Molar um málfar og miðla 2025

 

LEIGUHEIMILI !

Afsakið, ágætu lesendur, en mér finnst fáránlegt að tala um leiguheimili. En þar er ekki við mbl.is að sakast. http://www.mbl.is/vidskipti/frettir/2016/09/27/bylting_fyrir_folk_undir_medaltekjum/

Ekki er síður fáránlegt að tala um að reisa leiguheimili eins og gert er í fréttinni. Þar segir: ,, Reist verða allt að 2.300 svo­kölluð Leigu­heim­ili á næstu fjór­um árum í nýju al­mennu íbúðakerfi ....” Heimili eru ekki reist.

 

HUGSANLEGT RIFBROT

Hvernig er hægt að hljóta hugsanlegt rifbrot eins og sagt var í fréttum Ríkisútvarps (27.09.2016)? – Af fréttavef Ríkisútvarpsins sama dag: Afleiðingar þessa voru að annar lögreglumannanna hlaut hugsanlegt rifbrot hægra megin framan til og yfirborðsáverka á fótlegg. Hugsanlegt rifbrot er kannski skárra en rifbeinsbrot.

 

TVEIR – TVENNIR

Það er heldur þreytandi að hlusta á sömu villurnar aftur og aftur. Í Morgunþætti Rásar tvö (27.09.2016) var fjallað um jólatónleika á aðventunni. Talað var um tvo tónleika. Tónleikar er fleirtöluorð. Tvennir tónleikar, - rétt eins og tvennar buxur. Undarlegt hvað það þvælist fyrir sumum útvarpsmönnum að hafa þetta rétt.

 

GERÐIST FYRIR MANNINN

Af mbl.is /28.09.2016). Fréttin er um einstaklega óheppinn mann, sem varð tvisvar sinnum fyrir því að könguló beit hann í typpið. http://www.mbl.is/frettir/erlent/2016/09/28/kongulo_beit_mann_i_typpid_aftur/

,,Í frétt BBC seg­ir að maður­inn hafi verið að nota kam­ar á bygg­ing­ar­svæði í Syd­ney í gær er at­vikið átti sér stað. Hið sama gerðist fyr­ir mann­inn fyr­ir aðeins fimm mánuðum.” 

Að segja að hið sama hafi gerst fyrir manninn fyrir fimm mánuðum er málvilla, ambaga. Enginn les yfir. Hið sama kom fyrir manninn ... Nákvæmlega það sama kom fyrir manninn, ... Setning í fréttinni er barnamál. Börn sem eru að læra að tala, hafa ekki náð fullum tökum á málinu gætu ef til vill tekið svona til orða. En svona orðalag á ekki að sjást í fréttaskrifum.

 

TIL HAMINGJU ÍSLENSKT SJÓNVARP!

Í dag, 30. september, er hálf öld liðin síðan íslenskt sjónvarp tók til starfa. Merkur dagur í menningarsögunni. Þá var tæknin frumstæð. Henni hefur fleygt fram. Molaskrifara er og verður þessi dagur ógleymanlegur. Í kvöld ætlum við hittast og gleðjast, sem unnum við Sjónvarpið fyrstu árin, - svart-hvítu árin , -  við köllum okkur í hálfkæringi Svart-hvíta gengið. Með okkur í kvöld verður vonandi Pétur Guðfinnsson, fyrsti starfsmaður Sjónvarpsins, fyrst framkvæmdastjóri, seinna útvarpsstjóri. Hlutur hans í stofnun Sjónvarpsins verður aldrei ofmetinn. Hann réði fólk, kom á samböndum við Norðurlöndin,sem veittu okkur ómetanlega aðstoð við byrjunina. Hann var sá sem raðaði þessu saman, - auðvitað með aðstoð margra eftir því sem  á leið. En hans hlutur í þessu hefur ekki verið metinn að verðleikum, enda  hefur Pétur aldrei tranað sér fram. Frekar haldið sig til hlés. Hann stóð ævinlega með sínu fólki, þegar á reyndi og í harðbakkann sló.  Hann á mikinn heiður skilinn.

 Nokkrir eru horfnir úr hópnum, - við hugsum hlýtt til þeirra og rifjum upp gamlar minningar í kvöld. Af nægu er að taka. Þetta voru skemmtileg ár, - einstaklega samhentur og öflugur hópur. Gott fólk og það ríkti góður andi á Laugavegi 176 á frumbýlingsárunum.

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

Molar um málfar og miðla 2024

 

 

SINFÓNÍAN OG SJÓNVARPIÐ

Ánægjulegt er hve samskipti Sinfóníunnar og Ríkissjónvarpsins eru góð nú um stundir. Það var ekki svo í upphafi sjónvarps. Ekki var þar alfarið við Sjónvarpið að sakast.

 Eins og réttilega kom fram í afmælisþætti sjónvarpsins um Menningu og listir sl. laugardagskvöld var Sinfóníuhljómsveitin upphaflega eiginlega útvarpshljómsveit. Við upphaf sjónvarps fyrir 50 árum fór um það bil þriðjungur af dagskrárfé Ríkisútvarpsins í rekstur sinfóníunnar.

