Molar um málfar XCVIII

 Hvernig ætlum  við að  afla  fé, sagði samgönguráðherra í sjónvarpi ríkisins (29.06.09.), Við öflum fjár en útvegum  fé.  Þeir  sem  voru  klukkutíma að  aka  frá Selfossi  til Hveragerðis milli klukkan  þrjú á  fjögur  sunnudaginn 28.  júní munu líklega aldrei skilja  þá  arfavitlausu hugmynd ráðherrans að Vaðlaheiðargöng eigi  að koma á undan tvöföldun Suðurlandsvegar. Vegurinn milli Selfoss og  Hveragerðis  er einn hættulegasti og  fjölfarnasti vegarkafli landsins. Það á  að skipta  höfuðmáli, þegar framkvæmdaröð er ákveðin. Fæstum blandast  hinsvegar  hugur um að  samgöngumiðstöð  við Reykjavíkurflugvöll er brýn framkvæmd, - sem  er reyndar hálfri öld of  seint á ferðinni.

  Á ensku  eðlilegt að nota orðið  risk í  fleirtölu og  segja  to take  risks. Að íslenskri málvenju  er orðið áhætta eintöluorð.  Þessvegna  tölum við um að taka áhættu. Ekki  áhættur  eins og  þýtt var ranglega  úr  ensku í sjónvarpi  ríkisins (29.06.09.)

 Eftirfarandi er  af Vefdv (29.0ö6.09.) . Fréttin fjallar um  flugfélag sem   ætlunin er  að stofna í Kína.  Í  vélum þess eiga farþegar geta  staðið  rétt eins og í strætisvagni.   Síðan segir: Zenghua segist hafa haft samband við forsvarsmenn Airbus flugvélaframleiðandans. Þar hafi þau skilaboð fengist að ráðahagurinnværi nógu öruggur. „Þegar leyfi fæst frá stjórnvöldum, þá prófum við þetta,“ segir Wang.  Sá sem  skrifaði  þessa frétt veit greinilega ekki að  ráðahagur  þýðir  kvonfang.Þess vegna verður þetta merkingarlaust bull Það er alltaf hættulegt  að nota orð  sem maður veit  ekki  hvaða merkingu hafa  eins og  gert er í þessu  tilviki.

Meira af  Vefdv (29.06.09.): Maðurinn hefur setið í rúma viku í gæsluvarðhaldi en ekki var ákveðið að krefjast áframhaldandi gæsluvarðhalds yfir manninum. Þetta er  dæmi um einstaklega kjánalega  orðaröð. Eðlilegt  hefði verið að segja.... ákveðið var að krefjast ekki áframhaldandi gæsluvarðhalds ......

 Það var   óvönduð fréttamennska,  eða ótrúlegur  klaufaskapur,  þegar Þórdís Arnljótsdóttir fréttamaður tók svo   til orða í tíufréttum  sjónvarps ríkisins (29.06.09.)  að fjármálaráðherra hafi  reynt að færa rök fyrir því samþykkja þyrfti ríkisábyrgð  á  Icesave-samkomulagið  á  fundi í Iðnó. Þetta  orðalag er ekki  fréttastofunni sæmandi.  Skoðun  fréttamanns á  ekkert  erindi í fréttina. Það  kom reyndar ekki á óvart að  í lokin var   rætt  við Einar Kárason rithöfund  einan  um fundinn. Einar  fann Icesave  flest  til foráttu. 

Aftur kom hugur fréttastofu RÚV  til Icesave fram í hádegisfréttum (30.06.09.)  þegar  Jóhanna Vigdís  spurði fjármálaráðherra hvernig  honum litist á  að ætla keyra málið  í gegn (um þingið) við þessar  aðstæður.  Ráðherra  svaraði  réttilega að hér  væri   ekki verið að keyra  eitt eða neitt í gegn.  Í þessari frétt var líka  talað um meirihluta vegna málsins. Málvenja er að  tala um  meirihluta fyrir máli, ekki vegna máls.

