Molar um málfar XXXVII

Eitt af því sem  fréttaskrifarar hafa verið að  ruglast á   svo lengi sem ég man, er  heitið á   þeim  svæðum eða  stjórnsýslueiningum  (ekki gott orð!)  sem  mynda  Bandaríki Norður  Ameríku, - ,,The United States of  America". Það er rétt að  tala um New York  ríki,  Vermont  ríki  o.sv.frv.    Á ensku er  talað ,,The  State of  Vermont, New York State".   Alltaf  öðru hverju heyrist talað  um New York  fylki  eða  Flórída  fylki. Það er  rangt.  Ef það  væri  rétt  ætti að  tala um Bandafylki Norður  Ameríku. Það er  auðvitað út í hött. Þetta eru Bandaríki.

Til  eru ótal handbækur um réttan framburð  erlendra nafna. Nú  er  meira að segja  hægt að hlýða á framburðinn á netinu. Tvo fréttamenn  í útvarpi (RÚV  held  ég) heyrði ég  (30.03)    bera nafn  bandaríska leikstjórans og  leikarans   John Huston rangt fram.  Nafn hans  er  borið fram  Höston,  ekki Hjúston. Það er   borgin í Texasríki, Houston. Framburður    enskra orða  er  stundum óútreiknanlegur. Þá  er  að  fletta upp.  

,,Skilaskylda gjaldeyris hefur  ekki verið  að  virka",  sagði fréttamaður  RÚV  sjónvarps í kvöld  (31.03) Er þessi  sýki orðin að ólæknandi plágu ?

Þorsteinn Sverrisson  nefnir í athugasemd að  við ættum að sækja  meira  af nýyrðum   til  Færeyinga. Það   tek ég heilshugar undir  og nefni  hér eitt orð  sem  við sem  best  gætum  fengið  að láni. En það er orð   yfir   það  sem  stundum er kallað  franskur  rennilás (e.velcro)

Venjulega eru þetta taurenningar  , öðru megin örsmáir  krókar hinumegin  örsmáar lykkjur. Það var færeyskure skóðbúðareigandi  sem  gaf þessu  fyrirbæri nafnið  ,,karðalás". ,,Karðar"  eru kambar , ullarkambar á  færeysku.  Væri ekki tilvalið að kalla þetta kambalás á íslensku ?

Ég held að það hafi verið  færeyski málvísindamaðurinn Jóhan Hendrik W. Poulsen ,sem  bjó  til orðið geisladiskur. Honum þótti orðið langt og  fremur óþjált  og  bjó því  til annað  orð ,sem  nú er  eingöngu  notað um geisladiska í  Færeyjum. Það er orðið  ,,fløga". Það  færi  vel á því að  við  notuðum þetta orð líka,  hljómflaga, myndflaga.

,,Reykjanesbær segir, að samkvæmt  tölum frá Hitaveitu Suðurnesja megi sjá að rafmagnsnotkun datt niður þennan tíma í samanburði við tvo síðustu laugardaga."   Reykjanesbær  segir, og  ramagnsnotkun  datt niður  ! Þetta  stóð í Vefmogga  31.03. Merkilegt er að það  skuli  þykja fréttnæmt  að  rafmagnsnotkun minnki verulega , þegar slökkt  er á öllum  götuljósum   í bænum !

Molar um málfar XXXVI

  Það væri verðugt verkefni fyrir nýjan málfarsráðunaut  RÚV  að kenna  ýmsum sem þar koma  að hljóðnema  grundvallatriði beyginga. Það er til dæmis ekki óalgengt að  heyra: "Lagið  var sungið  af Hauk  Morthens". Mannsnafnið Haukur  beygist: Haukur Hauk,Hauki, Hauks. Svo  finnst mér  að  forðast eigi notkun þolmyndar ,sem   þar sem óhjákvæmilegt er. Germynd er alltaf betri

Eftirfarandi er orðrétt úr Vefmogga (28.03) Mér sýnist þetta staðfesta að   bögubósunum er sleppt  lausum um helgar:

,,Dímítrí Medvedev, forseti Rússlands, segir að lífið í Tsjetsjníu gæti senn fallið í eðlilegar horfur.  Forsetinn sagði í rússneska sjónvarpinu að það nú gæti verið kominn tími til að enda öryggisráðstafanir þær sem hafa verið í gildi í héraðinu síðustu tíu ár. Þetta kemur fram á vef BBC.

