Molar um málfar LXXXIII

 Mér er lífsins  ómögulegt að  hætta að  agnúast út í  slettuna  outlet,sem  er orðið næsta daglegt  brauð að  sjá og  heyra í  auglýsingum. Í Fréttablaðinu (04.06.09.) er heilsíðu auglýsing frá  fyrirtæki  sem státar  af nafnskrípinu Outlet Center. Þar eru  og enskuslettur: Signatures of Nature - Endorced for you. Ef menn  sletta  ensku   á prenti  er lágmarkskrafa  að þeir  kunni enska  stafsetningu. Auðvitað  eiga   auglýsingar í íslenskum  blöðum að vera á  íslensku.

 Hér  var  nýlega  gerð  athugasemd við  auglýsingu um  siglingar ferjunnar Norrænu milli Íslands, Færeyja og  Danmerkur. Rétt er að  geta þess að  auglýsingin nú hefur  verið  birt að nýju, -   leiðrétt.

Í hádegisfréttum  RÚV (04.06.09.)  mátti heyra  glögg  dæmi um  að fréttamenn hafa  ekki lengur  tengsl  við  framleiðsluatvinnuvegina.  Þannig  kallaði fréttamaður áhöfn  togarans  ,sem  strandaði í innsiglingunni  til Sandgerðis  starfsfólk  og  annar fréttamaður  talaði  um vanfóðrun  sauðfjár  í Álftafirði. Orðið  vanfóðrun hefur áður heyrst   í útvarpi og  er eins   og ágætur maður  benti mér   á, -  pempíumál.   Fréttamanninum, sem  talaði um vanfóðrun,  tókst líka  að rugla saman orðunum eftirmál  og  eftirmáli. Þdessi ruglingur endurtók sig í  tíufréttum RÚV sjónvarps. Nokkrum  sinnum hefur verið bent á í Molum um málfar ólíka merkingu þessara orða.  Það er verkefni  fyrir málfarsráðunaut RÚV  að kenna fréttamönnum muninn á þessum tveimur orðum.  

Þegar  togarinn var  dreginn af strandstað  við Sandgerði  hvolfdi hafnsögubáti, sem  notaður hafði verið  við björgunina. Um  það sagði  fréttamaður  RÚV (04.06.09.) í sexfréttum : Ekki vildi betur til en svo  að lóðsinn  hvolfdi...   Auðvitað hvolfdi lóðsinn engu. Lóðsinum  hvolfdi.

Líklega  hefur þingflokkur  Framsóknarflokksins samþykkt  samræmda  málstefnu.  Ekki heyrði ég betur  þrír  þingmenn flokksins  segðu Mér langar  í  ræðustóli  Alþingis í dag.  Samræmi og samstaða  er fyrir öllu.

  Ágætlega málglöggur  maður benti mér á að í útvarpsviðtali (04.06.09.) hefði  ég  tvívegis  talað um einhverjar vikur. Réttilega  taldi hann þetta úr  ensku  komið.  Á það  get ég  fúslega fallist. Ég hefði betur  sagt nokkrar vikur. Þegar sífellt  er  verið að setja út á aðra  verður maður  að  vera  við því búinn að vera  stöðugt undir  smásjá annarra, og auðvitað er  óralangt frá  því að Molahöfundur sé  óskeikull um málfar og  dynti tungunnar.

„Ábending til ökumanna" .Þörf hugvekja.

Magnús Geir Eyjólfsson skrifar áhugaverð  grein um umferðarmál í vefritið.Pressuna. Greinina má lesa hér.Það er auðvelt að taka undir hvert orð sem Magnús  skrifar.

Á hverjum einasta  degi verður maður vitni að  háskaakstri í umferðinni. Dæmi: Um þrjúleytið í  dag ók  ökumaður VW Touareg  jeppa (VO205, skráður  eigandi Lýsing hf)   inn á Borgartúnið  , sinnti  engu um  biðskyldu  og ók þvert í veg fyrir   bíl  á leið austur  Borgartún. Hann  var  blindur á   allt í kringum  sig og   talaði   stanslaust í símann.  Ég átti  samleið með honum   alla Sæbrautina, Kleppsveginn  að mótum  Bústaðavegar  og  Reykjanesbrautar.    Hann margskipti um akrein og   gaf aldrei  stefnuljós. Rétt eins og hann væri einn í heiminum. Hann var hættulegur  öllum í kringum sig, -  og sjálfum sér.   Það er engu líkara en  sumir ökumenn dýru  bílanna telji  siog hafna yfir allar reglur í umferðinni. Þannig var að minnsta kosti um ökumann VO205.