 Flestir  fjölmiðlar  leiðrétta og  biðjast  afsökunar, þegar farið er rangt  með nöfn. RÚV   fór  rangt með nafn   í  fréttum (29.06.09.) Kallaði  Árna Múla  Jónsson, aðstoðarfiskistofustjóra (samkvæmt því sem segir  á heimasíðu Fiskistofu) Þórð Ásgeirsson.  Engin leiðrétting, engin afsökunarbeiðni.

Og svo er spurt í lokin: Hversvegna er það sérstakt baráttumál Kastljóss  ríkissjónvarpsins (30.06.09.) að hætt verði við byggingu  Tónlistarhússins?

 

Framíköllin á Alþingi

 Framíköll  hafa  lengi tíðkast á  Alþingi. Fram undir þetta hafa þau  takmarkast  við hnyttin innskot, sem kannski  hafa slegið ræðumann svolítið út  af laginu en vakið kátínu í þingsalnum. Nú eru   hinsvegar  svo komið  að  stjórnarliðar   fá ekki  lengur  hljóð í  ræðustóli  fyrir  taugaveiklunarframíköllum þingmanna  Framsóknarflokks  og  Sjálfstæðisflokks. Þetta er  auðvitað  virðingarleysi   fyrir  skoðunum annarra,  virðingarleysi  fyrir  Alþingi og  virðingarleysi  fyrir þeim sem  heima  sitja og  fylgjast  með umræðum í sjónvarpi.

Þingmenn  Framsóknarflokks  og  Sjálfstæðisflokks hegða sér  eins og  óþekkir krakkar. Forðast málefnalegar umræður og  vilja   helst ekkert  ræða  nema   fundarstjórn  forseta og  störf þingsins. Undir þeim dagskrárliðum   fara þeir  út og  suður  ræða allt milli himins og jarðar og  brjóta  lög um þingsköp. Þarna eru þingmenn Framsóknar sýnu verstir.  Það er eins og þeir haldi að þeir séu   staddir á málundi í unglingaskóla en ekki á löggjafarsamkomu  þjóðarinnar. Það vekur athygli margra , að  þingreyndasti  þingmaður  Framsóknar Siv Friðleifsdóttir  tekur ekki   þátt í þessum fíflagangi  flokksbræðra og systra sinna.

Ég tek ofan fyrir ...

 ... Steingrími J. Sigfússyni. Hef  sjaldnast verið sammála honum í pólitík, en eftir hrunið í haust hefur  Steingrímur komið fram sem traustur og kjarkmikill stjórnmálamaður. Ég minnist  heimsóknar hans  til Færeyja rétt í kjölfar hrunsins. Þá   flutti hann ræðu    yfir  færeyskum þingmönnum. Þar  talaði Íslendingur en ekki VG pólitíkus. Það var góð ræða.  Einn  eða  tveir  þingmenn  reyndu þá að etja honum  í pólitískan hanaslag. Hann lét ekki undan þeirri freistingu. Nýlega heyrði ég stjórnmálamann segja, að bestu meðmælin með  Icesave -samkomulaginu væru þau  að Steingrímur  hefði  skipt um  skoðun og lagt  sitt  pólitíska líf  að veði  fyrir því að samkomulagið  fái meirihluta  á  Alþingi.  Það þarf kjark  til að gera  slíkt.

Ég hef  ríka sannfæringu  fyrir því, að  rétt sé að samþykkja  Icesave samkomulagið.  Allir  aðrir kostir eru verri. Allt   tal um að   rífa  þetta samkomulag  í tætlur og fá  betri  samning  finnst mér  fjas eitt. Líklegra er að  við  fengjum lakari samning. Það er að minnsta kosti jafn líklegt. Fái Icesave  ekki meirihluta á  Alþingi er stjórnin fallin og  við blasir  glundroði. Það er einmitt það sem  formenn Sjálfstæðisflokks og  Framsóknarflokks  róa nú öllum árum að  í sínu  fullkomna ábyrgðarleysi.  Það bætir ekki stöðuna að nánast   í hverjum  fréttatíma ríkisfjölmiðlanna eru kveikt  ný  villuljós, eins og  þegar nýlega var haft eftir  íslenskum hagfræðingi í London, að  nú hefði  ástandið  batnað  svo mikið í Evrópu  að hægt væri að ná  betri samningum.  Fréttamanninum láðist hinsvegar alveg að   spyrja í hverju sá mikli bati  væri  fólginn.  Þegar viðskiptaráðherra segir á  Alþingi að  við getum   ágætlega staðið undir  þeim skuldbindingum sem Icesave hefur í för með sér , hlustar  Spegill   RÚV bara á  sérfræðing í háskólanum, sem  hefur  þóknanlegar  skoðanir á  Icesave.