Meðal öryggisráðstafananna hefur útgöngubann verið í gildi í héraðinu, vegatálmar og regluleg leit að mörgulegum íslamistum. „Ástandið í Tsjetsjníu hefur róast verulega,“ sagði Medvedev. „Við verðum að skapa nýja möguleika á fjárfestingum og atvinnu,“ sagði forsetinn jafnframt.  Medvedev kom fram í sjónvarpi eftir viðræður við yfirmann rússnesku leyniþjónustunnar, Alexander Bortnikov."

Ég ætla að þessu sinni að láta lesendum  eftir  að finna  villurnar.

,,Einn ökuníðingur ók á 271 km hraða í nótt" (DV28.03) Afhverju ,,Einn". Óþarft orð.

Allt er það rétt ,sem  Steini Briem segir um orðin ,,öryggisstig,óvissustig,viðbúnaðarstig og þjónustustug". Þessi orð  eru óttalegt klúður, að  ekki sé  fastar að orði kveðið.

 Ekki  hef  ég tekið  eftir því að  veðurfræðingar á  RÚV  séu illa máli farnir,eins og Baldvin segir  í athugasemd. Þvert á móti. Sigurður  á  Stöð tvö  er    sömuleiðis  prýðilega  mæltur  og  gott hjá honum að halda  til haga  gömlum orðum um veðurfar.

  Í kynningu á ,,Speglinum" í  RÚV (30.03) var svo  tekið  til orða  ,að líklega mundu nýnaistar bjóða  fram  til þings í Noregi í fyrsta sinn  síðan  fyrir  stríð. Þetta er  út úr kú. Það  voru engir ,,nýnasistar" í Noregi  fyrir   stríð.

Og  svo að lokum, - enn um verð:,,Hér hafa komið ábendingar um hin ýmsu lægri verð á pizzum". Af moggabloggi í  kvöld (30.03)

Dapurlegur hlátur

  Það var eitthvað óendanlega  dapurlegt í fréttum  Stöðvar tvö núna í  kvöld  að  hlusta á tvö þúsund fulltrúa á landsfundi  Sjálfstæðisflokksins skellihlæja að  þeirri  fullyrðingu Davíðs Oddssonar  að Norðmaðurinn sem  tímabundið  gegnir  starfi  seðlabankastjóra hljóti að vera  með  Alzheimer sjúkdóm á  háu  stigi. Það fór hrollur um mig  við að hlusta á þetta. Ég  hugsa  að hver einasta  fjölskylda á Íslandi hafi komist í snertingu  við þennan  hræðilega sjúkdóm með einum eða öðrum  hætti. Síðan ég starfaði  undir verkstjórn  Davíðs 1991 til 1993  hef ég litið á hann  sem   vin minn. Þessvegan  fannst mér  þetta sárt.

Molar um málfar XXXIV

,,Enn ein ræktunin upprætt", er ágæt  fyrirsögn á  Vefmogga. Frétt í sama  miðli um  mikil flóð í Norður Dakóta er hinsvegar dapurlegt dæmi um óvenjulega illa  skrifaða  frétt.

Ný sögn hefur verið að  ryðja sér til rúms  í fjölmiðlum  að undanförnu. Það er  sögnin ,,að toppa" í merkingunni að  skara fram úr eða  vera   einhverjum hæfari eða betri í  einhverju. Tvær fyrirsagnir þar sem  þessi sögn  kom fyrir  voru nýlega á  sama  skjánum á  Vefvísi: ,,Framsókn toppaði of snemma" og  ,,Hefði viljað toppa Hillary á öðrum sviðum ". Þetta er auðvitað hrátt úr ensku. Ekki  sé  ég ástæðu  til að fagna  þessari nýlundu.

