Molar um málfar LVII

Reyni Traustasyni,ritstjóra, þakka ég  athugasemdir  við  Mola gærdagsins. Þið á  Vefdv  verðið  að vanda ykkur meira. Skoðum  eftirfarandi  skrif (19.04.):

„Strandhelgisgæslan í Bandaríkjunum leitar nú að 39 ára gömlum karlmanni sem féll útbyrðis af norsku skemmtiferðaskipi undan ströndum Bahamas –eyja. Atvikið átti sér stað snemma morguns á laugardaginn.

Ekki hefur tekist að bera kennsl á manninn en nokkrir farþegar sáu hann falla útbyrðis. Fjölmör skemmtiferðaskip aðstoða strandhelgisgæsluna við leitina." Það er margt sem  er  gagnrýnivert  í þessum fáu línum. 

1. „Strandhelgisgæslan". Hér  hefði átt að  standa   strandgæslan  eða  landhelgisgæslan  (e. coast guard). Það er  ekkert til sem  heitir  strandhelgi.´Samræmi er í  vitleysisganginum því orðið  er  notað  tvisvar.

2. „Bahamas-eyjar". Íslensk  málvenja  er  að tala um Bahamaeyjar (e. The  Bahamas)

3. „Ekki  hefur  tekist að bera kennsl á manninn". Sá  sem skrifar á  sennilega  við að  ekki hafi tekist að  finna manninn, leitin að honum hafi ekki borið árangur. Að bera kennsl á , er að þekkja.

Hér  er  svo meira  af Vefdv: „ Ofurfyrirsætan Kate Moss (35) hefur verið bannað að drekka eftir að hún fékk sveppasýkingu í aðra stóru tánna. Kate áskotnaðist sýkingin er hún fór í fótsnyrtingu í Bandaríkjunum og er á svo sterkum sýklalyfjum."

1. Þarna  ætti að  standa:  Ofurfyrirsætunni ...hefur  verið  bannað að  drekka.

 2. „..áskotnaðist  sýkingin.."  Sögnin  að áskotnast  er jákvæð og  er  notuð um  að  fá eitthvað óvænt, eitthvað  gott. Það getur varla  átt við um sýkingu.

 3. „...og er á  svo  sterkum  sýklalyfjum."  Að hvað ? Setningin endar í lausu lofti.

 Aftur og enn segi ég: Þetta er ekki boðlegt.Um það hljótum við  Reynir Traustason að vera sammála. - Sleppi því að gera  athugasemdir  við  stafsetningarvillur, - eða augljósar innsláttarvillur.

Myndaflokkurinn sem  RÚV  sýnir  um þessar mundir um „Villta Kína" er  afar  vel gerður. Hreint  konfekt fyrir áhugamenn um Kína og  Miðasíu. Ekki  spillir  að   íslenski  textinn er einstaklega vandaður og prýðilega fluttur. Það er  til fyrirmyndar.

Og svo  aðeins um fréttamat. Einkennilegt  var að það  skyldi ekki þykja fréttnæmt í  sjónvarpsfréttum RÚV klukkan 1900 né klukkan 2200  (20.04.)  sem  sendiherra  ESB  gagnvart  Íslandi sagði um tillögu  Sjálfstæðismanna um  Evruna og  Alþjóða  gjaldeyrissjóðinn.  Sendiherrann sagði um  þá  tillögu Sjálfstæðismanna að  AGS ætti að hafa  milligöngu um það við ESB  að  við  tækjum upp Evru  einhliða  að  hún  væri  hrein vitleysa,  (e. sheer nonsense) Raunar  væri  réttara  að   þýða  ummæli sendiherrans  um  tillöguna  að hún væri   „arfavitlaus" ,  „tóm tjara" eða  „algjör della".   Þetta hefði  víðast hvar þótt fréttnæmt.

Í auglýsingatíma  RÚV  fyrir  fréttir blandast saman   auglýsingar frá  stjórnmálaflokkum og  steypustöð,sem er að selja  steypu. Í kvöld  fannst mér  endilega  vera sagt: Kaupið  steypuna hjá okkur.,Sjálfstæðisflokkurinn. Líklega misheyrðist mér. En gæti þetta ekki  verið rétt?