Gamall þingflokksformaður  skilur ekki að Guðfríður Lilja  þingflokksformaður  VG  skuli ekki geta gert upp  hug sinn  til málsins og  enn verr gengur  honum að skilja  að  ráðherra  VG, Ögmundur  Jónasson  skuli heldur ekki hafa skoðun á málinu.  Það er ekki kjarkað lið sem  stendur  Steingrími næst.  Það er ekki nóg að vera  í stjórn  bara til að  styðja auðveldu málin. Það þarf kjark  til að  taka  á þeim vondu málum sem  nú eru  næst okkur og krefjast þess að  við öxlum ábyrgð og  stöndum við  gefin  fyrirheit.Stöndum við það sem hefur verið sagt af hálfu þjóðarinnar.  Þann kjark hafa  þau  Jóhanna og  Steingrímur.

Icesave-skuldbindingarnar ekki hættulegastar

Molar um málfar XCVII

Aftur og aftur eru það  sömu orðin, sem verða fréttaskrifurum að fótakefli. Í fyrirsögn í vefmogga sagði (27.06.09.): Vilja  forða  slysi við lagasetningu.  Sögnin  að  forða  þýðir  að  bjarga  eða  koma undan. Fram ,fram fylking, forðum okkur háska frá.  Það er ekkert  til sem heitir að  forða  slysi.  Það er  hinsvegar stundum mögulegt að gera ráðstafanir,sem geta komið í  veg fyrir  slys. Blaðamenn ættu að forðast að nota  orð sem þeir  kunna ekki með að fara.

Svo eru hér  tvær  athugasemdir, lítilvægar sjálfsagt og flokkast líklega undir sérvisku skrifara.  Sagt  var í sjónvarpi ríkisins að  fréttir yrðu í  fyrra fallinu. Eðlilegra finnst mér að segja: Fréttir  verða með fyrra fallinu. Þá  var sagt  á sama vettvangi að ófremdarástand hefði myndast. Þarna   hefði mér  þótt  betur fara að  segja að ófremdarástand hefði skapast.

Bátur hans liggur  innsiglaður við höfnina,  sagði fréttaþulur (28.06.09.) Stöðvar  tvö.  Bátur liggur ekki  við höfn. Bátur liggur  við bryggju í höfn.

Alltaf  á ég  jafnerfitt með að fella mig  við  þegar umsjónarmenn  tónlistarþátta  kalla  gömul  sígild  lög  númer eða  standarda. Það  gerði Ólafur  Þórðarson í   fínum tónlistarþætti á  Rás 1  27.06.09.  Hann  fjallaði um borgina  New Orleans.  Saknaði ég  þess þó  að hann skyldi ekki leika  lagið  góða,  Do you Know What it Means to Miss New Orleans,sem Louis  Armstrong flytur svo  frábærlega. Ólafur minntist líka á  Old  Preservation Hall í New  Orleans. Þar sat ég   tvö   kvöld í röð haustið  1979 á baklausum hörðum trébekk og  hlýddi á  gamla  blökkumenn,  karla og  konur leika  yndislegan  jazz. Þá  var gaman. Mig minnir að aðgangurinn hafi  kostað einn dal og  ekki voru  neinar veitingar í boði,  nema  þessi ógleymanlega tónlist sem  hljóðfæraleikararnir lögðu sál sína í. En þetta  var nú útúrdúr!

Molar um mál XCVI

  Aðilabullið  er  endalaust. Allir  eru aðilar.   Nýjasta  dæmið  sem  Molaskrifari hefur hnotið um  er   í  stórri  auglýsingu (25.06.09.) í Fréttablaðinu. Þar segir stórum stöfum: Aðstoðaraðili  óskast í eldhús  leikskólans Hamravalla. Aðstoðaraðili, heyr á  endemi !  Af hverju er  ekki  auglýst  eftir   aðstoðarmanni? Eða aðstoðarmanni/konu fyrir þá sem  vita ekki að konur eru  menn. Molaskrifari er ekki einn um að láta  aðila  fara taugarnar á sér.  Víkverji Morgunblaðsins  skrifar ágætan  pistil um  aðila fimmtudaginn 25.júní.