En ekki var allt rétt sem fram kom í þessum þætti. Sumt leiðrétti Maríanna Friðjónsdóttir í ágætum útvarpsþætti á Rás tvö Sunnudagssögum á Rás tvö (2509.2016)

http://www.ruv.is/sarpurinn/ras-2/sunnudagssogur/20160925 ( á ca 1:10)

 Það andaði reyndar heldur köldu til sjónvarpsins í upphafi frá sumum listamönnum,-  tónlistarmönnum og leikurum. Samningar við leikara  reyndust til dæmis mjög erfiðir. Lengi vel var ekki hægt að endursýna innlent leikið efni vegna kostnaðar.  En allt lagaðist það, er fram liðu stundir.

 Áður en útsendingar sjónvarpsins hófust vildi fréttastjórinn séra Emil Björnsson safna efni til að eiga í sarpi til notkunar í fréttum. Meðal annars átti að taka stutt myndskeið af sinfóníunni á æfingu. Þegar myndatakan og hljóðupptakan átti að hefjast gengu tónlistarmenn út. Við þá hafði ekki verið samið.

Svo samdist um, muni ég rétt, að nota mætti tveggja mínútna kafla með leik hljómsveitarinnar, sem tekinn væri upp á æfingu eða við opinberan flutning. Í því sambandi varð fréttamanni á alvarleg skyssa. Hann tók tveggja mínútna regluna ekki allt of bókstaflega. Kannski vegna þess að þannig stóð á tónhendingu. Eða hann gleymdi sér yfir góðri tónlist. Sennilega voru það tvær mínútur og fimmtán sekúndur, sem sýndar voru í fréttum. Úr varð mikil rekistefna og  nefndar voru háar fjárkröfur. Allt leystist þetta að lokum, en gott er til þess að vita að nú njótum við vandaðra útsendinga frábærrar sinfóníuhljómsveitar sem úrvalslið tæknifólks færir okkur heim í stofu.

 

 

 

FYRIR RANNSÓKN MÁLSINS

Konanvar vistuð í fangageymslu fyrir rannókn málsins, var sagt í hádegisfréttum Bylgjunnar (25.09.2016). Hefur heyrst áður. Konan var vistuð í fangageymslu vegna rannsóknar málsins. Kannski er þetta tekið hrátt úr gögnum lögreglunnar.

 

TÝNDU TÆKFÆRIN

Þetta er fyrirsögn af fréttavef Ríkisútvarpsins (26.09.2016): Katrín: Ríkisstjórn týndu tækifæranna. http://www.ruv.is/frett/katrin-rikisstjorn-tyndu-taekifaeranna . Fréttin er um ræðu Katrínar Jakobsdóttur í eldhúsdagsumræðum. Hvergi í fréttinni er minnst á týndu tækifærin. Katrín notaði það orðalag að vísu á einum stað í ræðu sinni og það var einnig nefnt í sjónvarpsfréttum. En tölum við ekki frekar um glötuð tækifæri en týnd tækifæri? Hefði haldið það.

 

TIL LESENDA

Þeir lesendur, sem vilja senda mér tölvupóst eru beðnir að nota póstfangið [e-mail] . Eða einkaskilaboð á fasbók.

 

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

 

 

 

 

Molar um málfar og miðla 2023

ÓSKILJANLEG SKRIF

Valdimar Kristinsson skrifaði ( 24.09.2016):

 Sæll Eiður.

Vil byrja á að þakka þér fyrir þína sjálfskipuðu varðstöðu um íslenskt mál sem þú hefur tekið þér. Ekki vanþörf á og mættu fleiri skipa sér í lið með þér.

En að efninu.

Var að lesa frétt um mann sem hafði falið gull í endaþarmi á mbl.is og hnaut þá um eftirfarandi í lok greinarinnar:

 

"Hann var sá starfsmaður sem setti málm­leit­ar­tæk­in á staðnum oft­ast af stað, fyr­ir utan þá starfs­menn með ígræðslur, en í hvert skipti komst að í gegn­um efti­r­á­leit."

http://www.mbl.is/frettir/erlent/2016/09/23/faldi_gullmolana_i_endatharminum/

 

 

Því fer nú fjarri að ég sé einhver málfræði og stafsetninga snillingur þótt ég hafi unnið á Morgunblaðinu 25 ár (hætti fyrir rúmum áratug). En þessa málsgrein skil ég ekki alveg. Finnst hún lykta mjög af "google translate" þýðingu. Er þetta ekki bara mál- eða setningafræðilegt bull?

 

Tek undir með þér að um vinnubrögð Morgunblaðsins og mbl.is megi segja að nú sé hún Snorrabúð stekkur. Það er alveg með ólíkindum hvað þessir miðlar láta frá sér fara í dag sbr. það sem tíðkaðist hér áður. Í minni tíð voru alveg grjótharðir prófarkalesarar á Mogganum sem gáfu enga grið þegar maður gerðist frjálslyndur og ætlaði að leyfa sér einhvern töffaraskap í málfari sem þeir á íþróttadeildinni reyndar komust oft upp með.