,,Frumvarpið er  beint gegn...." var sagt í morgunútvarpi Rásar 2 (27.03). Þetta  er auðvitað rangt. Rétt hefði verið að  segja  Frumvarpinu er  beint  gegn.. , eða   Frumvarpið beinist gegn..   Það er  eins og  stundum séu menn hræddir  við að  hefja  setningu  öðruvísi en upphafsorðið sé í nefnifalli.

Í hádegisfréttum  RÚV (27.03) var  sagt að vindurinn væri í fangið á Sjálfstæðisflokknum. Fallegra  hefði mér  fundist að  segja, að Sjálfstæðisflokkurinn væri með  vindinn í fangið. Í sama  fréttatíma var  fjallað um fyrirhugað eldflaugaskot  Norður Kóreumanna. Talað var um að eldflaugin  ,,drifi" svo og  svo langt. Mér  fannst þetta vera  barnamál. Í mínu ungdæmi  var sagt um þann sem  ekki gat  kastað bolta mjög  langt: ,Iiss,  þú  drífur ekki neitt". Eðlilegra   hefði mér  fundist að  segja,,,eldflaugin  dregur   fimm þúsund kílómetra", eða  hvað það nú var. Flugvélar sem  geta   flogið  langa loftsins vegu eru   langdrægar.

  Það var sérkennilegt að hlýða á varaformann Framsóknarflokksins flytja  ræðu í umræðum um Bjargráðasjóð á Alþingi  í vikunni.  Þar vitnaði hann í  ræðu þingmanns Frjálslynda flokksins, sem  vísað hefði  öllum efnhagstillögum Framsóknarflokksins á  bug í einu lagi.  Kvaðst varaformaðurinn vonast til að  þingmaðurinn læsi   ræðu sína  yfir og beytti henni.  Það er örugglega  einsdæmi að heyra  þingmann  hvetja  þingbróður  til að breyta  efni ræðu áður en  hún prentuð í  Alþingistíðindum, þannig að þar standi annað en  sagt var í ræðustóli. Varaformaður  Framsóknar gerði hinsvegar   vel í því að lesa  sína  eigin ræðu vel yfir. Þar jaðraði við að  væri  ambaga í annarri hverri  setningu.

Svo þakka ég jákvæð ummæli í athugasemdum.  Doddý segir  frá stuttum  kynningarfundi  frambjóðenda  tiltekins stjórnmálaflokks. Fundinn  kölluðu  þeir upp á  ensku ,,Brief"  eða  ,,Bríf". Hafi þessir  frambjóðendur  skömm fyrir. Gaman  væri annars að  vita úr  hvaða stjórnmálaflokki þessir  stjórnmálamenn voru ,sem  ekki treysta sér  til  að  tala íslensku  við  tilvonandi kjósendur !

ES Röð Molanna víxlaðist hjá mér. Ætti ekki að koma að sök.

Molar um málfar XXXV

    Þeir gera það ekki endasleppt, sem bera ábyrgð á  fyrirtækinu,sem ber ónefnið ,,Merkja Outlet" og áður hefur verið  vikið lítillega  að í þessum dálkum. Í heilsíðuauglýsingu í  Fréttablaðinu (27.03) auglýsir þetta  fyrirtæki: ,,Bestu verðin". Orðið verð er eintölu orð.  Þarna ætti  að  standa: ,,Besta verðið". Stjórnendur þessa fyrirtækis bera ekki mikla  virðingu  fyrir móðurmálinu. Eftir  að hafa skrifað þetta  sá ég auglýsingu á Vefmogga  frá  fyrirtæki sem kallar sig ,,Barna outlet".  Það er reyndar einnig  stafsett ,,Outlett". Skyldi þetta fyrirtæki  selja  börn ? ,,Bílaoutlet" segjast selja  bíla. Þetta  er  ekki til  fyrirmyndar.

Í DV (27.03) er psitill um  Kastljós og Ísland í dag. Þar segir: ,,Nýtt fólk var ráðið inn og  stefnan tekin á popp". Hversvegna   var ,,fólk ráðið inn"? Nægt hefði að segja  að  fólk hefði verið  ráðið.  Orðinu ,,inn"  er þarna  ofaukið.