Bloggari skrifar(25.06.09.): Steve McCurry skaut yfir 800 þúsund myndir á Kodachrome.  Á íslensku  skjóta menn  ekki myndir.  Menn taka myndir.  Afkáraleg aulaþýðing.

Í fréttum  Stöðvar tvö (25.06.09.) var sagt frá  fundi Alþjóða hvalveiðiráðsins,  sem  var að ljúka á Madeira í Portúgal.  Madeira er eyja  í Atlantshafinu og tilheyrir  Portúgal. Hún er ekki í Portúgal.

 Ekki samræmist  það máltilfinningu minni að  tala um að  selja  heimili  og   að  heimili sé  eign  eignarhaldsfélags. Þannig var talað í fréttum Stöðvar  tvö (25.06.09.) þegar fjallað  var  um ævintýraleg viðskipti Hannesar Smárasonar og  húseignir hans  við Fjölnisveg í Reykjavík. Eðlilegt er  selja  hús og   þarna var samkvæmt minni málkennd  verið að selja  hús  en ekki heimili.

Bráðskemmtilegir tónleikar Bjarna Thors í Salnum

  Stundum eru tónleikar svo skemmtilegir ,að  eftir  tvö  lög,  eða  svo,  byrjar maður að kvíða því að  þeim ljúki. Þannig  tilfinningu fékk ég á  tónleikum  Kristins Sigmundssonar og Jónasar Ingimundarsonar  að Laugalandi  austur í Holtum  fyrir  nokkrum árum.

Þessa  sömu tilfinningu  fékk ég á tónleikum Bjarna Thors  Kristinssonar  og Ástríðar Öldu Sigurðardóttur , píanóleikara, í Salnum í Kópavogi að kveldi  fimmtudagsins 25. júní.  Það er  líka einhvernvegin svo með Salinn að manni líður vel , strax og komið er inn í húsið, þetta er perla  til  tónleikahalds.

 Á niðurleið var yfirskrift  tónleikanna og   svo  sannarlega  fór Bjarni Thor langt niður! Efnisskráin tónleikanna  var blönduð,  gaman og  alvara, íslenskir og  erlendir  gimsteinar með alkunnum bassalögum í bland. Bjarni Thor  fór á kostum,  röddin  stórkostleg, kímnigáfan óbrigðul og óborganleg,  -   og svo  er hann leikari  af guðs náð. Ástríður Alda  fylgdi honum af einstæðri smekkvísi og með  glæsibrag.

 Bjarni  Thor söng lög Árna  Thorsteinssonar , Rósina og Nótt með þeim ágætum að  seint gleymist og Paul Robeson hefði  örugglega gefið  flutningi hans á Ol´Man River  ágætiseinkunn og vel það.

  Sem  sagt,   enn eitt   ógleymanlegt kvöld í  Salnum.  - Hjartans þökk.

 ES:  Meira að segja  prentaða efnisskráin var stórkemmtileg !

Ólík viðbrögð Þorgerðar Katrínar og Sigmundar Davíðs

 Þau voru ólík viðbrögð forystumanna  Sjálfstæðisflokks og  Framsóknarflokks  við  stöðugleikasáttmálanum í ljósvakamiðlum í gærkveldi (25.06.09.).

Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir  brást málefnalega og mennilega  við og  fagnaði þessum tímamótagjörningi, en  gerði  hóflega orðaðar athugasemdir.  Sigmundur Davíð Gunnlaugsson formaður Framsóknarflokksins var hinsvegar  á öðrum nótum. Hann var eins og naut í flagi og hafði allt á hornum sér. Get ekki ímyndað mér að málflutningur af þessu tagi  sé   Framsókn  til framdráttar hjá  venjulegu fólki. 

Það er athyglisvert að  reyndasti  þingmaður  Framsóknarflokksins, Siv   Friðleifsdóttir, heldur  sig  nú um stundir mjög  til hlés og lætur  strákagengið    um að hafa  uppi fíflagang frammi fyrir kjósendum.