 

Í dag eru oftsinnis brotnar allar helstu reglur fyrri tíðar og þar á meðal um fyrirsagnir þar sem höfuð áhersla var ma. lögð á að þær ættu að opinbera sem best efni greinarinnar. Í dag sér maður ítrekað fyrirsagnir sem gefa akkurat engar upplýsingar um efnið og svo ekki sé nú talað um allar aðrar ambögur sem þar getur að líta. Líklegt þykir mér að vinum mínum Magnúsi Finnssyni og Freysteini Jóhannssyni og sjálfsagt öðrum gömlum mbl mönnum svelgist nú oft á við lestur þessara miðla í dag.

 

Velti fyrir mér hvort þessi óheilla þróun sem virðist eiga sér stað í málfari á fjölmiðlum eigi rót sína að rekja til rekstrarerfiðleika fjölmiðlanna. Menn tími einfaldlega ekki að eyða tíma (peningum) í yfirlestur á efninu. Hitt er annað að ég tel að ungt fólk í dag hafi yfir höfuð mjög litla máltilfinningu og þegar kemur að mál- og orðatækjum séu þau gjörsamlega úti á túni eins og sagt er. “

 

Molaskrifari þakkar lofsamleg ummæli um þessi pistlaskrif. Tilvitnuð málsgrein er óskiljanlegt bull. Enginn prófarkalestur (gæðaeftirlit með framleiðslunni). Enginn les yfir eða leiðbeinir.  Slæmt málfar í fjölmiðlum á sér sjálfsagt margar orsakir. Þeirra á meðal erfiðan rekstur fjölmiðla , kröfur eigenda um hagnað, - þess vegna eru laun lág, - ekki síst hjá nýliðum. Minnkandi áhersla á móðurmálskennslu á öllum skólastigum og síðast en ekki síst minnkandi bóklestur barna, unglinga og ungs fólks almennt. Ítreka þakkir til Valdimars fyrir bréfið.

 

FÆREYJAR

Enn saknar Molaskrifari þess að sjá ekki Færeyjar á Evrópukortinu í veðurfréttum Ríkissjónvarps. Hafði þó orð góðs veðurfræðings fyrir því fyrir nokkru, að búið  væri að leysa málið og Færeyjar væru komnar á kortið. En ekki bólar enn á eyjunum átján. Hvað veldur?

 

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

 

 

 

Molar um málfar og miðla 2022

ALMENNILEG ÍSLENSKA

Það kom fram í upphafi afmælisþáttar í Ríkissjónvarpinu um listir og menningu í 50 ár sl. laugardagskvöld (24.09.2016) , að ekki hefði verið töluð almennileg íslenska í sjónvarpinu fyrr en sá ágæti útvarpsmaður Arthúr Björgvin Bollason kom á skjáinn. Hann var kvaddur til viðtals við þáttarstjórnendur og sagði orðrétt: Fólk hafði ekki heyrt almennilega íslensku talaða í sjónvarpi í háa herrans tíð. Hann sagðist hafa talað kjarnyrt mál og það hefði vakið ,,gríðarlega athygli”.

 Já , alltaf er maður að læra eitthvað nýtt. Við sem lásum fréttir í sjónvarpinu fyrstu árin og stjórnuðum þar umræðuþáttum , Magnús Bjarnfreðsson, Markús Örn Antonsson, Ólafur Ragnarsson, Jón Hákon Magnússon, Svala Thorlacius og fleiri og fleiri töluðum sem sé ekki almennilega íslensku! Það var og. Gott er samt að enn til skuli til fólk sem getur stært sig af því að tala almennilega íslensku og fer ekki leynt með það. Því fólki fer sjálfsagt heldur fækkandi.

 

SIGMUNDUR MUN SIGRA KOSNINGARNAR

Haft eftir Vigdísi Hauksdóttur formanni fjárlaganefndar á mbl.is (23.09.2016): ,,Hún seg­ist ekki eiga von á öðru en að Sig­mund­ur Davíð sigri kosn­ing­arn­ar með glæsi­brag.” Sigri kosningarnar !

Það var og.

Það sigrar enginn kosningar. Það er hins vegar hægt að vinna sigur í kosningum.

 

STÍLBROT

Sigurður Sigurðarson skrifaði (20.09.2016):

 ,, Sæll,

 Ekki allir gæta að stíl í skrifum sínum í fjölmiðlum og sumir kunna það ekki. 

