vart í máli stjórnmálastéttarinnar og sérfræðinga. Annars vegar sýnist mér um að ræða ensk áhrif; þegar ensk nafnorð eru þýdd hrátt og eiga að koma í stað hefðbundinnar frásagnar í íslensku máli; hins vegar endurspeglar það sem einn af mínum gömlu prófessorum sagði gjarnan: menn fela óskýra hugsun með óskýru máli.

Tvö nafnorð tröllríða nú umræðumálfari í fjölmiðlum; aðkoma og nálgun.

Oft er erfitt að ráða í hvert sé hlutverk þessara "aðkomumanna." Eiga þeir hlut að máli, hafa þeir beinna hagsmuna að gæta eða er þeim fengið eitthvert formlegt hlutverk í viðkomandi máli? Ég hef komið að slysi án þess að eiga þar hlut að máli. Hafði ég þá aðkomu að slysinu? Mér finnst þetta óskýrt orðalag og margt betra og skýrar til í móðurmálinu. "Ríkið hafi aðkomu að kjarasamningum" var iðulega sagt. Hvers vegna ekki: "Ríkið taki þátt í kjarasamningum"?

"Langveikir þurfa nýja nálgun" segir í fyrirsögn þvert yfir heila síðu Morgunblaðsins í gær, laugardag.  Greinin hefst svo á þessum auðskiljanlegu orðum: "Úrbóta er þörf í þjónustu við langveika á Íslandi." Hvaða tilgangi þjómaði orðið "nálgun" í fyrirsögninni? Í stuttu máli sagt: Engu - öðru en því að flíka tískuorði fagstétta, sem hafa tekið ástfóstri við enska hugtakið "approach".

Umhverfisráðuneytið hefur þýtt faghugtak úr loftslagsmálaumræðu (Sectoral Approach) sem "geiranálgun." Hversu skiljanlegt er það almenningi? Um er að ræða að samtök framleiðslugreina, á borð við áliðnað eða sementsframleiðslu, taki sjálf að sér að takmarka losun gróðurhúsalofttegunda í framleiðslu sinni. Þýðingar af þessu tagi auðvelda ekki skilning og þá er nýyrðasmíð til   lítils gagns."

Við þetta hef ég engu að bæta, en þakka Bjarna skrifin.