Molar um málfar LVI

 Á Vefdv mátti lesa (17.04.) eftirfarandi: „Vegna þess að meirihluti stjórnmálaflokkanna vildu ekki þiggja 10 mínútna gjaldfrjálsan útsendingartíma hjá Ríkissjónvarpinu hefur RÚV ákveðið að hætta við að útdeila öðrum minni framboðum þann tíma." Við þessa einu setningu er tvennt  að  athuga.  Í  fyrsta lagi ætti að  skrifa „..meirihluti stjórnmálaflokkanna vildi ekki...". Í öðru lagi  eru orðin „útdeila öðrum minni framboðum þann tíma" ekki gott mál.  Betur  hefði  þarna  verið  sagt til  dæmis: „...úthluta öðrum minni  framboðum þeim tíma". Ekki útdeila þann tíma.

Ritsjórar  Vefdv virðast ekki gera  neinar kunnáttukröfur til þeirra sem  skrifa fréttir á vefinn. Eftirfarandi (18.04)  staðfestir það: „Íbúar Álandseyja safna nú fyrir Ester Evu Glad, tvítugri, íslenskri stelpu, sem liggur lömuð á gjörgæsludeild."  Sama villan var í fyrirsögn:„ Safnað fyrir íslenskri stelpu".  Þarna augljóslega um  djúpstæða  vankunnáttu og einbeittan brotavilja að  ræða. Sá sem   svona  skrifar ætti  ekki að fást  við  skriftir. Skrifari þekkir  ekki  muninn á að  safna   fyrir  einhvern, handa  einhverjum  og  að  safna  fyrir einhverju.

Vikið var að málvillu  í auglýsingu  frá frambjóðanda Frjálslynda flokksins í  sjónvarpi  RÚV, í Molum gærdagsins. Málvillurnar í auglýsingunni eru reyndar tvær í  sömu setningunni. Efnislega er  sagt: - Góðir landsmenn,  með stuðning ykkar kemst ég  inn á  Alþing.  Auðvitað ætti að segja,  Góðir landsmenn, með  stuðningi ykkar kemst ég inn á  Alþingi. Sá  flokkur  sem  sendir þetta frá sér er ekki vandur að  virðingu sinni. Það  verður  reyndar heldur ekki sagt um  Ríkisútvarpið.

Molar um málfar LV

 Í myndatexta á  forsíðu Moggans (17.04) segir:„Á annað þúsund  rúmmetrar af fyllingarefni  fara í Landeyjahöfn  á Bakkafjöru". Þessi  setning  var svo  lesin athugasemdalaust í morgunútvarpi Rásar  tvö   þegar   stiklað var á  efni  dagblaðanna. Molahöfundur  er  ekki verkfróður, en sá þó í hendi sér,  að hér var eitthvað  málum blandið. Ef  tíu námutrukkar  flytja  grjót í höfnina og  hver þeirra ber 40-50  tonn í  ferð þá  eru þetta  svona  30-50  ferðir. Samkvæmt  upplýsingum  Suðurverks sem  gerir  höfnina  fara  600 þúsund  rúmmetrar af  grjóti  í garðana  við höfnina (1.2 milljónir  tonna) en  alls  er  efnismagnið  sem  notað er   til hafnargerðarinnar meira  en milljón  rúmmetrar og er þá  vegagerð íreiknuð.  Það er  dálítið meira en á annað  þúsund  rúmmetrar. Þetta er   gott  dæmi  um hvernig  augljós villa fer í gegn um allar síur Moggans (kannski eru   engar  síur  lengur) og  svo  er villan lesin  gagnrýnilaust  fyrir  hlustendur  Ríkisútvarpsins. Líklega hefur  sá sem  skrifaði textann  ekki  hugmynd um hvað rúmmeter  er  og veit  ekki  heldur hvað  höfn  er. Skylt er að geta þess að  ruglið var leiðrétt í Mogga  daginn eftir.

„Ný sinfóníuhljómsveit lék  saman í  fyrsta skipti í kvöld" var sagt (16.04.)  í fréttum  Stöðvar tvö.  Hljómsveit  er flokkur hljóðfæraleikara,  sem  leika  saman.  Þessvegna  hefði hér  átt að  segja: Ný sinfóníuhljómsveit lék í fyrsta  skipti í  kvöld.

  Alþingismaður  talaði í dag (16.04.)  um að  fara í leiðangur til að  flytja mál". Þetta   finnst mér   ánalegt orðalag. Man ekki til þess þau  fimmtán ár ,sem ég átti  sæti á  Alþingi að hafa heyrt nokkurn þingmann taka  svo  til  orða. Mér  er lífsins ómögulergt að  tengja það  saman  að  fara í leiðangur og  að  flytja mál á þingi. Mér finnst þetta vera  rugl.