Í ágætri frétt eða fréttaskýringu um bílategundina Range Rover segir í upphafi:

„Und­ir­ritaður man ennþá mæta­vel dag­inn þegar hann sá fyrst Range Rover og dáðist ræki­lega að. Það var dag­inn sem ég …“

Þetta er stílbrot. Ekki er hægt að byrja skrif á því að vera einhver þriðja persóna og skipta strax í næstu málsgrein og yfir í fyrstu persónu og svo skyndilega hætta að vera persónulegur það sem eftir er. Betra hefði verið að sleppa því að byrja greinina eins og höfundur gerði. Að auki hefði mátt prófarkalesa og einnig taka út leiðinlegt klif í myndatextum. Myndirnar eru með grein um Range Rover og óþarfi að skrifa það í nær öllum myndatextunum. Engin hætta er á að lesandinn ruglist.” - Þakka bréfið, Sigurður. http://www.mbl.is/bill/domar/2016/09/20/engar_malamidlanir_her/

 

RANGT

Í afmælisþætti Ríkissjónvarpsins sl. laugardagskvöld (24.09.2016) var í spjalli við Jónatan Garðarsson vikið að því, að ekki hefðu verið varðveitt fræg ummæli Halldórs Laxness úr umræðuþætti um það hvort ekki væri hægt að lyfta um,ræðunni á hærra plan. Af því tilefni sagði Eva María Jónsdóttir annar umsjónarmanna þáttarins:,, En hversvegna ekki – þetta var kannski ... þessu var eytt til að losna við þetta. Þetta var óþægilegt.” Þetta er alrangt. Þessi þáttur var í þáttaröðinni Erlend málefni. Mig minnir að þættirnir hafi verið á dagskrá vikulega yfir veturinn á upphafsárunum. Í þættinum,sem hér um ræðir, ræddu þeir saman m.a. um kommúnisma, Halldór Laxness, Jónas Árnason og Matthías Johannessen. Þátturinn snerist upp í karp milli hinna tveggja síðastnefndu. Halldór vildi að umræðan tæki aðra stefnu. Hann vildi lyfta umræðunni á hærra plan. Þátturinn var tekinn upp á tveggja þumlunga breitt myndband. Þessir þættir voru ekki geymsluefni,- oftast byggðir á erlendu fréttaefni og myndum. Þættirnir voru teknir upp og nota þurfti myndböndin aftur. Ein spóla var álíka dýr og mánaðarlaun tæknimanns. Sjónvarpið hafði takmörkuð fjárráð. Á 2-3 vikna fresti var farið yfir hvaða útsent efni skyldi geymt og hvað skyldi þurrkað út. Þessi þáttur var á efnislistanum merktur Erlend málefni, engin efnislýsing og enginn mundi þá, að þar höfðu þessi eftirminnilegu ummæli Halldórs fallið. Þátturinn var þurrkaður út eins og aðrir þættir í þessum sama flokki,- svo hægt væri að nota myndböndin aftur. Það var ekki viljaverk, að eyða ummælum Halldórs Laxness eins og umsjónarmaður beinlínis sagði. Þetta var slys. Ómaklegt og rangt að fullyrða annað.

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

 

 

 

Molar um málfar og miðla 2021

DÓMARINN KEYPTI EKKI ÚTSKÝRINGARNAR

Ótrúlegt, en satt. Þetta er fyrirsögn af fréttavef Morgunblaðsins (23.09.2016).

Voru útskýringarnar falar, - voru þær til sölu?

http://www.mbl.is/frettir/innlent/2016/09/23/domarinn_keypti_ekki_utskyringarnar/

Til þess að skýra þetta nánar fyrir lesendum er rétt að fram komi, að átt er við að dómari hafi ekki tekið útskýringar sakbornings trúanlegar, ekki trúað því sem sakborningur sagði, er hann reyndi að bera af sér sakir. Sakborningur var sem sé að reyna að selja dómara útskýringar! Ja, hérna.

Metnaðarleysi og hroðvirkni.  

Enginn les yfir. Enginn leiðréttir augljósar ambögur og villur.

Þessi fyrirsögn er því miður dæmigerð fyrir suma netmiðla, þegar kemur að ritleikni og virðingu fyrir móðurmálinu.

 

ÓGOTT

Hér hefur stundum verið nefnt hve auðveldlega stjórnmálamenn sleppa oft við að svara spurningum, sem til þeirra er beint. Svara alls ekki og spyrill lætur gott heita.

 Dæmi um þetta var í fréttum Stöðvar tvö á miðvikudag í liðinni viku (21.09.2016) . Fréttamaður Stöðvar tvö spurði varaformann fjárlaganefndar ( í tengslum við Vigdísarskýrsluna, öllu heldur Vigdísarsamantektina, frægu): Fréttamaður, Heimir Már: ,, Nú var skýrslan bæði kennd við þig og meirihluta fjárlaganefndar í upphafi, er málið kannski að þú sjáir eftir því að hafa lagt nafn þitt við skýrsluna?
Guðlaugur Þór Þórðarson, varaformaður fjárlaganefndar: „Ég hef alltaf verið sannfærður um að það sé afskaplega mikilvægt að skoða þessi mál. Ekki til að ná sér niðri á einhverjum eða refsa einhverjum. Alls ekki. Heldur er bara mjög mikilvægt til að eyða tortryggni í þjóðfélaginu að skoða þessi mál,“ segir Guðlagur Þór. Ágæt ræða, en ekki svar við spurningunni

Þetta svar kom ekki nálægt því sem, um var spurt. Eiginlega skólabókardæmi um það hvernig stjórnmálamaður er látinn sleppa við að svara óþægilegri spurningu.