Molar um málfar XCV

  Sú sem  fjallaði  byggingu  Tónlistarhússins í Kastljósi RÚV (24.06.09.)  sagði: Samkvæmt  Stefáni Hermannssyni..  Þetta er sami ósiðurinn og  þegar blaðamenn skrifa:  Samkvæmt  lögreglunni...Betur  hefði verið sagt:  Að sögn  Stefáns  Hermannssonar. Það  fór reyndar ekki á milli mála  að umsjónarmaður Kastljóssins var andvígur   framhaldi á byggingu  Tónlistarhússins. Kannski  hafa  fleiri en  Molaskrifari  saknað þess að  ekki var spurt:  Hvað kostar að hætta  við bygginguna ?

Merkileg fyrirsögn á Vefdv (25.06.09.) vakti  forvitni mína.: Hollywood-maddama  handtekin og  stjörnurnar skelfa. Við lestur meginmáls undir þessari  fyrirsögn (á erfitt með að kalla þetta frétt) kom í ljós að  stjörnurnar  voru ekki að  skelfa neinn. Heldur átti að  standa þarna   stjörnurnar skjálfa. Eitt er að skelfa, annað að skjálfa.  Á íslensku  þýðir orðið maddama eiginkona prests, prestsfrú  eða  hefðarfrú. Á ensku er orðið madam notað um konu sem  stjórnar hóruhúsi, hórumömmu.  Það er  því aulaþýðing  að kalla  slíka  konu maddömu. Síðan læt ég lesendum  eftir að  dæma þessa  setningu:  Og er því óhætt að segja að stjörnurnar skelfi nú í skónnum sínum yfir því hvaða upplýsingar Braun gæti haft um þá. Skylt  er að geta þess að  síðar var  skelfa  breytt í  skjálfa. Leiðrétt setningin leit þá  svona út: Og er því óhætt að segja að stjörnurnar skjálfi nú í skónnum sínum yfir því hvaða upplýsingar Braun gæti haft um þá.  Leiðréttingin náði sem sé ekki mjög langt.

Ef veitingahús óviljandi ræður kokk, sem eldar óætan mat, er kokkurinn rekinn. Ráðamönnum  Vefdv finnst greinilega í góðu lagi að  ráða blaðamenn,sem kunna ekki að  skrifa.

Sífellt  er  verið að rugla saman forsetningunum að og  af. Þannig  skrifar  alþingismaður á  bloggsíðu (24.06.09.) sinni um samantekt um Icesavemálið: Dreifi henni hér með, af fengnu leyfi frá höfundi.   Hér á  auðvitað  að standa: ...  að  fengnu leyfi.. Af fengnu leyfi er málleysa og  rökleysa.

Annað sem  oft er   ruglað  með er að ganga á eftir og  að ganga  eftir. Þessu var  ruglað  saman í  tíufréttum RÚV sjónvarps (24.06.09.) þegar  fréttamaður  talaði um að ganga á  eftir  loforðum. Hann  hefði átt að   tala um að ganga  eftir  loforðum. Að krefjast efnda  á loforðum. Að  ganga  á  eftir e-m  er að ganga  fyrir aftan einhvern, en á  ganga eftir e-u hjá e-m er að krefjast e-s  af e-m.

Molar um málfar XCIV

 Er Icesave sáttmálinn hænufet frá landráði ?  Svona auglýsir ÍNN  sjónvarpsstöðin (23.06.09.)  í  Ríkisútvarpinu.  Þegar sífellt er  verið að brigsla   ráðamönnum um  föðurlandssvik og  landráð  minnir það á  málflutning íslenskra  kommúnista  og Þjóðviljans á  árunum  um og upp úr  1950, þegar  forystumenn   lýðræðisflokkanna  voru  kallaðir landráðamenn og landssölumenn. Svo  er  sá  sem auglýsinguna  samdi ekki vel að sér  um íslenskt  mál,  því  orðið  landráð  er fleirtöluorð og  að ég best   veit ekki til í  eintölu.