Ekki viss um að mér hafi  tekist að  tengja  við  grein Magnúsar. Hún kemur  því hér. Viðeigandi mynd  fylgir. Myndin er  tekin á  bílastæðinu við IKEA í Garðabæ um kl. 1130  04.06.09.

Ábending til ökumanna

Að gefnu tilefni eftir rúnt helgarinnar:

1. Stefnuljósin á bílnum eru ekki af hinu illa. Sál ykkar eyðist ekki í hvert sinn sem þið notið þau.

2. Karlmennskan eða egóið minnkar ekkert ef þið hleypið bíl sem er að skipta um akrein fram fyrir ykkur. Þessu er sérstaklega beint til karlmanna 30+ á bílum í dýrari kantinum.

3. Ef ég keyri á akrein á hámarkshraða, jafnvel 10 - 20 km umfram, ekki keyra alveg upp að bílnum mínum og horfa svo á mig eins og ég hafi átt við konuna ykkar þegar þið rífið fram úr. Þetta á sérstaklega við um þá sem aka um á sportbílum og jeppum (það verður líka enn kjánalegra þegar ég stoppa við hliðina á ykkur á næstu ljósum.)

4. Gulur þríhyrningur á hvolfi með rauðum útlínum er biðskylda. Þessu er einkum beint til þeirra sem voru að beygja inn á Vesturlandsveg úr Hvalfirði um helgina. Það var frekar gefið í og svínað en að bíða í 10 sekúndur eftir að bílarnir tveir höfðu farið framhjá.

5. Það er löngu búið að banna að tala í farsíma án handfrjáls búnaðar.

6. Ef það er 30 bíla röð á Kjalarnesinu á leið til höfuðborgarinnar og þið eruð aftast, þá þýðir ekkert að byrja að taka fram úr eins og enginn sé morgundagurinn. Þið verðið komin heim á sama tíma og aftasti bíllinn. Aftur, að vera aftastur í bílaröð hefur ekkert með karlmennsku að gera (hef aldrei séð konu gera þetta.)

7. Á stórum opnum svæðum er oft búið að mála reiti, ýmist með hvítri eða gulri málningu. Þetta eru bílastæði. Stæðin eru nægilega stór til að einn bíll rúmist þar fyrir. Því á það ekki að þurfa að koma fyrir að einum bíl sé lagt í tvö stæði. Annars ertu ömurlegur bílstjóri eða þér er skítsama um náungann.

Molar um málfar LXXXII

 Ekki heyrði ég betur  en  sagt  væri í  auglýsingu  Ríkisvarpinu (03.06.09.) um nýja bók  Guðna Th. Jóhannessonar, Hrunið, - Hrunið verður  dreift  í  bókaverslanir á morgun. Ljótt er , hafi  ég  heyrt rétt.  

Jóhanna gerir einræðisvaldinu í Kína til góðs, skrifar stórbloggarinn Stefán  Fr. Stefánsson á  bloggsíðu  sinni (02.06.09). Hann  er að  túlka þá  skoðun  sína að Jóhanna  Sigurðardóttir  forsætisráðherra  sé  höll undir  stjórnvöld í  Kína, - sé  að þóknast þeim.  Orðatiltækið  að gera einhverjum til  góðs , veit ég ekki  til þess að sé  til í íslensku. Það er  talað um að  gera einhverjum til góða, hlynna að honum eða  hjálpa. Einnig er talað um að gera  einhverju  til   góða,  að lagfæra eitthvað sem  er úr lagi  gengið   eða  endurbæta.  Að  gera  einhverju til  góðs  er  merkingarleysa.

 Í Molum um  málfar er stundum fjallað um fleira en málfar í þrengsta skilningi. Það var sérkennilegt að heyra kynningu umsjónarmanns Íslands í dag (02.06.09.) er  sagt var að nú yrði rætt við  starfsmanna  Flugstoða, sem mundi varpa ljósi á hvað hefði farið úrskeiðis , þegar frönsk  farþegaþota  fórst yfir  Atlantshafi.  Margsinnis  hefur  komið  fram í  fréttum að  enginn veit  hvað  fór úrskeiðis, ekki þessi   ágæti  starfsmaður   Flugstoða  frekar en  aðrir. Þarna var  verið að blekkja áhorfendur. Það er slæmt  vinnulag.