Frétt Stöðvar tvö birtist einnig á visir.is: http://www.visir.is/raduneytisstjori-fjarmalaraduneytisins-sakadur-um-ad-hota-thingmonnum/article/2016160929710

 

Nákvæmlega það sama heyrðum við í fréttum Ríkissjónvarps     (24.09.2016) er Sigríður Hagalín Björnsdóttir, fréttamaður ræddi við Eygló Harðardóttur, ritara Framsóknarflokksins. Sigríður spurði, Eygló: Þú lýstir því yfir á fésbók í dag, að þú mundir bjóða þig fram til varaformanns Framsóknarflokksins, ef skipt yrði um formann, - með nýjum formanni. Ertu þar með að lýsa stuðningi við Sigurð Inga? Eygló Harðardóttir, vék sér undan því að svara hispurslaust, - og komst upp með það. Ekki var gengið eftir svari. Þetta er því miður of algengt, - því miður.

http://www.ruv.is/sarpurinn/ruv/frettir/20160924

 

TIL LESENDA

Þeir lesendur, sem vilja senda mér tölvupóst eru beðnir að nota póstfangið [e-mail] . Eða einkaskilaboð á fasbók.

 

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

 

 

Molar um málfar og miðla 2020

FÚSK

Molavin skrifaði (20.09.2016):,, Það er dapurlegt þegar blaðamenn "leiðrétta" rétt mál viðmælenda sinna og gera það að röngu máli. Á Vísi skrifar Tómas Þór Þórðarson frétt um kvennalandsliðið í knattspyrnu og tekur viðtal við Frey Alexandersson, landsliðsþjálfara. Í myndskeiðinu sem fylgir segir Freyr réttilega: "Við hlökkum mikið til að vinna Skotana...." en í skrifaðri frétt Tómasar hefur hann eftir Frey þetta: "Okkur hlakkar mikið til að vinna Skotana..." 

 

Það verður því miður að segjast eins og er; slæm íslenzkukunnátta og almennt fúsk er orðið ríkjandi á fjölmiðlum og yfirmenn virðast litlu skárri.”

http://www.visir.is/skotarnir-aftur-med-staela--thu-getur-rett-imyndad-ther-hvernig-thetta-fer-i-okkur-/article/2016160918772

Kærar þakkir fyrir þarfa ábendingu, Molavin.

 

SKÝRSLAN SEM EKKI VAR SKÝRSLA

Molaskrifari er sjálfsagt ekki einn um að hafa hlustað dolfalllinn á fréttir um skýrsluna svokölluðu um það sem kallað hefur verið,,einkavæðing bankanna hin síðari”.

 Fyrst boðuðu formaður fjáralagnefndar og varaformaður og meirihluti nefndarinnar blaðamenn á sinn fund til að kynna nýja skýrslu með upplýsingum um allskonar slæm og gott ef ekki glæpsamleg mál og sagt var að  ýjað hefði að landráðum.    

 Svo fór að kvarnast úr meirihlutanum. Svo reyndist  varaformaður fjárlaganefndar maður til að biðjast afsökunar á orðum, sem viðhöfð voru í plagginu. Loks sat formaður fjárlaganefndar einn uppi með samantektina, sem áður var kynnt með svo miklu brauki og bramli.

Áður hafði forseti Alþingis gert athugasemdir við upphaf þingfundar um framsetningu og kynningu plaggsins, sem væri ekki skýrsla heldur samantekt. Fyrir það fékk hann köpuryrði (eins og  sagt var í sjónvarpsviðtali (21.09.2016)) frá formanni fjárlaganefndar, sem var með tilburði til að setja ofan í við forseta þingsins.

Þetta er allt með hreinum ólíkindum og ótrúlegt að fylgjast með þessari framgöngu á Alþingi. Sennilega er  allt þetta einsdæmi. Eru þau ekki verst?

 

 

GULLVÆGT

Þessi setning er af  visir.is: ,, Fólk getur oft á tíðum verið misölvað og ræður einnig misvel við það ástand”. http://www.visir.is/hrakfarir-olvadra-ira-sla-i-gegn/article/2016160929942

 

UPPRIFJUN

Hér var í Molum nýlega (Molum 2018) fjallað um óþarfa og oft kjánalega þolmyndarnotkun, þegar betra væri að nota germynd. Af því tilefni sendi Snorri Zóphóníasson þessar línur (21.09.2016):

 ,,Sæll.

Við lestur greinar þinnar um þolmynd-germynd datt mér i hug frétt sem ég sá í Morgunblaðinu fyrir mörgum áratugum. Hluti úr henni hljóðaði svo: „Konungi var afhent kvæði skráð á skinn af Jörundi Pálssyni.“ - Þakka bréfið, Snorri , -  góð upprifjun ! Vesalings Jörundur !