 Makalaust er  að  auglýsingastofur eða  auglýsingadeild  RÚV  skuli ekki leiðrétta  augljósar  málvillur í auglýsingum. Þannig  er í sjónvarpsauglýsingu frá  Frjálslynda flokknum  (17.04.) sagt: „ Góðir  landsmenn, með  stuðning ykkar...". Augljóst er að  segja  ætti : Með  stuðningi ykkar. Þetta er kæruleysi og  ekki vönduð  vinnubrögð.

Molar um málfar LIV

Merkilegt er að heyra  þingmenn (15.04.) tala um „þrjár kosningar", þegar segja ætti þrennar kosningar. Það eru   ekki mörg ár síðan núverandi  forseti Íslands talaði um „tvö verðlaun" í áramótaávarpi  til þjóðarinnar.Hann hefði átt að  segja  tvenn verðlaun. . Á lokadegi þingsins (17.04)  sagði þingmaður: „Vonandi ber okkur gæfa til þess að samþykkja þetta frumvarp." . Þessi  þingmaður hefði betur  sagt: „ Vonandi berum  við gæfu til....". Þetta fólk á  að hafa betri  tök á  tungunni en þessi  dæmi  gefa til kynna.

Í fyrri Molum  var  vikið að  morgunútvarpi Rásar tvö í  RÚV.   Hlustaði  (16.04) í nokkrar  mínútur  rétt fyrirr klukkan   sjö  og  aftur  upp úr klukkan átta.  Á þessum fáu mínútum  tókst umsjónarmanni að   tala  þrisvar sinnum um  „lag af nýjum disk". Orðið  diskur  beygist, diskur, disk, diski,disks. Lag  af nýjum diski, hefði  ég viljað heyra. Á  Rás  eitt  sama  sama  morgun kynnti umsjónarmaðurinn KK lag með  Karlakórnum „Heimir."  Beygingaletin eða  beygingafælnin  breiðist út í Efstaleitinu.

Meira um   morgunútvarp  Rásar tvö í  RÚV  (17.04). Umsjónarmaður var að  rekja merkisatburði sem  gerst hefðu  17. apríl í áranna rás. Nefndi  til sögu, að þennan  dag hefði  „Duffy Duck  komið  fyrst fram í  varner  bros"( skrifað eftir  framburði) . Það  tók  Molahöfund  nokkra  stund  að átta sig á því að umsjónarmaður átti  líklega  við, að  þennan  dag hefði   teikniöndin Daffy Duck   fyrst  birst á hvíta tjaldinu  í  teiknimynd frá  bandaríska kvikmyndaframleiðandanum Warner Brothers.  Enska  orðið  Brothers  er  stundum  stytt í Bros.  í nöfnum  fyrirtækja. Það er  hinsvegar alltaf lesið óstytt, - brothers,   ekki bros. ! Það er  svo önnur saga hve illa okkur Íslendingum gengur  að gera greinarmun á  framburði v og w  þegar um ensk orð er að ræða. Það er sennilega algengasta framburðarvilla Íslendinga á enskri tungu.

Það  væri þarft verk  ef  málfarsráðunautur  RÚV  léti   fréttamönnum  og   dagskrárgerðarfólki í té  lista  með  forsetningum og  staðanöfnum. Þá  hætti maður   vonandi  að  heyra  sagt „á Keflavík" eins og  sagt var  á  Rás  tvö (17.04.) í morgun. Ég  bíð   eftir að  heyra   að   talað verði um að fara  „upp á Keflavík". Farið er að heyrast í talmáli  í Reykjavík að fara  „upp á Selfoss". Það er eins og menn fari upp á  allt  núna. Þeir  einir  fara  upp á  Selfoss, sem   búa á  Eyrarbakka,  Stokkseyri og  í grennd. Eða í Stekkum í Sandvíkurhreppi þar sem Molahöfundur var eitt sumar í sveit upp úr  1950. Þar var reyndar stundum talað um að fara upp að Fossi.