   Oftlega  er hér  vikið  að  auglýsingum. Í Ríkisútvarpi  heyrist þessa  dagana  svolítið   fyndin  auglýsing ,sem  hljóðar  svo:  Njótum saman  detox - Glymur punktur is.  Nú er  detox  -  afeitrun - sletta sem ekki ætti  að heyrast í   Ríkisútvarpinu þar sem auglýsingar eiga  að vera  á lýtalausri íslensku.   Hluti þessarar afeitrunarmeðferðar er fólginn í því  að  sprautað er vatni upp í  afturendann  á  þeim sem  láta  glepjast af þessum  skottulækningum. Ég segi nú bara  fyrir  mig  , ef ég þyrfti að undirgangast slíkt,  mundi ég helst vilja  gera það í einrúmi , en ekki njóta þess með öðrum !

  Enn um  ferð  utanríkisráðherra  til Möltu : Það er sérkennilegt að RÚV Sjónvarp (03.06.09.)  skuli  í skjáfyrirsögn  segja: Össur á   eigin  vegum.  Eins og  utanríkisráðherra  Íslands hafi  farið  sem   venjulegur  ferðamaðuir, túristi, til Möltu.  Þetta og það  að  RÚV skuli undrast  að   utanríkisráðherra  skuli  ekki hafa  borið   Möltuferð sína undir   formann utanríkismálanefndar ber vott um djúpstæða  vanþekkingu á  íslensku  stjórnkerfi og  hlutverkum framkvæmdavalds og  löggjafarvalds.  Það er áhyggjuefni.

Ríkisútvarpið og Dalai Lama

   Andlegur leiðtogi  Búddista í Tíbet  Dalai  Lama  er í einkaheimsókn á  Íslandi. Það var  svolítið ánalegt þegar einn aðstandenda  þessarar  heimsóknar  sagði í viðtali við Ríkisútvarpið: Við  erum bara að  flytja  Dalai Lama inn.  Annars þykir  mér  hlutur    Fréttastofu  Ríkisútvarpsins í þessari   einkaheimsókn  Dalai  Lama  býsna sérkennilegur.

   Þessari  einkaheimsókn eru  gerð  betri  skil  hjá  Fréttastofu RÚV  en mörgum opinberum  heimsóknum erelndra þjóðhöfðingja. Ríkisútvarpið  sendi   tvo  starfsmenn  til Indlands   til að  ræða  við  Dalai Lama áður en  hann  heimsótti Ísland með  fjölmennu  föruneyti.   Eitthvað hefur það  ferðalag kostað, - greiddi kannski einhver annar aðili  ferðakostnaðinn. Ef  svo er,  ber RÚV  skylda  til að upplýsa  áhorfendur um það. Sá sem  þetta skrifar hefur oftlega gagnrýnt   forseta lýðveldisins , en það  er fáránlegt  að gagnrýna  forseta Íslands  fyrir  að vera ekki á landinu, þegar  þessi andlegi  leiðtogi  Tíbeta  kemur í   einkaheimsókn.  Ekki  ber    forsætisráðherra  né   öðrum ráðherrum  sérstök  skylda til að  funda  með  þessum ágæta manni þegar  hann kemur  hingað í einkaerindum.  Samt hefur næstum því  hver einasti fréttatími RÚV verið notaðaur  til að hnýta í ráðherra  fyrir að hitta ekki Dalai Lama.

   Einn af fréttamönnum RÚV  hefur  skrifað   sérstaka    grein í Morgunblaðið  til að skamma forsætis- og  fjármálaráðherra  vegna   þeirrar stefnu  sem  Ísland  hefur   fylgt  gagnvart Kína um langt árabil og   segist skammast  sín fyrir að vera Íslendingur. Slík greinaskrif  eru  óvenjuleg og    með þeim dæmir  þessi fréttamaður sig úr leik úr leik  í allri umfjöllun  í fréttum RÚV um  Tíbet og  Kína.

 Ekki efast ég um  að  Dalai  Lama er hinn mætasti og merkasti maður. Ég geri hreint ekki lítið úr því.  Bækur Pico Iyers  um  Dalai  Lama , t.d. The Open Road, eru áhugaverður lestur.  Á engan  hátt  skal  lítið gert úr  Dalai Lama, en  það er   rangt að misnota opinbera  fréttastofu í hans  þágu. Eru einhver sérstök  tengsl    milli  Fréttastofu RÚV og þeirra sem  standa að þessari  einkaheimsókn ?   Það er áleitin spurning.

Hefur utanríkisráðherra ekki ferðafrelsi ?