 

TIL LESENDA

Þeir lesendur, sem vilja senda mér tölvupóst eru beðnir að nota póstfangið [e-mail] . Eða einkaskilaboð á fasbók.

 

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

 

 

Molar um málfar og 2019

SAGNORÐ SKIPI VEGLEGAN SESS

Molavin skrifaði (15.09.2016): "Rangri nálgun hefur verið beitt á meðhöndlun streitu á vinnustöðum" segir í frétt á ruv.is (15.9.2016). Það einkennir setningaskipan í enskri tungu að beita einkum nafnorðum. Íslenzka er hins vegar frásagnamál og hún verður því fegurri sem sagnorð skipa veglegri sess. Enska orðið "approach" er mjög ríkjandi í bandarísku stofnanamáli enda hefur það iðulega frekar óljósa merkingu. Það á lítið sem ekkert erindi í íslenzku því hér er hægt að orða hlutina skýrar: "Streita hefur verið meðhöndluð ranglega á vinnustöðum," væri skýrari frásögn.” -- Þakka bréfið Molavin. Sammála.

 

TÖLUR ÚR DRAUMI

 Af mbl.is (14.09.2016) http://www.mbl.is/frettir/innlent/2016/09/14/dreymdi_tolurnar_fyrir_morgum_arum/

Í fréttinni segir um heppinn vinningshafa: ,, Eig­andi miðans hafði dreymt vinn­ingstöl­urn­ar fyr­ir mörg­um árum síðan og skrifað þær á leik­spjald.” Eiganda miðans dreymdi vinningstölurnar.

 

AÐ GANGAST VIÐ

Úr frétt á mbl.is ( 19.09.2016):,, Sig­urður Ingi Jó­hanns­son for­sæt­is­ráðherra seg­ist meta mik­ils þær áskor­an­ir sem hann hef­ur fengið til for­manns­fram­boðs í Fram­sókn­ar­flokkn­um, gegn Sig­mundi Davíð Gunn­laugs­syni nú­ver­andi for­manni. Hann vill þó ekki svara því að sinni hvort hann muni gang­ast við þeim.”

 Samkvæmt málkennd Molaskrifara (og orðabókinni) þýðir að gangast við einhverju ,að játa eitthvað, meðganga eitthvað. Hér hefði því verið eðlilegra að segja að Sigurður Ingi vildi ekki svara því að sinni hvort hann ætlaði að taka þessum áskorunum eða verða við þessum áskorunum. Ekki gangast við þeim.

http://www.mbl.is/frettir/kosning/2016/09/19/metur_mikils_askoranir_til_frambods/

 

 

 

 

HEIMSALA

Hvað er heimsala? Fyrisögn af mbl.is )19.09.2016): http://www.mbl.is/frettir/innlent/2016/09/19/hvetja_baendur_til_heimsolu/

 Væntanlega er átt við það að bændur selji framleiðslu sína beint til neytenda.

 

HÚSNÆÐI

Húsnæði eru yfirfull, var sagt í kvöldfréttum Ríkisútvarps m ( 19. 09.2016). Húsnæði er eintölu orð. Ekki til í fleirtölu. Um það ætti að þurfa að hafa mörg orð. Þessi notkun á orðinu húsnæði heyrist því miður æ oftar. thttp://bin.arnastofnun.is/leit/?q=h%C3%BAsn%C3%A6%C3%B0i

Enginn les yfir. Ekki frekar er fyrri daginn.

 

AÐ BERA HÆST

 Í Spegli Ríkisútvarps (19.09.2016) var sagt: ,, Þar ber hæst samingur Evrópusambandsins við ...”. Of algengt að, heyra þessa villu. Hefði átt að vera: ,Þar ber hæst samning Evrópusambandsins ....

 

 Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

 

Molar um málfar og miðla 2018

 

 

ENN UM ÞOLMYND – GERMYND ALLTAF BETRI

Í skóla og  störfum við skrif var Molaskrifara snemma kennt að forðast óþarfa notkun þolmyndar.

Fyrirsögn í Morgunblaðinu (10.09.2016) var þessarar gerðar: Goðafoss fundinn af þýskum kafara. http://www.mbl.is/frettir/innlent/2016/09/09/godafoss_fundinn_af_thyskum_kafara/

Hversvegna  ekki  þýskur kafari fann flak Goðafoss? Raunar hafa ýmsir  sem gjörla til þekkja leitarinn að flaki Goðafoss lýst efasemdum um að þessi  fullyrði Þjóðverjans  sé rétt.

 Í fréttum Ríkisútvarps klukkan sjö að morgni laugardagsins (17.09.2016)var sagt: ,, ... var tilkynnt um þjófnað á  ferðatösku af tveimur  stúlkum”.,  Enn óþörf þolmynd. Tvær stúlkur  tilkynntu þjófnað á ferðatösku, - tvær stúlkur tilkynntu að frá þeim hefði verið stolið ferðatösku.  Germynd er alltaf betri. Gott að muna það.