Og  svo í  lokin  nokkur orð um nútíðarnafnháttarsýkina. Rætt var   við  stjórnmálafræðing (17.04.) um  stjórnmálahorfur í morgunútvarpi  Rásar  tvö.  Allir  voru illa haldnir  af pestinni, bæði  umsjónarmenn og  fræðingurinn.  Þau  voru ekki að  sjá og  stjórnmálamenn voru  ekki að  gera, og  svo framvegis. Ljótt var að  heyra.

Molar um málfar LIII

 Einkennilega var tekið til orða í frétt á Vefvísi (15.04):„einhverjir mótmælendurnir grýttu grjóti í lögreglumenn á meðan að aðgerðir þeirra stóðu yfir."  Að grýta  grjóti er  tugguorðalag. Eðlilegra hefði verið að  segja: Einhverjir úr  hópi mótmælenda grýttu  lögregluna meðan á  aðgerðunum stóð. Eða  einhverjir úr   hópi mótmælenda köstuðu grjóti í lögregluna..

Nú er  mikið um skoðanakannanir. Í fréttum RÚV var sagt (14.04.) : „Könnunin var  tekin..." Kannanir  eru ekki  teknar. Þær  eru  gerðar. Betra hefði verið að segja: Könnunin var   gerð, -  eða  könnunin fór  fram.

Fréttastofa RÚV  bjó til  nýja  borg í  Frakklandi í  fjögurfréttum (15.04). Þar var ítrekað talað um borgina  Kalæ (ritað eftir  framburði). Greinilega var átt  við  ferjuhöfnina  Calais  en  heiti hennar er borið   fram Kale , Kalei. Sú  skylda   hvílir  á þeim sem lesa fréttir  að gera sér það ómak  að kynna sér framburð  erlendra  staðanafna. Sumir kunna  að  telja  þetta  smáatriiði,  en  fagmennskan  felst einmitt í smáatriðum.

Vefvísir bregst ekki frekar en fyrri daginn þegar um ambögur  er  að  ræða. Þar mátti (14.04) lesa: „Haukur Már Helgason ritstjóri dagblaðsins Nei var meinuð aðganga að svæðinu við Vatnsstíg".  Hvað er sá  sem  svona  skrifar að  hugsa? Hann er ekki að  hugsa. Þarna ætti með réttu að standa: Hauki Má Helgasyni ritstjóra dagblaðsins Nei var meinuð  aðganga að  svæðinu  við  Vatnsstíg,   eða ... var meinaður aðgangur  að  svæðinu  við Vatnsstíg. Nú er atvinnuleysi meira  en nokkru sinni  fyrr. Ritstjórar hafa    ekki lengur  þá  afsökun að  ekki fáist skrifandi  fólk  til  starfa. Þeir  eiga  að láta  svona  bögubósa lönd og  leið og    ráða fólk sem  getur  hugsað og  skrifað á  íslensku.

Skíðaskálinn í Hveradölum  auglýsir  húsnæði  fyrir samkvæmi og mannamót. Í auglýsingunni er  talað um ættarmót og „reunion". Orðið  „reunion"  er  enskusletta.Á ensku  er það mjög  notað um  endurfundi  gamalla  skólasystkina. Á íslensku mætti  til  dæmis  tala um nemendamót.   Skíðaskálinn í Hveradölum ætti að skammast sín fyrir þessa enskuslettu. Hún er óþörf, - rétt eins og aðrar slettur. 

Molar um málfar LII

 Tvö  eru þau orð,sem margir fjölmiðlamenn hafa sérstakt  dálæti á.  Þar hef ég í huga orðin  áhafnarmeðlimur og  aðili. Þegar verið  er að  ræða  um skipverja  er  oftast  talað um áhafnarmeðlimi, en það orð  er óttalegur óskapnaður. Þegar Geysir  fórst á  Vatnajökli tókst svo  giftusamlega til að öll áhöfnin bjargaðist. Tveir  skipverjar  úr áhöfn togarans Jökuls urðu strandaglópar á Mjóafirði. Karl og  kona    voru  handtekin á  Keflavíkurflugvelli og   reyndust hafa  fíkniefni innvortis. Þetta par, karlinn og  konan  voru í næstum öllum  fréttum  nefnd  „tveir aðilar".  Hallast  að því  að  þetta  sé  einhverskonar skýrslumál  yfirvalda,sem berst í fréttirnar. Kansellístíll samtímans.