   Fréttastofa Ríkisútvarpsins náði nýjum hæðum í fagmennsku, þegar formaður  utanríkismálanefndar var að því  spurður í kvöldfréttum RÚV   hvort ekki  væri  eðlilegt ,að hann  hefði verið  látinn  vita  af ferð Össurar  Skarphéðinssonar  til Kýpur.  Ferðin var  farin   til kynna sér   samráðsferli  Kýpverja  fyrir nngöngu sína í ESB Hverskonar bjánagangur  er þetta?  Að  ráðherrum sé  skylt að  tilkynna  nefndum  Alþingis, ef  er  fara út fyrir  landsteinana  !!!  Í þessari  spurningu  felst mikil  fáfræði um íslenska  stjórnsýslu. Ummæli  formanns  Sjálfsdtæðisflokksins um þetta mál  voru  litlu skárri en   fagmennska  fréttastofunnar.

Össur á Möltu

Molar um málfar LXXXI

Í fréttum  RÚV  (kl. 1800 31.05.09.)  var  sagt:  Tilraunir til að koma á  lýðræðisumbótum í Zimbabwe hafa brugðist.  Tilraunir bregðast  ekki , þær  mistakast eða fara út um þúfur. 

Einkennilega fannst mér   til orða  tekið í hádegisfréttum RÚV (01.06.09.) þegar sagt  var: ... ef  svo óheppilega vill  til að  flugvél hverfur  af ratsjá...

Silja,sem er áhugamaður um íslenskt mál, sendi mér  eftirfarandi línur: „....ég rak augun í leiðinlega villu í viðtali við fjallgöngumann í blaði sem fylgdi með Morgunblaðinu, á helginni held ég.
Þar var eitthvað ,,að sögn Haraldar Örn Ólafssonar". Ég efast um að
maðurinn heiti Örn að ættarnafni og mér finnst mjög lélegt af blaðinu að
geta ekki beygt nafnið!"  Beygingaleti  eða  beygingafælni er  vaxandi  vandamál í fjölmiðlum.  Morgunblaðið ætti að sjá  sóma  sinn í að gera betur en þetta.  Takk  fyrir ábendinguna, Silja.

Annað  dæmi um  beygingafælni  af Vefvísi (01.06.09.) :Vélin var á leið frá Rio de Janeiro í Brasilíu og var á leið til París. Á íslensku ætti að segja : Vélin var  á  leið frá  Rio de Janeiro  til Parísar.  Sá  sem  skrifar svona er  kannski  bara enn á því  málþroskastigi að hann ætti að vera úti á  götu að hoppa  parís  eins og  sagt var í gamla  daga !

Í heilsíðuauglýsingu um ferðir með  ferjunni  Norænu (Morgunblaðið, 31.05.09.) eru  villur. Líklega  eiga íslenskar  auglýsingastofur met í málfarslegum subbuskap. Í auglýsingunni stendur  stórum  stöfum: Brottfarir  til  Færeyja er alla miðvikudaga í allt  sumar. Fyrst er  til að  taka að orðið  brottför  er  venjulegast notað í eintölu , þótt flugfélög og ferðaskrifstofur geri  sitt besta til að  festa fleirtöluna í málinu.  Noti  menn fleirtöluna, ætti     sögnin að  fylgja  fleirtölunni og   vera   eru  en ekki er alla  miðvikudaga. Það  væri  alveg   prýðilegt að segja  í þessari  auglýsingu:  Brottför  til Færeyja er á miðvikudögum í  allt  sumar. Varla  eru  margar  brottfarir á hverjum  miðvikudegi, -  eða hvað ?

Einnig  er í auglýsingunni  stórletruð  fyrirsögn á  færeysku:  Mær dámar so væl at sigla  vi Norrönu. Þótt ekki sé  ég    færeyskufræðingur  sé  ég ekki  betur  en í þessari setningu  sé   villa. Þarna ætti að  standa: Mær   dámar so væl  at sigla  við Norrönu. - Mér líkar svo  vel að sigla með Norrænu. Í  færeysku er  ekki til neitt  vi   en  færeyska orðabókin gefur  dæmið: Hann  sigldi  við norðmonnum (við norskum skipum).  Mikil hroðvirkni og aðstandendum ekki til  sóma.

„Svona gera menn ekki" !

Morgunblaðið birti um daginn myndir af veggjakroturum, sem  voru staðnir að verki.  Mér finnst í  góðu lagi  að  birta  myndir af  bílum ökumanna,sem misnota  stæði fatlaðra. Það  skiptir engu hvort  ökumaðurinn  situr í bílnum,  eður ei. Söm  er gjörðin.  Siðað fólk leggur  ekki í stæði sem ætluð eru  fötluðum.  Eftir að hafa kallað mig  dóna hundskaðist ökumaðurinn  burt. Myndin tekin við Hagkaup í Garðabæ í hádeginu  á   annan í Hvítasunnu.