 

LOFTMENGUN OG ALZHEIMER

 Geir Magnússon skrifaði fyrr í mánuðinum (07.09.2016): ,,Kæri Eiður.
Fyrirsögn í mbl.is í morgun var ´´Tengja loftmengun við Alzheimer´´
Mér fannst þetta öfugt, ætti að vera ´´tengja Alzheimer við loftmengun´´.
Ég hringdi í ritstjóra, sem virtist ekki skilja mig vel.
Er ég kannske farinn að valda loftmengun?
Hvað segir þú um þetta?”  Í stguttu máli, Geir, ´´a er ég sammála þinum skilningi og  skil ill að ritstjóri skuli ekki hafa skilið hvað þú áttir við. -   Sýnist reyndar að þessu hafi verið breytt síðar.

SÆBJÚGNAVEIÐAR OG SITTHVAÐ FLEIRA

Á fréttavefnum visir.is var (02.09.2016) sagt frá því, að Landhelgisgæslan hefði staðið tvö skip að ólöglegum sæbjúguveiðum. Orðalaður  sææbjúguveiðum  var bæði í fyrirsögn og meginmáli fréttarinnar. Líklega tekið beint úr fréttatilkynningu. Skipin voru  að sæbjúgnaveiðum.

Í sama miðli  sama dag var frétt um sundlaugarferðir barnaníðings undir  fyrirsögninni Má ekki fara í sund. Þar sagði: ,, Viðvera Sigurðar í sundlauginn ollu foreldrum áhyggjum þar sem Sigurður hefur verið dæmdur fyrir kynferðisbrot gegn börnum. Ekki  ráða allir  við notkun sagnarinnar að valda. Þarna hefði átt að standa:  Viðvera (vera) Sigurðar  í lauginni  olli .... http://www.visir.is/ma-ekki-fara-i-sund/article/2016160909775

 

ER AÐ ....

Úr fésbókarauglýsingu um bíómynd frá SAM-bíóum (19.09.2016): Myndin er að fá lof frá gagnrýnendum um allann (svo!)  heim. Betra væri: Myndin fær lof frá gagnrýnendum um allan heim. 

 

TIL LESENDA

Þeir lesendur, sem vilja senda mér tölvupóst eru beðnir að nota póstfangið [e-mail] . Eða einkaskilaboð á fasbók.

 

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

Molar um málfar og miðla 2017

VIRKUR BYSSUMAÐUR

Molavin skrifaði (08.09.2016): ,,Fréttabörn leika nú lausum hala á Morgunblaðinu. Í dag (8.9.16) segir í frétt um skotárás í bandarískum skóla að lögreglan leiti nú að "virkum byssumanni". Í meðfylgjandi myndatexta sést að hér hefur barnið þýtt lögregluhugtakið "active shooter." Á mannamáli heitir það að lögreglan leiti að vopnuðum manni. 

 

Þýðingar eru trúlega ekki lengur hluti af tungumálanámi í skólum og nýráðnir blaðamenn notast við "Google-translate." Væru yfirmenn fjölmiðla starfi sínu vaxnir myndu þeir kenna nýliðum þau vinnubrögð að þýða erlend hugtök yfir á samsvarandi hugtök á íslenzku máli í stað þess að þýða orð fyrir orð - án þess að hugleiða merkinguna.”

Kærar þakkir, Molavin. Orð í tíma töluð.

 

ÞEKKINGARSKORTUR

Hér fylgir annað bréf frá  Molavin: ,, Þekkingarleysi og kjánaskapur einkenna skrif Morgunblaðsins í vaxandi mæli, og þá er ekki aðeins átt við þá hörmung, sem kallast Smartland. Í gær (8.9.16) hefst frétt mbl.is á þessum orðum: "Sund­kapp­inn Ryan Lochte hef­ur verið dæmd­ur í tíu mánaða keppn­is­bann af banda­ríska sund­sam­band­inu eft­ir hringiðuna sem skapaðist í kring­um hann á Ólymp­íu­leik­un­um í Ríó í síðasta mánuði."

 

Umrætt mál fór ekki fyrir dómstóla. Aganefnd bandaríska sundsambandsins setti Lochte í keppnisbann. Honum var bannað að keppa. Hann var ekki dæmdur. Og hvaða "hringiða skapaðist í kring um hann"? Mál sundkappans vakti athygli og olli miklu umróti í fréttum. En það er erfitt að sjá hringiðu í því; varla einu sinni sem líkingamál. Börn, sem ráða ekki við hugtök ættu ekki að skrifa fréttir.”

Þakka bréfið, Molavin. Margt er skrítið í Séð og heyrt deild mbl.is

Þar skortir  allan metnað til að gera vel.

 

MINNI FRÍSTUND

Minni frístund fyrir fatlaða, var undarleg fyrirsögn á skjáborða  í fréttatíma Ríkissjónvarps (16.09.2016). Verið var að fjalla um skerta þjónustu Reykjavíkurborgar við fatlaða. Ekki var þó fjárskortur ástæða þjónustuskerðingarinnar. Ekki hafði tekist að ráða fólk til starfa til að sinna þjónustu við fatlaða. Ef til vill vegna lélegra launa.