,,Síðasta sumar", sagði fréttamaður  RÚV í sjónvarpsfréttum (27.03) og  átti við í fyrra sumar. Konan var greinilega að hugsa á  ensku- ,,last summer"..

 Svona í lokin langar mig  til að  vitna í  bók  Evu Joly,en á  ensku heitir  bókin ,,Justice Under Siege". (Umsátrið um réttlætið) Bók er upphaflega skrifuð á  frönsku og  geldur enski  textinn þess  að nokkru. Í bókinni vitnar Eva Joly í hnyttna  athugasemd,sem hún eignar spænskum dómara,Baltasar Garzón. ,,Menn eru alveg  hættir að  ræna banka. Þeir bara kaupa þá "! Ummælin  eru   frá því   fyrir  bankahrunið á  Íslandi, annars hefði maður  haldið  að  þau kæmu  frá  staðkunnugum manni.

Molar um málfar XXXIII

  Nýtt orðatiltæki sá ég í Morgunblaðinu í morgun.  Þar  er verið að bera fram þakkir  til starfsfólks í  einu af útíbúum SPRON og  er  sagt að  þar,,hafi verið valinn  maður á hverjum  stað". Hér er augljóslega um að  ræða  nútíma afbökun á  orðatiltækinu  ,,valinn maður í hverju  rúmi". Þar þýðir  rúm  ekki  rekkja, heldur bilið milli þóftna í árabáti. Þetta er því úr  gömlu  sjómannamáli  þar sem miklu máli hefur skipt til dæmis í brimlendingum  að valinn maður væri í hverju  rúmi skipsins, við hverja ár. Líklega er fólk  núna  hrætt  við að nota  þetta    orðatiltæki vegna þess að  hin   gamla merking orðsins  rúm er  horfin  eða  að hverfa.

Fréttablaðið segir í dag frá nauðgunarkæru í Vestmannaeyjum. Í fréttinni er  tekið  svo  til  orða, að  atburðurinn  hafi ,, átt sér  stað í heimahúsi konunnar". Af hverju ekki á heimili konunnar  eða  heima hjá konunni ?

 Moggabloggari skrifar í gær ,,.... skora á ykkur ...   og kjósa með þessu  frumvarpi". Þetta orðalag finnst mér  ekki samræmast  góðri málvenju.  Hér  hefði verið   eðlilegra að tala um að greiða  atkvæði með  þessu frumvarpi, ekki kjósa  með því.

Þessi snilldarsetning var á  dv.is. í gær:,,Nú hefur Gunnar birt nýtt myndband þar sem hann segir meðal annars að hann hafi verið beðinn um að taka myndbandið út af stúlkunni." Það þýðir ekkert að spyrja hvað  sá sem skrifaði hafi verið að hugsa. Hann var greinilega ekki að hugsa.

 Þegar menn rugla saman Kjós og Kjalarnesi er það ekki mismæli, eins og  sagt var í Kastljósi kvöldsins. Það er  skortur á landafræðikunnáttu,-  staðarþekkingu.

Í Molum gærdagsins  nefndi ég hve snautleg mér fannst  frásögn  Stöðvar  tvö af   lokadegi  Geirs H. Haarde  á Alþingi. ,,Frétt" Morgunblaðsins  fór hinsvegar framhjá mér þar sem  tvinnað  var saman frásögn af  starfslokum Geirs í þinginu  og mynd af norskum leiðsöguhundi,sem  sjónskertur þingmaður hefur   fengið  sér  til trausts og halds var  óskiljanleg.     Afsökunarbeiðni sem   reyndar var  hálfgert yfirklór var svo birt  vegna harðra  viðbragða  frá lesendum, - ekki vegna þess að  Morgunblaðinu  fyndist að því hefði orðið á í messunni.