„Þegar menn hafa orðið fótaskortur á þingsvellinu", skrifar bloggari(14.04.). Réttara hefði verið  að  segja: „Þegar mönnum hefur orðið fótaskortur á þingsvellinu". Annars  sýnist mér  að  hér  sé   verið að blanda  saman tveimur orðatiltækjum: Að   verða  fótaskortur ,  að hnjóta  um eitthvað oft  í óeiginlegri    að  verða á mistök og  orðatiltækinu að verða hált á  svellinu, að lenda í ógöngum eða erfiðleikum.

  Það er subbuskapur  að  fara rangt með tölur í fréttum og leiðrétta ekki. Sagt var í kvöldfréttum RÚV(14.04,)  að metaðsókn hefði  verið að  skíðasvæðinu í Hlíðarfjalli á  skírdag, - þangað hefðu komið þrjú hundruð manns. Í  viðtali sem  fylgdi  fréttinni kom fram að gestafjöldinn í  fjallinu var þrjú þúsund manns, ekki þrjú hundruð. Ranghermið í inngangi var ekki leiðrétt. Það er óvirðing   við hlustendur. Þetta var líka dæmi um það,  að þulur  les án þess að heyra hvað hann les  og  án þess  að  beina huganum  að því sem lesið er. Auðvitað lá það í augum uppi, að  þrjú hundruð  gestir í Hlíðarfjalli um  páska var engin metaðsókn.

Vandaðir  fjölmiðlar leiðrétta, þegar rangt er  farið með. Það er engin minnkun að því.

Molar um málfar LI

 Sumir  segja  að gera eigi  minni kröfur um málfar á  bloggsíðum en  á öðrum opinberum vettvangi. Þessu er Molahöfundur ósammála. Bloggarar  eiga  að  vanda  málfar sitt.  Gott  málfar  hefur góð áhrif á þá  sem  lesa.  Á sama hátt smitar vont málfar út frá  sér  eins og  hver önnur  pest.  Í morgun  (13.04.) las ég  eftirfarandi á   bloggi  konu úr  Vestmannaeyjum. Hún var að gera  athugasemd  við  frétt um skemmtanahald á  Suðurlandi þar sem  Vestmannaeyjar  voru   nefndar. Konan  skrifaði: ,,Hvað er  verið að bendla  Eyjunum við þetta?" Auðvitað hefði þarna átt að  standa:,,Hvað er verið að  bendla Eyjarnar við þetta?". Annars var   tekið ágætlega til orða í umræddri frétt  í Vefmogga , þegar sagt var að skemmtanahald á  Suðurlandi hefði gengið skammlaust fyrir  sig.

Orðalagið  að vera ,,með bakið upp við vegg" er í  tísku í íþróttaheiminum um þessar mundir.  Þessi ambaga  var endurtekin í  RÚV í morgun(14.04.). Þar var líka talað um  tryllingsleg fagnaðarlæti að loknum  leik. Ekki er  það orðalag mér  að  skapi.

Í  fréttum RÚV (14.04)  var talað um  slys í  Perú þar sem hengibrú  hefði ,,slitnað í tvennt" með hörmulegum afleiðingum. Þetta fannst mér   andkannalegt orðalag.Vel er  hugsanlegt að brúin hafi verið úr  reipum  eða  tágum, sem  hafi  slitnað,  en   ekki þurfti að  segja  að  hún hefði   slitnað í tvennt.  Til  dæmis hefði mátt segja  að brúin hefði brostið eða brotnað.

Umsjónarmönnum tónlistarþátta  í RÚV  gengur  illa  að   fallbeygja nöfn flytjenda. Í morgun (14.04) var  sagt:,, Nú heyrum við lag með hljómsveitinni Spaðar". - Lag með  hljómsveitinni  Spöðum hefði  kynnir  betur  sagt. Eða  hljómsveitin Spaðar leikur næsta lag. Varla hefði verið  sagt: Næst heyrum  við lag með Guðmundur Jónsson.

Það var óheppilegt orðalag, vægt  til orða tekið, þegar   annar  stjórnandi  kosningaþáttarins  á  RÚV (14.04)  talaði um  að „fara í  slorið" og átti  þar við  sjósókn og  fiskvinnslu. Það var eins og þetta  væri  eitthvað sérstaklega sóðalegt og ógeðfellt. Trúi því illa að þannig hafi það verið meint.