 

ENN ER STIGIÐ Á STOKK

Molalesandi benti ná þessa frétt af mbl.is (08.09. 2016) http://www.mbl.is/frettir/innlent/2016/09/08/katt_i_kornum/

Þar segir m.a.:,, Sjálf­ur stíg­ur Bie­ber á stokk klukk­an 20:30 sam­kvæmt dag­skrá.”. Þegar listamenn flytja tónlist á sviði fyrir áheyrendur stíga þeir ekki á stokk. Talað er um að stíga á stokk og strengja heit, - strengja þess heit, lofa hátíðlega, að gera eitthvað eða láta eitthvað ógert. Þessa þvælu  um að listamenn stígi á stokk heyrum við og lesum hvað eftir annað. Því miður.

 

TIL LESENDA

Þeir lesendur, sem vilja senda mér tölvupóst eru beðnir að nota póstfangið [e-mail] . Eða einkaskilaboð á fasbók.

 

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG

 

 

 

 

Molar um málfar og miðla 2016

 

Um sinn verður haldið áfram að birta bréf og ábendingar, sem borist hafa að undanförnu, ásamt með nýju efni.

 

SLÆM ÞÝÐING

Sigurjón Skúlason skrifaði:

,,Heill og sæll Eiður
Þann 4. september, kl. 23:01, birtist frétt á mbl.is undir fyrirsögninni "Skilar orðunni í mótmælaskyni"
Þessi svokallaða frétt er svo illa unnin að erfitt er að komast að annarri niðurstöðu en að blaðamaðurinn hafi verið orðinn verulega þreyttur, við skulum allavega vona að það sé niðurstaðan.

Fréttin virðist hafa verið þýdd orð fyrir orð. Blm. fær þó hrós fyrir að láta hlekk á upprunalegu fréttina frá BBC fylgja með svo að lesendur geti lesið almennilega útgáfu af fréttinni.

Fréttin í heild sinni á mbl.is er þess eðlis að það er átakanlegt að lesa hana, skilið var við málvenjur og vandvirkni við vinnslu hennar. Rétt er þó að benda á tvennt verulega kjánalegt í henni. Annars vegar er talað um látinn mann eins og hann sé ennþá á lífi; "Tom Lantos, er fæddur..." og hins vegar reyndi blaðamaðurinn einungis að þýða nafn heiðursreglu að hluta; "riddarakross reglu Merit".

Hér er hlekkur á umrædda grein:
http://www.mbl.is/frettir/erlent/2016/09/04/skilar_ordunni_i_motmaelaskyni/

Molaskrifari þakkar Sigurjóni bréfið.

 AÐ GERA GOTT ...

Í útvarpsauglýsingu um íslenskt grænmeti heyrði skrifari ekki betur en sagt væri (16.09.2016): ,,Gerðu gott við kroppinn, þá gerir kroppurinn vel við þig.” Vonandi var þetta misheyrn. Hafi þetta hins vegar verið rétt heyrt , þá er þetta orðalag, sem ekki hefði átt að heyrast.

 

 

EYRA VANTAÐI

Fyrirsögn af mbl.is : Eyra vantaði eftir líkansárás.

 Í fréttinni segir: ,, Til­kynnt var um lík­ams­árás í Hafn­ar­stræti um fjögurleytið ­í nótt. Sam­kvæmt til­kynn­ingu frá lög­regl­unni á höfuðborg­ar­svæðinu var eyra sagt vanta á árás­arþola.”

http://www.mbl.is/frettir/innlent/2016/09/04/eyra_vantadi_eftir_likamsaras/

 Viðvaningur á vaktinni. Ekki boðleg skrif.

 

AÐ STINGA LÖGREGLUNA

Í hádegisfréttum Ríkisútvarps (16.09.2016) var sagt um mann sem verið var að handtaka að hann hefði ,,ítrekað reynt að stinga lögregluna”. Þetta er ekki vel orðað. Af réttinni mátti ráða, að maðurinn hefði ítrekað reynt að stinga lögregluþjón eða lögregluþjóna með eggvopni. Greinilega þarf að gera strangari kröfur til þeirra sem flytja okkur fréttir í þjóðarútvarpinu..

 

TIL LESENDA

Þeir lesendur, sem vilja senda mér tölvupóst eru beðnir að nota póstfangið [e-mail] . Eða einkaskilaboð á fasbók.

 

 

Fyrirvari: Athugasemdir frá öðrum á þessari síðu eru á þeirra ábyrgð.

Síðuskrifari áskilur sér rétt til að fjarlægja dónaleg eða meiðandi ummæli, nafnlausar athugasemdir eða athugasemdir undir dulnefni. Lesendabréf eru vel þegin. Bréfritarar eru beðnir að taka fram hvort birta megi bréf, eða ábendingar þeirra, undir nafni, - ESG