 Staldraði aðeins við  Sjónvarpsstöðina ÍNN í kvöld þar sem  sjónvarpsstjórinn talaði  við  sjálfan sig. Verð að játa að annan eins  fúkyrðaflaum og  níð um nafngreinda  einstaklinga hef ég   aldrei  heyrt í sjónvarpi fyrr.  Þeir sem  meira horfa  segja mér að þetta sé alltaf  svona. Þetta skipti í raun ekki nokkru  máli, því enginn taki mark á þessu  rugli. Ég komst hinsvegar ekki hjá því að heyra að  sjónvarpsstjórinn átti  erfitt  með að beygja orðið  dóttir  eins og   reglur  íslenskrar málfræði  gera  ráð  fyrir.

Molar um málfar XXXII

  Kostuleg villa er á  dv.is  í dag. Þar segir: ,,Þeir köstuðu peningunum úr bílnum og telur lögregla að vegfarendur hafi séð sæng sína útbreidda og tekið hluta af þýfinu". Þetta er enn eitt   dæmið  um það  þegar  fréttaskrifarar slá um sig með orðatiltækjum ,sem  þeir kunna ekki og hafa ekki minnstu hugmynd um hvað þýða. Í fyrsta lagi er að rangt er að  tala um að sjá ,,sína sæng útbreidda".Rétt er orðatiltækið  ,,að sjá sína sæng upp reidda" og það þýðir að  gera sér  grein  fyrir því að  staða manns er breytt, maður er úr leik  eða að  í óefni  er komið. Eins og þetta er  skrifað á  dv. is  er  þetta hreint  rugl.

 Um  daginn var hér vikið að því  hve margir  fréttamenn  eiga erfitt með að nota  sögnina að vinna án þess að bæta  við ,,hörðum höndum" alveg án tillits  til þess um hverskonar verk  er að  ræða.  Önnur klisja  sem  er  föst í mörgum fréttamönnum    er að þeir  geta  ekki talað um að  betri  tíð sé í vændum, eða  að bráðum komi betri tíð án þess að bæta  við,,með blóm í haga" sem  er tilvitnun í gullfallegt  ljóð Halldórs Laxness, fyrsta ljóðið í  Kvæðakveri hans, minnir mig.  Það er ósköp hallærislegt að heyra  þetta endurtekið  í hverjum fréttatímanum á  fætur öðrum eins    gerðist í RÚV í morgun.

 Illa kann ég því hvernig  vefritið pressan.is   talar um ,,að taka  banka niður". :Þar segir í  dag :,,..... og þess vegna ákveðið að taka bankann niður." Verið  er að fjalla um að  bankinn hafi  stefnt í þrot og  skilanefnd  verið  sett   til að stjórna honum. Ég fæ  ekki séð að þetta séð  að þetta sé   aulaþýðing úr  ensku  í þeim orðabókum,sem mér  eru tiltækar, heldur bara  heimatilbúið aulalegt orðalag.

  ,,Íslandsmeistararnir með bakið upp við vegg", skrifaði vefmoggi í gærkveldi. Þótt ég ætti lífið að leysa  þá get ég ekki skilið  hvað hér  er átt við. Allavega  er    ekki íslensk hugsun  að baki þessum skrifum, - ef það er þá nokkur  hugsun !

    Heilsíðuauglýsing  er í Morgunblaðinu í  dag frá matstofu sem heitir  því ágæta nafni Maður lifandi.Það er engu líkara en íslenskir  veitingastaðir  hafi sett sér þá  reglu  að   láta  heiti sín ekki lúta  reglum móðurmálsins. Þannig er  nafn matstofunnar hvergi fallbeygt í auglýsingunni.  Í  auglýsingunni er  lesendum boðið  að taka  veitingarnar með sér eða  neyta  þeirra á staðnum. Það er  gert með  enskuslettu, sem nú  virðist í mikilli sókn:,,TAKE AWAY  eða borðað á staðnum".  Sérstök áhersla  er lögð á  enskuna  því orðið er  skrifað með upphafsstöfum  eða  hástöfum.  Þarna þarf enga  ensku. Það er  vel hægt að segja það sem átt er við á íslensku.

   Snautleg þótti mér frásögn í fréttum Stöðvar  tvö í kvöld af því er Geir H. Haarde kvaddi Alþingi í dag. RÚV  sjónvarp gerði þessu góð skil  svo sem var við hæfi. Rétt fréttamat og vel unnin frétt.