Ösköp var annars hallærislegt  að hlusta á umsjónarmenn morgunútvarps  Rásar tvö  gera   grín að  færeyska orðinu æl  eða æli  (14.04). Heyrði þetta  fyrir tilviljun. Hlusta annars  ekki á  Rás  tvö á morgnana því  sjálfumgleði ,  fliss og  aulafyndni umsjónarmanna , -  eins og  þetta  með  færeyskuna   höfðar ekki til mín. Allt  annað  að hlusta á  Rás  eitt snemma á morgnana.

Erum við komin af öpum ? Svo er spurt í  fyrirsögn í  Mogga (14.04). Þetta minnir  á gamla  sögu um að  vissulega sé mannkynið komið  af öpum. Nema Íslendingar. Þeir  séu komnir  af Norðmönnum.  Það er  auðvitað sjálfsagt að bæta því við, að Norðmönnum finnst þetta  ekki  vitund fyndið !

Molar um málfar L

 Á Páskadag var frumfluttur  sálmur í þýðingu  doktors Sigurbjörns Einarssonar biskups  (ekki  doktor  Sigurbjarnar eins og  sagt  var í RÚV).  Sálmurinn hefst á orðunum ,,Nú máttu´ ekki, María gráta". Í vefmogga var  úrfellingarmerkið  birt eins og  rétt er. Á  heimasíðu RÚV var heiti sálmsins þannig  ritað:, Nú máttu ekki María Gráta"      Allir þar á bæ  sem  tóku sér  heiti  sálmsins í munn  lásu  skýrt ,,máttu", en  ekki -,,Nú mátt ekki , María gráta", eins og rétt hefði verið  lesið.  Ég er ekki vel að mér um kirkjutónlist, en einkennilegt fannst mér  að höfundar sálmalagsins  var hvergi getið. Kannski er það eitthvað sem allir eiga að  vita, en ég veit ekki.

 Of sjaldan sér  maður  vel að orði komist í  fjölmiðlum.  Á Vefdv  var  sagt (11.04) :,,  ... að þeir  sæti ábyrgð,sem um véluðu". Þetta er prýðilega að orði komist. Ekki verður  sama sagt um  fyrirsögn í Vefmogga (12.04),,Umferðarslys og fíkniefnaakstrar". Orðið  ,,akstrar" hef ég aldrei séð áður. Í  sömu frétt  er  talað um að ,,bíll hafi klesst á ljósastaur". Það er hárrétt  sem Haraldur Bjarnason segir í athugasemd  við fréttina, - þetta er  leikskólamál.

  Málblómin blómstra  sem fyrr í  íþróttafréttum: ,, Káerringar   voru með  bakið upp við  vegg eftir  tapleik liðsins...." sagði íþróttafréttamaður  RÚV í sjónvarpsfréttum  (11.04). Þetta er ekki  íslenska. Ég hefði  skilið  ef hann hefði sagt að eftir  tapið hefðu þeir farið með veggjum. Verð að viðurkenna að mér ekki alveg ljóst hvað er verið  að reyna að segja okkur  hlustendum með þessu einkennilega orðalagi. 

 

 

Molar um málfar IL

Nokkuð algengt er að heyra orðalag eins og  lesið var í hádegisfréttum RÚV (09.08): ,,Forysta Sjálfstæðisflokksins  segist ekki hafa verið kunnugt um..."  Betra hefði  verið að  segja: ,,Forystumenn Sjálfstæðisflokksins  segja,  að þeim hafi ekki verið kunnugt um..."

Á vefdv  gengur laus  skriffinnur sem  gerir   engan mun á  forsetningunum af og  að. Hann skrifar (12.04):,,Leit af henni er því lokið." Þetta er ekki  einsdæmi, heldur gerist  þetta aftur og  aftur. Menn leita að einhverju,  en svo  er hægt  að líta af einhverju og á eitthvað  annað.

Á vefdv var skrifað: ,,...segjast hafa aflað styrkjanna,sem  Sjálfstæðisflokknum var veitt." Málfarsklúður  ofan á  annað klúður,svo ekki sé  meira  sagt. Oft hafa hér  verið  gerðar  athugasemdir við  auglýsingu  sparisjóðsins  Byrs  um það sem  sparisjóðurinn kallar  ,,fjárhagslega heilsu".  Sé eitthvað að marka fréttir  undanfarinna daga  eru  sumir  stjórnendur  sparisjóðsins líklega   við talsvert betri ,,fjárhagslega heilsu" en  flestir  stofnfjáreigendur og  viðskiptavinir sjóðsins. Sparisjóðurinn Byr  ætti að  sjá  sóma sinn í því að hætta að  bulla   í auglýsingum um  það sem þeir kalla ,,fjárhagslega heilsu".