Af  Vefvísi (23.06.09.)..sem farið hefur meðal annars með hlutverk alríkismannsins Fox Mulder .. Alríkismaður ? Hér  hefur  skrifari   að líkindum verið að þýða úr ensku  þar sem  talað hefur verið  FBI mann,  en nákvæmlega  þýtt er það  alríkislögreglumaður,sem  er  nú heldur  klúðurslegt orð. En  alríkismaður  er  auðvitað merkingarleysa.

Það er  leiður  siður  að nota þolmynd að óþörfu. Germynd er alltaf betri. Af  Vefvísi (24.06.09.): Sextán ára drengur var stöðvaður af lögreglu á Akureyri í nótt...  Betra hefði verið:  Lögreglan á Akureyri  stöðvaði sextán  ára dreng í nótt...

Líklega  kemur að því að maður  hættir að vera hissa þegar umsjónarmenn þátta í sjónvarpi  kunna ekki að beygja  algengustu  orð eins og  dóttir (umsjónarmaður Íslands í dag á  Stöð tvö 23.06.09.)

 Fáein orð um fréttaflutning: Vegir  fréttastofu RÚV eru  oft einkennilegir, að maður ekki segi órannsakanlegir. Á sínum  tíma  tók fréttastofa   sjónvarps  sérstöku ástfóstri  við mál veðurfræðings, sem  taldi sig    verða   fyrir einelti á  vinnustað. Þessi  sami veðurfræðingur  var að nokkru  starfsmaður fréttastofunnar eða  RÚV. Nú er  búið  að  dæma í málinu og frá því  var sagt í  sjónvarpsfréttum 23.06. Veðurfræðingurinn hafði sigur í málinu og fékk bætur vegna  eineltis  en yfirmenn  fengu skömm í hattinn. Gott og  vel. Það var frétt.    En í kvöldfréttum RÚV  sjónvarps   24.06.  var aftur fjallað um þetta  sama  mál  og  engu  bætt  við fréttina  frá  kvöldinu áður. Þetta eru  ekki  eðlileg vinnubrögð. Þetta er ekki   fagleg  fréttamennska. En kannski  höfðu þeir sem  voru á  vakt á miðvikudegi  ekki  horft á  fréttirnar á þriðjudagskvöld, eða er þetta einhverskonar vinavæðing  fréttanna ?

Molar um málfar XCIII

  Sennilega er munurinn á  orðunum hurð og  dyr  að hverfa. Samkvæmt  Íslensku orðabókinni  er  hurð  fleki  til  að loka  dyrum,  en  dyr  inngangur í herbergi eða hús, oftast með umbúnaði til að hurð geti fallið fyrir. Fjölmiðlar  fjölluðu (22.06.09.)  um vitstola ökumann sem gekk berserksgang á  bíl sínum og olli miklu  tjóni.  Vefvísir  sagði að ökumaðurinn hefðu  ekið á  dyr, en  bæði Vefmoggi  og  fréttavefur  RÚV  sögðu ökumann hafa  ekið á  útkeyrsluhurðir, sem  væntanlega eru einnig innkeyrsluhurðir! Í hádegisfréttum RÚV var   sagt að  ekið hefði verið á  dyr. Á vef  RÚV  var reyndar   einnig  notað  orðatiltækið að klessa á. Það er  barnamál, sem ekki á erindi í fréttir.

 Robin Hood, sýningar hefjast í kvöld (21.06.09.) var sagt í kvikmyndaauglýsingu á  Skjá  einum. Hvað var um þann  gamla,góða  Hróa Hött ?

Fyrirsögn í Lesbók Morgunblaðsins(20.06.09.): Bröns og bækur. Þannig  leggur   þetta menningarfylgirit Morgunblaðsins  sitt  lóð á vogarskálarnar  til  að  festa þessa ótætis enskuslettu í málinu.   Ríkisútvarpið og  Morgunblaðið  eiga  samleið  á þessum óhappavegi.

 Úr Vefdv (23.06.09.) Hann segir dóttur sína líða ágætlega eftir atvikum og beri sig vel.  - Það þarf meira en lítinn skort  á máltilfinningu til að láta  svona  setningu frá sér fara. Þarna  ætti auðvitað að standa:  Hann  segir  dóttur sinni líða ágætlega eftir atvikum og  hún beri  sig vel.