Molar um málfar XXXI

   Í  sjónvarpsauglýsingu,sem sýnd er á hverju kvöldi  um þessar  mundir  kemur   texti á skjáinn þar sem  talað er um ,,að leggja eitthvað að mörkum". Ég hef alla  tíð  vanist því að sagt sé  að leggja eitthvað af mörkum. Fyrri myndin  er þó  sjálfsagt rétt líka,þótt  sjaldnar sé hún  notuð.

 Nú hefur formlega verið gengið frá  fyrsta hremmingaláninu til okkar. Þar eru  Færeyingar veitendur en við þiggjendur. ,,Ber er hver að baki, nema sér  bróður eigi", sagði Kári Sölmundarson. Færeyingar segja: ,,Bert er bróðurleyst bak" , - tungt er að standa einsamallur  og onga hjálp fáa. Vinur  er sá  er  í raun  reynist, mætti einnig  segja um þetta.

,,Meirihluti þessara mála eru ekki í neinu samræmi við þann efnahagsvanda sem við stöndum frammi fyrir." Þetta  hefur Vefvísir eftir alþingismanni í dag. Ég læt lesendum eftir  að dæma hve  vel er hér að orði komist.

 ,,Að störfum er nefnd á vegum þingsins sem kannar hvernig skerpa megi eftirlit milli löggjafar- og framkvæmdavaldsins." Þessi  setning  af dv.is   er óskiljanleg.  Verið  getur  að átt  sé  við að skerpa eigi  eftirlit með  löggjafar- og  framkvæmdavaldinu,-   eða  að  skerpa  eigi mörkin milli  löggjafarvalds og framkvæmdavalds.   Eitt  er þó  ljóst að ekki er  skýr hugsun að  baki þessum skrifum. Meira  af  dv.is:,,....og að málið allt og eftirmálar þess hafi haft áhrif á dóttur sína."  Eftirmáli  (flt eftirmálar)  er pistill sem höfundur  eða þýðandi  birtir í bókarlok. Það mætti segja um rithöfund að hann hafi skrifað eftirmála  við allar sínar bækur og af því hafi aldrei hlotist nein eftirmál.   Orðið  eftirmál er  fleirtöluorð,sem  þýðir  eftirköst eða afleiðingar. Sá  sem  skrifaði fréttina  ruglar saman orðunum eftirmáli og eftirmál.  

Skrifari á Vefvísi  slær um sig í dag með  orðatiltækinu að ,,fara í geitarhús að  eita ullar" og  notar það um bandaríska konu sem  skipti á  gömlum pallbíl og nokkrum  geitum. Fær hún þannig  geitamjólk  til heimilisnota  og  skattafrádrátt að  auki. Orðatiltækið kemur þessu  uppátæki konunnar hinsvegar ekkert við.,, Að fara í geitarhús að leita ullar", er  að  leita einhvers á  stað þar sem ólíklegt  er  eða  útilokað að það sé  að  finna.  Til dæmis  mætti segja  sem  svo  að það  væri að fara í geitarhús að leita ullar að leita  sér  ráðgjafar í  fjármálum   hjá  fyrrverandi  stjórnendum íslenskra banka og  sparisjóða.

 

Molar um málfar XXX

  Forsetningin  vegna tekur með sér eignarfall. Í RÚV  var enn   einu sinni  sagt í morgun ,,vegna lagningu vegar". Það er  rangt. Hið rétta er að segja  vegna  lagningar vegar. Hægt er að leggja  bæði vegi og hár. Endur fyrir löngu er  ég sat á  Alþingi  man ég  að  fundum var hætt  óvenju snemma  tiltekinn dag  því þingveislu skyldi halda um kvöldið. Ég  spurði  þingbróður úr Alþýðubandalagi hvort  ekki   hefði mátt funda  lengur  fram  eftir  deginum. Nei,  svaraði hann. Ólafur Ragnar verður að komast í lagningu ! Svo hlógum við báðir.