Hvað eiga  þau sameiginlegt frjálshyggjufrelsari Sjálfstæðisflokksins Hannes Hólmsteinn Gissurarson og  öfgafemínistinn, ritari VG  Sóley Tómasdóttir?  Bæði  eru  stóryrt á blogginu og hvorugt leyfir lesendum að gera athugasemdir  við það sem þau skrifa. Það er  raunar sameiginlegt mörgum  stjórnmálamönnum að leyfa   ekki athugasemdir á  bloggsíðum  sínum. Kjósa  heldur    einræður.  Athugasemdir,lesenda, kjósenda eru hvort sem er ekki merkilegar,  eða hvað ?

 Á bloggsíðu las ég (09.04): ,,Enginn getur tæplega sætt sig við annað en  þingmenn með hreint borð". Það er  sæmilega ljóst hvað átt er  við, - þingmenn verði  að hafa hreint  borð,- í þeim skilningi  að þeir hafi ekkert að fela   til  dæmis í fjármálum. En ekki verður  sagt  að þetta sé  skýrt fram sett. Þessi bloggari er einn þeirra,sem leyfir lesendum  ekki að  tjá sig um  það sem  hún skrifar.

Molar um málfar XLVIII

Æviminningar alþýðumanna frá  fyrri  tíð eru   nær  undantekningarlaust góður lestur . Margir  nutu  þeir lítillar sem engrar skólagöngu, en  skrifa  samt   frábæran    texta. Í  dymbilviku hef ég verið að  lesa  ,,Kaldur á köflum", endurminningar Eyjólfs  frá Dröngum. Sú   bók kom  fyrst út  haustið  1953, en  seldist  fljótt upp og  var gefin út  að  nýju  1965.  Endurminningarnar skráði  Vilhjálmur S. Vilhjálmsson   rithöfundur og  blaðamaður. Honum náði ég  aðeins að kynnast, er ég starfaði á  Alþýðublaðinu forðum tíð. VSV segir í  formála   fyrir annarri útgáfu bókarinnar:,,Eyjólfur Stefánsson var frásagnarglaður og einn besti  sögumaður,sem ég hef rætt við. Hann vissi hvað var  frásagnarvert og  svo var saga hans  skipuleg, að ekki þurfti að bæta inn í  eða auka við frásagnir hans og varð því  bókin til þannig að ég gat frá  fyrstu samræðu okkar  til hinnar síðustu samið hana eftir hendinni". Eyjólfur  fæddist árið  1868 en lést  árið 1959.

Bókin er  bráðskemmtileg  aflestrar, afbragðs  aldarfarslýsing og  merkileg heimild um eyjabúskap  á  Breiðafirði , harða  sjósóknara, hetjur og     lífsbaráttu íslenskrar  alþýðu á ofanverðri   nítjándu öld. Líf  þessa fólks  hefur  verið á  stundum ótrúlega  erfitt,  en  frásögnin öll  hrífur mann með sér. Fátt  er  betri íslenskukennari  en  vel   skrifaður  texti af þessu tagi. 

 Í fyrrihluta  þessarar  bókar  lærði ég   þrjú orð,mér áður  ókunn. Þvernorður í merkingunni vestur. Að  bátur  sé  skaðvaltur, þegar hann er   svo  valtur að hætta  stafar  af. Þriðja orðið  er  saurmýri,  en merkingu þess hef ég  ekki fundið ennþá.

Margt kemur þarna  fram um mannleg örlög og mannlega  náttúru.  Margar ungar  stúlkur áttu börn í   lausaleik, ,,því erfitt var að verjast bændunum",segir  Eyjólfur.  Eiginkonur   bændanna  sem  þetta henti  brugðust  oft  stórmannlega  við og ólu þessi börn upp sem  sín eigin og  sóttu  þau  jafnvel í fjarlægar sveitir  til að  tryggja velferð þeirra..

Skemmtileg   fannst mér    saga Eyjólfs  um  húsfreyjuna,sem  sagði   við   bónda sinn:,, Það er  svo  sem í lagi , Jón minn, að þú haldir framhjá mér með  vinnukonunum, en láttu mig bara ekki komast því !"