 Í   Útvarpi Sögu var sagt ,,að Búnaðarbankinn hefði skipt um eigendur". Þetta finnst mér ekki hljóma rétt. Bankinn er enginn gerandi þegar  eigendaskipti eiga sér  stað. Eðlilegra  hefði mér  fundist að  segja að  eigendaskipti hafi orðið  á   Búnaðarbankanum. Þetta kann þó að orka tvímælis og  vera sérviska mín. Kreppan hefur haft í  för með sér að hlutabréfaviðskipti eru  úr sögunni um sinn, að minnsta kosti.. Þessvegna er maður sem  betur  fer hættur að  sjá  að  hlutabréf hafi ,,skipt um hendur"  eins og  var svo  algengt hér áður  fyrr. Megi  sú ambaga hverfa fyrir  fullt og allt.

   Tekið  var svo  til orða í RÚV  í morgun  að  eitthvað  væri ,,í fyrra fallinu". Þetta er ekki það orðalag sem ég er  vanur. Mín málkennd   er  að  hér  eigi að vera forsetningin með eða á , - eitthvað verður  með seinna   fallinu, eða   að   hafa fyrra fallið á einhverju. Hér  er vísað  til sjávarfalla, sbr.   Merg málsins  (Dr. Jón G. Friðjónsson) þar sem  segir:,,Líkingin er dregin af af því að sjómenn urðu að  sæta sjávarföllum við  sjósetningu eða  landtöku báta, þ.e. bíða árdegis- eða síðdegisflóðs." Fæstir  hugsa  líklega  til upprunans, þegar  þeir nota þetta orðatiltæki.

  Hún er ekki upp á marga fiska móðurmálskunnátta  blaðamannsins á  Vefmogga sem  skrifar í  dag  frétt um breskan  þingmann. Í  fyrirsögn segir, að þingmaðurinn hafi orðið ,,uppvís  af kynlífshneyksli."  Á auðvitað  að vera uppvís  að kynlífshneyksli. Þá  er  sagt , að þingmaðurinn hafi líklega   ,,setið á  sumbli".  Aldrei  heyrt  það orðalag.   Hinsvegar er talað um  að  sitja  að  sumbli,  sitja  að drykkju  en sumbl  er  drykkjuveisla. Svo  fleira  sé tínt  til þá er  sagt að konan ,sem  kemur  við sögu í fréttinni ,hafi verið,,í sokkaböndum". Kannski er sá  sem skrifaði fréttina  svo ungur,  að hann  veit  ekki hvað  sokkabönd  eru og heldur að sökkabönd séu  flík.

Í tíufréttum RÚV sjónvarps  í kvöld las  fréttaþulur:,,...formaður undrar sig á.."  Hér  ruglaði fréttaþulur saman að  furða  sig á  einhverju og  að undrast eitthvað. Fréttamaður  sem  flutti  fréttina  hafði þetta  hinsvegar rétt og  sagði formann undrast.

  Ekki get ég sagt að ég hlusti mikið á Útvarp Sögu. Kemur þó  fyrir og þá hlusta ég helst á Sigurð G. Tómasson,sem er einn af okkar bestu útvarpsmönnum. Sigurður er  sjór af fróðleik á mörgum sviðum og  einstaklega  vel máli farinn. Ekki horfi ég heldur mikið á  sjónvarpsstöðina ÍNN. Þátttakendur  í  spjallþáttum þar sitja oft  við svo  forljótan bakgrunn að með ólíkindum er , en  auðvitað hefur hver maður sinn smekk.Þótt mér þyki  þetta  ljótt,  þykir þeim á ÍNN  þetta  líklega forkunnarfagurt.  Það sem mestu ræður um að  ég hlusta ekki eða horfi á þessar  tvær  stöðvar er   sú staðreynd  að maður veit ekki  hvort maður er að  fylgjast með  viðtalsþætti þar sem  kaupandi útsendingartíma   velur  spyril, spurningar og  efni.Um þetta fá   áheyrendur/áhorfendur ekkert  að vita. Þetta er   brot á grundvallarreglum blaðamennsku. Þetta  rifjar einhverra hluta vegna  upp fyrir  mér heiti  bókar  , - um blaðamennsku - sem ég las  einu sinni og  heitir á  ensku ,,Electronic Whorehouse". Ég sleppi því að þýða  titilinn.

 

Molar um málfar XXIX

      Í frétt  frá  svonefndum  sláturleyfishöfum, sem  eru líklega þeir  fulltrúar bændastéttarinnar sem eiga og  reka  sláturhúsin er  talað um ,,matvælalegt sjálfstæði". Þetta er úr samþykkt , sem er liður því að sannfæra þjóðina um að  bændur  verði leiddir sem lömb til slátrunar að hausti  ef  við  göngum í Evrópusambandið.,,Matvælalegt sjálfstæði" er    ekki mannamál,  heldur bull. Innihaldslaus merkingarleysa.  Rétt eins og þegar  talað er um sjálfbæran landbúnað á Íslandi.  Við  erum háð   margskonar innflutningi  frá öðrum þjóðum og án hans  væri landið   ekki byggilegt  eins  og fólk vill búa í dag.  

      Málblómin spretta vel í íþróttafréttum. Íþróttafréttamaður  RÚV   sagði í kvöld:,,Bar þar hæst leikur...." Bar þar hæst leik....., hefði hann betur  sagt.

      Það er galdur að semja góðar fyrirsagnir.  Í fyrradag var svohljóðandi  fjögurra dálka fyrirsögn á   forsíðu Moggans: ,,Gætu orðið til 300 störf". Þetta er eiginlega  spurning án spurningamerkis.  Betra hefði verið að  segja: ,,300 störf gætu skapast". Verð  að  viðurkenna að  mér finnst  hálf kjánalegt að  tala um innflutning á sjúklingum. eins og gert er í fréttinni. Af hverju ekki að taka á móti  fólki til lækninga á Íslandi ?

     Fyrir nokkru var hér  vikið að  veitingahúsi ,sem  í  auglýsingu  lét  vera að fallbeygja  heiti sitt.  Annað  dæmi um slíkt   rakst ég á í Mogga: ,,Verið hjartanlega velkomin - starfsfólk  Rauðará". Þarna  á  auðvitað  að  standa   eignarfallið Rauðarár, enda  stendur þetta veitingahús líkast til  við Rauðarárstíg, - ekki ,,Rauðarástíg". Auðvitað eiga  nöfn fyrirtækja  að fallbeygjast samkvæmt  reglum tungunnar. Á því er þó mikill misbrestur. Beygingar eiga  almennt í  vök að verjast.  Af Vefvísi í dag: ,,Haukur Jónsson var ekki sagt upp...." Ótrúlegt kunnáttuleysi, -  og metnaðarleysi  miðilsins.  Hér  hefði átt  að  standa  Hauki Jónssyni var ekki sagt upp.

  ,,...segir þá  staðreynd ýta enn undir  mikilvægi leiksins", sagði íþróttafréttamaður RÚV í hádegisfréttum.  Betra hefði verið  að segja. ..  segir þá  staðreynd auka enn á mikilvægi leiksins,  eða   gera leikinn enn mikilvægari.

,,...var sagður hafa sigrað prófkjör Sjálfstæðismanna..." (dv.is) Menn  ,,sigra ekki prófkjör".Menn sigra í prófkjöri.

      Hér hefur oft verið  agnúast út í slettuna  ,,outlet".  Hugmyndaauðgi  íslenskra verslunareigenda  eru lítil takmörk sett. Í dag heyrðu útvarpshlustendur  auglýsingu frá  fyrirtæki á  Korputorgi sem kallar  sig  ,,Merkja outlet".  Hvílíkt nafn !   Með  orðinu ,,merkja" er líklega átt við að verslunin  selji  vörur  frá þekktum   og dýrum   hönnuðum og  framleiðendum.  Hér  hefur þrifist  mikið merkjasnobb, sem kreppan á kannski eftir að  draga eitthvað úr. Í New York borg  voru lengi  kvenfataverslanir ,sem  hétu ,,Labels for less",  eða Merki  fyrir minna. Þær voru sagðar  selja merkjavörur á  góðu verði. En í guðanna bænum ekki  fleiri ,,outlet" á Íslandi !